Iedereen die het pad beoefent, luister:
Geboorte en dood is het enige wat van belang is
niets is eeuwigdurend, tijd verdwijnt als sneeuw voor de zon. Word wakker!
Wijd je aan je training en verspil je tijd niet.

Han, foto Zeshin.

Dit citaat van ‘Dogen’ de grondlegger van de Soto Zen, wordt in elk zenklooster na de laatste avondmeditatie gereciteerd. Om deze woorden kracht bij te zetten wordt voor en na deze recitatie met een houten hamer een reeks van slagen op een ‘Han’, (houten klankbord) geslagen.

Geboorte en dood zijn het enige wat van belang is, het doorbreken van de wet van oorzaak en gevolg. Het opheffen van deze dualiteit, is waar zentraining op gericht is. Ontwaken en tot realisatie komen dat oorzaak en gevolg de voor- en achterkant van een en de zelfde munt zijn.

Het eerste wat een zenbeoefenaar ontdekt is dat hij of zij een universeel pad bewandelt, dat zijn/haar levenswandel en die van elk medemens identiek is. Men wordt geboren, leeft een paar jaar, wordt ziek en gaat dood.

De invulling van elk individu is anders maar elke levenscyclus is hetzelfde.

De gehechtheid aan en gefixeerdheid op dit leven zorgt voor een bewustzijn die een scheiding tussen leven en dood optrekt. Maar ook leven en dood zijn de voorwaarden voor elkaar. De grootste worsteling van een zen-student is de vormloze dualiteit die voor hem of haar alom voelbaar en onontkoombaar aanwezig is waar men niets mee aan kan vangen. Hopeloos tracht de zen-student het ongrijpbare vast te pakken te doorgronden, om na verloop van tijd er achter te komen dat, dit niet de manier is.

Het antwoord ligt in overgave. Om je vervolgens te realiseren dat dit moment, ‘hier nu’ perfect en in zichzelf compleet is. Er is niets te veel of te weinig, simpelweg omdat dit het enige is wat er is. Elke toevoeging of niet accepteren van ‘zo als het is’ brengt een illusionaire scheiding teweeg tussen ‘ik’ en de buitenwereld, tussen dood en leven, dag en nacht, vrouw en man. Theoretisch snap je hoe dit in elkaar zit, maar emotioneel ben je continu in gevecht of in duel met de dualiteit. Deze realisatie voert je vervolgens naar de wens om tot volledig inzicht te komen. In het boeddhisme wordt deze wens ‘honger naar de dharma’ genoemd.