Religie en godsdienst

door op 8 september 2018

Religie / godsdienst is van nature al een vruchtbaar terrein voor de menselijke betekenisgever. Zie de vijf wereldreligies, de vele stamreligies en de talloze nieuwe religieuze bewegingen.

Maar daarnaast is zelfs het etiket – religie dan wel godsdienst – aanleiding voor uiteenlopende betekenisgeving. Ik geef twee voorbeelden.

Sommigen reserveren ‘godsdienst’ voor monotheïstische religies: jodendom, christendom en islam. Het woord ‘gods-dienst’ wordt letterlijk genomen. Religie verwijst daarentegen naar elke visie die het leven zinvol maakt. Elke godsdienst is religie, maar niet elke religie is godsdienst.

Religie kan ook een negatieve klank krijgen. Een invloedrijke theoloog-betekenisgever, Karl Barth (1886-1968), stelde religie gelijk aan ongeloof. Religie is mensenwerk dat de ware kern laat verdwijnen achter machtige instituties en grootse rituelen. Barth maakte voor een flink deel van het christendom geen uitzondering en plakte ook daar het etiket religie op. Dat belette hem echter niet om alles overziend het christendom toch de ware religie te noemen, maar dan wel in zijn eigen theologische versie.

Zo zijn er meer invullingen van de twee termen. Maar het meest opvallende is uiteindelijk dat het probleem zo Nederlands is. Vertaal ‘godsdienst’ maar eens in een van de moderne talen…

Categorieën: Boeddhisme, Columns, Atheïsme
Tags: , , , ,

Lees ook:

  1. Relativeren – Vanuit absolute ernst
  2. (Boeddhistisch) beledigd
  3. Religie en medium
  4. Wat verbeeld je je?

Ochtend- of avondeditie

We hebben een gratis mailinglijst.
Abonneer je op onze ochtend- of avondeditie

4 reacties op Religie en godsdienst

  1. zeshin schreef:
    8 september 2018 om 13:12

    Het maakt niet uit, mocht er een god bestaan dan is hij onderhevig aan zijn eigen creatie. ‘In den beginne schiep god de hemel en de aarde. ‘Wat een begin heeft kent onvermijdelijk een eind’.

  2. G.J. Smeets schreef:
    8 september 2018 om 15:03

    Religie is geen visie en godsdienst ook niet.

    – Religare is verbinden wat gescheiden is of lijkt en dat is een handeling, geen visie. Of die handeling zinvol is en zo ja voor wie moet je maar afwachten, betekenis zal hij zeker hebben.

    – God dienen / eren is eveneens een handeling, geen visie. Of die handeling enige betekenis heeft waag ik te betwijfelen, maar voor wie haar uitvoert heeft het ongetwijfeld enige zin.

    Voor een visie moet je niet bij een religie of godsdienst zijn. Daarvoor moet je bij een preker zijn, al dan niet religieus of godsdienstig.

  3. Bert Henning schreef:
    9 september 2018 om 08:26

    @G.J. Smeets Helemaal eens.

  4. Piet Nusteleijn schreef:
    9 september 2018 om 10:42

    Een visie is toch een zienswijze?
    Dan zijn de religies en de godsdiensten toch te beschouwen als visies?
    We hebben derhalve wat verschillende visies op ‘de zaak’.

    In het algemeen wordt met ‘religies’ en ‘Godsdiensten’ ( let op de hoofdletter) hetzelfde bedoeld: “een weg (helaas meestal ‘de weg’, ‘de waarheid'(dé waarheid, daar heb je h’m) en ‘het leven’.
    De stelling van André Droogers dat niet elke religie (een) godsdienst is, is een interessante. Het hangt er weer vanaf wat je onder ‘God’ verstaat…en zó blijft het spel weer op de wagen.
    Met groet.