‘Veel mensen hebben last van ganzen. Ze vinden ze agressief, zijn er bang van en vinden de poep verschrikkelijk. Wat mensen vaak niet weten is dat ganzen leven in familieverband. Ze zijn heel zorgzaam voor elkaar, laten nooit een andere gans in de steek. Ze kunnen wel zestig jaar oud worden en zijn heel monogaam. Als er een gans in een koppel sterft, sterft soms ook de partner. Als ik een gans in een troep terug plaats wordt hij herkend en begroet door andere ganzen. Het zijn echt geweldige dieren. Van hun gedrag kunnen wij mensen nog wel iets leren, het is compassie en altruïsme in de puurste vorm.’
Trizin Hof was zeven jaar oud toen hij een door een hond aangevallen en in vissnoer gewikkelde gans uit een bevroren vijver in Coevorden redde. Toen het dier later werd teruggezet zag hij hoe zij door haar partner en andere ganzen werd begroet. Sindsdien behandelt hij de ganzen als zijn vrienden. En vrienden laat je niet in de steek. Waar hij kan redt hij ze van de dood en brengt ze onder op het terrein van Akka’s Ganzenparadijs in Erica.
Trizin adviseert gemeenten als burgers klagen over overlast. Soms zijn de klachten terecht, maar veroorzaakt door slecht nestbeheer. De stadsganzen zijn geen trekkers, kunnen nauwelijks vliegen. Daardoor worden die troepen steeds groter. De gemeente wordt dan geadviseerd om in een vroeg stadium- als er nog geen leven is, de eieren uit het nest te halen, ze in te smeren met olie of door elkaar te schudden. ‘Pas als dat niet helpt vang ik de dieren, na eerst een inventarisatie te hebben gemaakt van de samenlevingsvormen. Want ik wil geen families scheiden.’
Trizin trekt regelmatig het land in om ook het positieve beeld van de gans te belichten. De dieren zijn voor hem geen uitschot, al worden ze vaak wel zo behandeld. Een tijdje geleden alweer gaf hij in Rotterdam een lezing voor zo’n driehonderd jagers. Een zaal vol in het groen geklede mannen. ‘Ik zie ze verschieten. Ze wisten wel dat iemand een lezing kwam houden over ethiek in de jacht, maar niet precies door wie. Mijn eerste woorden waren: ‘Zo, als jullie denken dat ik jullie kom overtuigen hebben jullie het mis. Ik heb niks te brengen, helemaal niks. Het enige dat ik wil is komen vertellen over het ethisch omgaan met levende wezens in de ruimste zin van het woord. Als u hier niets mee kunt, stap dan op. Zeg ook dat u het niet snapt als u het tijdens mijn lezing niet kunt voelen. Ga vooral de discussie aan.’
Wat heb je nou over te brengen aan jagers, schietende mannen, met grote geweren?
‘Net als iedereen willen ze gelukkig worden. En het is niet aan mij om over hun karma te oordelen, dat is hun weg. Als ik ze kan vertellen over verbinding die dieren met elkaar hebben, dat een dier een intrinsieke waarde heeft als levend wezen, ben ik al tevreden. Dat ganzen zestig jaar oud kunnen worden weten veel jagers niet eens. Na afloop van mijn lezing zeiden drie jagers: we leggen het geweer niet weg, maar gaan met meer respect met de jacht om.’
Schieten ze die dieren dan dood met boeddhistische kogels?
‘Het enige dat ik kan doen is het zaaien van zaadjes. De ander is voor de verzorging verantwoordelijk: geef je het water, laat je het uitdrogen of geef je het gif. We kunnen niet oordelen over andermans karma. Wat we wel kunnen doen is lijden te voorkomen door bijvoorbeeld ganzen te beschermen. Die met tienduizenden tegelijk worden weggevangen en vergast. Het is ongelooflijk dat het gebeurt. Wij willen dat lijden opheffen door vanuit compassie alternatieven aan te dragen. En de jagers of verdelgers niet veroordelen omdat ze doen wat ze doen. Het is hun weg. We kunnen alleen proberen bewustwording te creëren, dat dit niet de juiste aanpak is. Daarom praat ik met politici en anderen om ze op een ander niveau te krijgen. Ik zeg niet dat mijn weg de juiste is, maar wil ze alternatieven bieden.’
Ja, mooi, maar nou is er gisteren in België weer een straaljager neergestort, omdat er vogels in de turbine terecht zijn gekomen. Misschien wel ganzen. Wat is nou het alternatief, want er zijn wel erg veel ganzen rond de luchthavens.
‘Wat ik signaleer is dat de overheid veel initiatieven neemt om de ganzen te bestrijden, maar weinig doet om te verhinderen dat de ganzen de velden rond Schiphol begrazen. Elke twee minuten komt er een vliegtuig binnen. Naast de banen liggen er velden met aardappelen, maar vooral graan en bieten. De ganzen smullen daarvan. Er is totaal geen regelgeving over wat er wel of niet mag groeien rond de luchthaven. Wat als gevolg heeft dat er komende winter weer duizenden ganzen rond Schiphol zullen verblijven, omdat daar voedsel is. Dus je moet de omgeving onaantrekkelijk maken voor die dieren. Dan blijven ze wel weg. Jij gaat ook niet in een kaal restaurant met een lege menukaart eten.’
Het probleem zou binnen een paar weken kunnen worden opgelost. Er zijn genoeg alternatieve gewassen die rond Schiphol geplant kunnen worden en voor ganzen onaantrekkelijk zijn. Maar het gebeurt niet. Integendeel, er worden gewassen geplant die ganzen juist aantrekkelijk vinden. Nu zijn ze bezig met een proef met olifantsgras. Nou, als je weet dat spreeuwen normaal in riet zitten en straks in dat olifantsgras, dan kan je wachten op een ongeluk. Over dat beleid praat ik met het ministerie en Schiphol. We vragen ze waar ze al jaren mee bezig zijn en wijzen ze op de gevolgen. Waarom geen zonnepanelen rond Schiphol? Waarom geen rozenkwekerijen? Wil je het probleem oplossen? Of dieren blijven vermoorden. Alles valt of staat met je intentie. Hoe reageer je op dingen.’
‘Er wordt daar nauwelijks naar ons geluisterd, omdat Schiphol, boeren, politici voor de lange termijn een eigen visie hebben. Dieren worden gewoon opgeruimd, ten behoeve van het kapitaal. Schiphol en de politiek blijven spelen met mensen- en dierenlevens. Ik zie dieren als mijn vrienden en een dier hoeft voor mij nooit te vroeg te sterven. In deze kenniseconomie kunnen we alles maken, ook voedsel, daarin hebben wij geen vlees nodig. Toch moeten levende wezens vanuit onze destructieve emoties lijden. Voor mij is ieder levend wezen gelijkwaardig, mens of dier. Toch is ons werk niet tevergeefs. Op andere niveaus wordt er wel naar ons geluisterd. Ook is het niet meer vanzelfsprekend dat ganzen rond Schiphol geruimd worden, we hebben er al heel wat weggehaald. Maar structureel wordt het probleem niet opgelost.’
‘Wij zijn het enige land ter wereld dat zo’n diversiteit aan vogels heeft, en zoveel op een redelijk klein oppervlak. Daar zouden we trots op moeten zijn. Dus je zou verwachten dat vanuit de overheid daar liefdevol mee wordt omgegaan. Maar dat zie je niet terug in de beslissingen die worden genomen. Als je graanvelden, aardappelen of bietenvelden rond Schiphol gaat aanleggen, weet je dat er duizenden ganzen op af komen. Het is zo simpel, de oplossing ligt er al. Maar ganzen worden als ongedierte beschouwd.’
‘Nederland heeft geloof ik 144.000 ha grond, 18 miljoen inwoners en 22.000 jagers. En een hele hoop boeren. Ik vind dat we veel meer open zouden moeten staan voor het belang van dieren en niet vanuit onze eigen egoïstische visie zouden moeten handelen. Ons alles toe willen eigenen.’
‘Hier in Zandpol zitten ik weet niet hoeveel mussen in de tuin. Er loopt hier van alles rond. Ganzen, eenden hanen, honden. Dat is een keuze van ons, als liefde voor alle levende wezens, om dat voor ze te doen. Het begint bij je eigen gedachtegang. En heel veel mensen zeggen, nee, dat kan ik niet. Maar als je denkt dat je het kunt, dan kun je het. En andersom, dan moet je er niet aan beginnen, want het lukt je toch niet. Als wij ons in de maatschappij meer bezig zouden houden met compassie, met het ontwikkelen van altruïstische gevoelens naar alle levende wezens, dan zouden we een mooiere en kleurrijker samenleving krijgen.’
‘In vrij korte tijd zijn we over de hele wereld bekend geworden, het is ongelooflijk. Vanuit Amerika kwam er zelfs een cameraploeg van Animal Planet naar ons om opnamen te maken. Ze zagen een weiland met ganzen, honden, eenden, pauwen, de kalkoen, zwanen, alles loopt rond in vrijheid. Duiven vliegen er rond. Op bijna vijf ha land. Mensen vinden het fantastisch dat wij dit doen. Dan zeg ik: het is jammer dat dit moet gebeuren, maar jullie kunnen dit zelf ook. Door gewoon respect te hebben voor alle levende wezens.’
‘Er zijn meer dan een miljoen ganzen in Nederland. Wij vangen er op jaarbasis duizenden op. De vraag is enorm, ook uit het buitenland we hebben zelfs wachtlijsten aangelegd en sparen ze op. Er zijn bedrijven die er wel honderd willen hebben, als waakganzen op een terrein. Ik ken de drijfveer niet van mensen die ganzen houden. Wat ik wel zie is dat mensen geraakt worden door de onderlinge verbinding van ganzen. Onze ganzen blijven altijd bij elkaar. We controleren ook onaangekondigd de adoptieadressen en halen de ganzen soms terug als ze niet goed behandeld worden. Wij blijven eigenaar van de dieren, er mag niet mee gefokt worden. Of weggegeven of gegeten.’
Wat zijn de plannen voor de toekomst?
‘Haastig op zoek naar nieuwe plek. Per een januari 2013 moeten we verdwijnen van het weiland in Erica. De boer heeft de grond zelf nodig. We hebben plannen om het boeddhistisch centrum en de dierenopvang op één plek onder te brengen. Er staat hier niet zo ver vandaan een golfpark te koop, met vijf ha grond, water, bruggetjes. Ideaal, niet alleen voor de dieren, ook voor meditatie. Er zijn twee grote ruimtes op het complex, ideaal voor een gebedshal, een klein winkeltje en een klein vegetarisch restaurantje, voor de inkomsten.’
Jan Goené zegt
Curriculum vitae Jean Karel Hylkema
Nevenfuncties:
penningmeester Kon Ned Jagers Vereniging