‘Waarom stemden – ook deze keer weer – zoveel diepgelovige Amerikanen op Trump?
Het gebruikelijke antwoord verwijst naar de morele standpunten in evangelische en pinksterkringen over abortus, euthanasie en homohuwelijk. Maar er is nog een andere reden denkbaar. Trump speelde in op het gevoel van veel Amerikanen dat de elite in Washington hen miskent. De Democraten kregen steeds meer de kritiek dat ze ‘het volk’ verwaarloosden. Ze zouden te elitair zijn geworden, te veel de partij van de hooggeschoolden.
Maar wat heeft dat met de gelovige Trump-stemmers te maken?
Hun type christendom is voortgekomen uit een gevoel van verwaarlozing door de gevestigde kerken. De theologisch geschoolde elite van die kerken had te weinig aandacht voor de directe misère van doorsnee leden en sprak hun taal niet meer. De al te rationele geloofsbeleving van de kerkleiders liet te weinig ruimte voor de dagelijkse problemen en de lijfelijke geloofservaringen op het grondvlak.
De evangelische stroming heeft haar wortels in de opwekkingsbewegingen van de 19e eeuw. De eerste Pinksterkerken ontstonden begin vorige eeuw. De talenten van leken werden in deze bewegingen herkend en benut, bijvoorbeeld voor de rol van voorganger. Het waren tijden van grote veranderingen, met veel maatschappelijk ongemak, vooral voor laaggeschoolden. In beide religieuze bewegingen staat vanaf het begin probleemoplossing centraal, zoals door gebedsgenezing. Wie zich in eigen kerk verwaarloosd voelt, kan hier terecht.
Ik kan het niet bewijzen, maar het zou mij niet verbazen als de ervaring met een theologische elite geholpen heeft om de ervaring met een politieke elite te herkennen. Dat Trump communiceert als een evangelische voorganger versterkt het verband.
Dit lijkt een Amerikaans verhaal, maar er zit een les in die ook bij ons toepasbaar is, voor de politiek, èn voor de leiding van leeglopende kerken.
PIet Nusteleijn zegt
Er zijn politici die zeggen dat de politiek, “die andere politici”, het volk niet meer vertegenwoordigen. Ze spreken niet meer de taal van het volk.
Ze behartigen niet meer de behoeften van de zogenaamde gewone man. Alleen dat begrip “de gewone man” geeft aan dat er een kloof is ontstaan tussen degene die spreekt over “de gewone man” en deze gewone man.
Er wordt gezegd dat er politici zijn die niet tot de elite behoren. Het zijn politici die spreken over de elite.
Wanneer een politicus zegt: “ik weet het en jij weet het
(nog) niet. Geef me daarom jouw stem”..zijn dit machtsspelletjes.
De kerken, de religieuze stromingen, met hun geestelijke leiders, venten dezelfde boodschap uit: Wij weten het ‘het beste’. Dat zijn dezelfde machtsspelletjes. Wordt lid, volg ons, geef ons je stem. Doe als wij etc. Etc.
Waarom krijgt Trump zoveel stemmen? Toch nog’s verder erover denken.