• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Elfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Eelco van der Meulen
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
  • Privacy

Home » Atheïsme » Fictieve werkelijkheid

Fictieve werkelijkheid

25 oktober 2019 door André Droogers

‘De Nieuwe Gids voor de niet-bestaande Vogels van Europa’. Van zo’n speelse boektitel ga ik spontaan grinniken. Vooral ook die beperking tot Europa. De kunstenaar O.C. Hooymeijer tekende en beschreef die vogels. Volgens hem komen ze ‘s nachts rond drie uur bij hem binnen vliegen. Hij voorzag hen van fraaie namen, zoals zwartkopzeeduif en ketelaar.

Dat mensen van alles kunnen bedenken is een enerverende eigenschap. Deze gave leidt weliswaar nogal eens tot desastreuze gevolgen, maar het kan ook heel plezierig uitpakken. Fictie is een aangenaam neveneffect van het menselijke vermogen het onmogelijke te denken. We houden er bijvoorbeeld schitterende romans en indringende films aan over. En niet-bestaande vogels.

Onvermijdelijk rijst dan de vraag of religie misschien ook in deze categorie valt. Komen goden, geesten en andere heilige personages ook rond drie uur ‘s nachts binnen vliegen? En zijn die van Europa dan weer heel anders dan die van Azië of Latijns-Amerika? Wat voor namen zijn voor hen bedacht?

Voor sommigen zal dit klinken als blasfemie. Religie valt niet onder het kopje mensenwerk. Het heilige openbaart zich.

Anderen zullen vooral de overeenkomsten zien tussen de vreemde vogels van Hooymeijer en die van allerlei vormen van religie. Voor hen is alle religie per definitie fictie.

Maar misschien moeten we ons onttrekken aan de dwangmatige beperking tot deze twee alternatieven. Die wordt ons aan de ene kant opgedrongen door gelovigen die hun sacrale waarheid met een hoofdletter schrijven, en anderzijds door geheide atheïsten die op even uitsluitende wijze de werkelijkheid beperken tot de materie. Beide opties leveren een gure werkelijkheid op waarin mensen miskennen dat fictie onmisbaar is om de eigen werkelijkheid te maken, te kennen, en leefbaar te houden.

Ga de dosis fictie maar eens na in het geluksgevoel van partners, consumenten, en zelfs wetenschappers.

Fictie en werkelijkheid vormen een gelukkig koppel. Daar valt ook de betekenisgeving onder waarbij het heilige op eigen gezag van buiten komt binnenvliegen. Er moet vooral niet denigrerend over gedaan worden, want atheïsme is evengoed slechts een van de binnenvliegende bedenksels. In alle gevallen moet af en toe geknipoogd worden: kijk, ik speel met betekenissen!

Werkelijk, fictie is ook werkelijkheid. En werkelijkheid bevat een fikse dosis fictie.

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Atheïsme, Columns Tags: André Droogers, fictieve werkelijkheid

Lees ook:

  1. In paradisum
  2. Religie en godsdienst
  3. Catechismuspreek – Fair play
  4. Keuzevrijheid

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Lees Interacties

Reacties

  1. Zeshin zegt

    25 oktober 2019 om 16:10

    Volgens het boeddhisme komt alles voort uit geest, alles is bedacht. Ook de voor ons vaststaande werkelijkheid die we realiteit noemen.

    • Albert Zomers zegt

      25 oktober 2019 om 23:25

      Dat doet me denken aan het verhaal van een jonge zenmonnik die een vies karweitje niet uit wilde voeren. Hij beriep zich op het feit dat het allemaal niets uitmaakte omdat alles toch maar fictie en samsara was. Daarop liep de abt van het klooster naar de jonge monnik en kneep hem hard in zijn neus. Deze schreeuwde het uit van van de pijn waarop de abt vroeg: “en wat is dit dan”?

  2. Piet Nusteleijn zegt

    26 oktober 2019 om 09:26

    De Eifeltoren is bedacht. De Vaalserberg niet. Het boeddhisme is bedacht. De werkelijkheid is niet bedacht.
    Alles is ook niet bedacht. Dus is de werkelijkheid niet bedacht, bedenk ik zo…

    • kees moerbeek zegt

      26 oktober 2019 om 14:09

      De Eifeltoren is werkelijk, net als de Vaalserberg. Het ontwerp van de toren is verzonnen. De berg is ontstaan door geologische processen. Sommigen beweren dat een opperwezen het geschapen heeft.

      Hoe wij tegen de toren en berg de aankijken, heeft met van alles en nog wat te maken. Met hoe onze zintuigen en hersenen werken en met onze opvoeding, onze (levens)ervaring en wat al niet meer.

      Er is de werkelijkheid en hoe wij deze zien/ervaren. De scheiding tussen beide is niet altijd duidelijk. Onder andere de wetenschap is hiermee bezig. ook religies hebben een mening over wat de werkelijkheid is.

      Piet, je kunt proefondervindelijk testen of de Eifeltoren en de Vaalserberg echt zijn. Tenzij je een arend bent kan ik het je aanraden :-) https://www.youtube.com/watch?v=OnlTrq6wLf0

Primaire Sidebar

Door:

André Droogers

André Droogers is emeritus hoogleraar culturele antropologie, in het bijzonder religieuze en symbolische antropologie, aan de Vrije Universiteit, Amsterdam. andredroogers.nl 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 27 juni 2022 - 3 juli 2022
    Zomer Retraite met Losang Gendun
  • 2 juli 2022
    Zazenkai Zengroep Oshida met Helma Jifu Vulink
  • 3 juli 2022
    Kum Nye Yoga op zondag | Online
  • 4 juli 2022
    Open Les Kum Nye Yoga en Meditatie | Live op ma-di-wo
  • 4 juli 2022
    Online course The Twelve Links of Interdependent Origination
  • bekijk de agenda

De werkplaats

De werkplaats.

Boeddhistische kunstenaars

Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
lees meer »

Pakhuis van Verlangen

In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

Boekbespreking – Michael Bakoenin, God, de Staat en andere vormen van dictatuur

Erik Hoogcarspel - 30 juni 2022

Nog steeds, ook op de klimaatdemonstratie van 19 juni jl., ziet men groepen in het zwart geklede jongeren mee demonstreren die zich presenteren als vertegenwoordigers van het anarchisme. Deze groepen kunnen in het buitenland erg agressief optreden en zelfs banden onderhouden met extreemrechts. Vele oppassende burgers zien het anarchisme aan voor een uiting van jeugdige overmoed, die vanzelf wel zal overgaan. Hoe kun je immers een staat besturen zonder regering? Was het anarchisme niet een soort extreem communisme en hebben we niet gezien dat het communisme gewoon een slecht systeem is?

Boekbespreking – Renée Girard, de romantische leugen en de romaneske waarheid

Erik Hoogcarspel - 14 juni 2022

Volgens de literatuurwetenschapper René Girard (1923 – 2015) worden we juist niet als een uniek zelf geboren. Dit is volgens hem een romantische leugen waarmee we onszelf voor de gek houden. We ontwikkelen ons niet eens tot een uniek zelf, want in de regel worden onze keuzes niet gemotiveerd door een eigen unieke behoefte. We willen meestal graag hebben wat anderen al hebben, juist omdat die anderen dit willen hebben.

Hein Thijssen – ‘God was gewoon een implantaat’

Joop Ha Hoek - 9 juni 2022

‘Wanneer precies weet ik niet meer, maar op een bepaald punt in mijn leven brak mijn kritische geest open. Ik kan me ook niet meer herinneren hoe en op grond waarvan, maar er brak een periode aan waarbij ik me serieus begon af te vragen: hoe kom ik aan het begrip god’? God zat in mijn hoofd als een vage, vormloze massa. Ik moest toen heel nuchter vaststellen dat het begrip ´god´ geen weten was, geen ervaring, maar mij door mensen in  mijn omgeving was aangepraat, in mijn geest was geplant. God was gewoon een implantaat.´

Hein Thijssen – ´Het leven is een schijtende merel´

Joop Ha Hoek - 9 juni 2022

‘Alleen voor een ontwaakte is het achtvoudige pad een natuurlijke zaak’

Boekbespreking – Bernard Mandeville, een ondeugende denker?

Erik Hoogcarspel - 9 juni 2022

Bernard Mandeville (1670 – 1733) werd geboren in een gegoede remonstrantse familie te Rotterdam. Hij studeerde in Leiden en vertrok tegen het einde van de 17e eeuw naar Londen om er een medische praktijk op te zetten. Daar schreef hij eerst luchtige stukjes proza in tijdschriften, maar later publiceerde hij ook over geneeskunde en economie. Zijn bekendste boek is “De fabel van de bijen”.

Meer onder 'pakhuis van verlangen'

Footer

Boeddhistisch Dagblad

over ons

Recente berichten

  • Halte Hertenkamp, aantekeningen van Boeddha’s buschauffeur
  • Simpel en waar: drie nieuwe boeken van uitgeverij Samsara
  • RCC: ‘Shell opnieuw schuldig aan misleiding met ‘CO2-compensatie’
  • Het hoogste niveau van zen is vrij van zen
  • Het jaar 2022 – dag 180 – debat

Reageren

We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

Over het BD

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
Lees ons colofon.

Zie ook

  • Contact
  • Over ons
  • Columns
  • Reageren op de krantensite

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

 

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

 

Privacy en cookies

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

Noodzakelijke cookies

Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

Privacy

Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens