Een ter dood veroordeelde Amerikaanse gevangene zegt vlak voor de executie tegen zijn advocaat dat ze de middenweg moet verlaten, radicaal moet worden om de belangen van zwarte Amerikanen te verdedigen en te voorkomen dat zijn lot ook het hunne wordt. Voor hem is de middenweg haar loyaliteit aan het gezag. Dat moet anders.

Als je op de snelweg met een traag rijdende auto altijd de middenbaan aanhoudt roept dat agressie op van andere weggebruikers en breng je het verkeer in gevaar. De politie zou je zomaar van de weg kunnen halen als je kiest voor niet links of rechts. Is de middelste baan niet kiezen?

In Nederland is de middenweg het poldermodel, beroemd tot in Amerika. Net zolang met elkaar praten en overleggen tot je er samen uit komt. Zoals laatst met het pensioenoverleg tussen bonden, werkgevers en kabinet. Dat mislukte en de bonden verlaten nu de polder om acties te voeren voor een beter pensioenstelsel dat volgens hen recht doet aan de belangen van alle arbeiders. De niet-polderweg. Zou dat niet de norm moeten zijn?

Shell maakte vanmorgen bekend dat de bonussen voor de toppers binnen dat bedrijf gekoppeld worden aan de prestaties die ze leveren om het opwarmen van de aarde tegen te gaan, zo vat ik samen. Wat is dat voor weg? Dat zou toch de norm moeten zijn. Geen weg.

De middenweg is in het boeddhisme de weg die leidt tot verlichting, en die het midden houdt tussen enerzijds fysieke en emotionele genotzucht en anderzijds extreem ascetisme (gedrag). Een belangrijk aspect van de middenweg is het op de juiste manier aandacht geven aan hetgeen zich in het heden manifesteert. De middenweg is de weg of praktijk waarvan de Boeddha zei dat hij hem tot het einde gevolgd had, en die hem tot aan het einde aan het lijden gebracht had.

De laatste tijd denk ik geregeld na over het begrip middenweg. Wat levert dat midden eigenlijk op? Mag je ook radicaal zijn binnen deze weg? Kan je ook radicaal zijn door niet te doden, geen vlees te eten, je bewust te kleden en te handelen. Of is dat gewoon, de norm? Kent radicalisme ook een middenweg?

Waarheen leidt de weg die wij moeten gaan, zong Mieke Telkamp, lange tijd een grote hit in crematoria. Let op het moeten. Frank Sinatra scoorde een hit met My Way. Ad Westerterp schreef deze week in de krant dat het leven niet bestaat, en dus ook nooit voltooid kan zijn. Wel dat we leven, mens en dier.

Donderdag praten in Utrecht scholieren met burgers en hulpverleners over het zorgvuldig afsteken van vuurwerk tijdens de jaarwisseling. Moet je dat afsteken niet radicaal verbieden vanwege de vernietigende staat waarin de aarde verkeert. Zijn we nog wel bij de tijd, op de goede weg, met zulk overleg?

In Polen praten op een congres regeringsleiders over de opwarming van de aarde en wat eraan te doen. Leiders van grote landen laten verstek gaan, het gaat slecht met de economie in hun land. Wat voor weg kiezen ze? In Rotterdam zeggen ze: niet lullen maar poetsen.

Het is mijn opvoeding, mijn sociale achtergrond, mijn omgeving, de onzekerheid van de toekomst- bestaat Nederland nog over 200 jaar, of is het het Verdronken land van de Nederlanden, daar onder de zeespiegel, die bij mij de neiging doet ontstaan te radicaliseren. Lost radicaal zijn de enorme problemen op of ligt de oplossing binnen de middenweg? Het goede te doen en het nare te laten.

Het is een tijd van schuivende panelen.

Moedig voorwaarts!

BIJSLUITER: het lezen van deze columns kan leiden tot groot geestelijk ongemak, heimwee naar Chef, de Kloosterbunker, Bunkerstad, woedeaanvallen, depressies, onbeheerst gedrag, angstaanvallen, maagzuur, zweten, ongeloof, twijfel aan eenieder, straatvrees, lange tenen en het geloof in het eigen gelijk. Bij de lezers. Scheldpartijen en een onbedwingbare drang om te reageren zijn waargenomen. Sommigen willen mij corrigeren. Of bedanken. Of prijzen. De drang om in verzet te komen, het abonnement op te zeggen- wat niet kan. Sommigen besluiten de krant niet meer te lezen, of te boycotten. Er kwaad over te spreken. Te janken of te vloeken. De straat op te gaan om te demonstreren. De politiek de rug toe te keren. Of aan de drugs te gaan. Kwaad spreken over Feyenoord. Breken met de familie. Het haten van planten en groenten. Aantijgen of beschuldigen. Het stopzetten van gedachten. Sprookjes verwerpen. Houden van Donald Trump. Sommigen voederen geen vogels meer. Of gaan de redactie stalken en bedreigen. Of geloven niet meer in Sinterklaas. Of wantrouwen de banken. Of er kruipt een poes op je hoofd.