De Ego-Geest en klimaatverandering

Heel vaak vinden mensen het moeilijk om de aanpassingen door te voeren die nodig zijn (eigenlijk) om de planeet te redden, de Antropogene klimaatveranderingen tegen te gaan, het willen redden en weer herstellen. Een soort klimaat-inertia. ‘Andere mensen moeten maar iets doen’.

Ze zijn zo gewend aan hun luxe, hun comfort en levensstijl – hun mogelijkheden. Ze willen hun mogelijkheden niet beperken. Een graad aan veiligheid en gaan die misschien niet zo mogelijk was, of realistisch.

Waarom willen we zo eigenlijk die veranderingen niet doorvoeren, die wel nodig zijn. Waarom doet niet iedereen dat meteen gewoon? Hoe kunnen we toch de klimaatdoelen halen?

De ego-geest is voornamelijk waarom we dat niet doen, of waarom we dat niet ver genoeg doen. Het is eigenlijk wel goed te doen om van de ego-geest af te komen. En het is dan ook wel makkelijker om te leven, een mensenleven in onze huidige tijd.

Gedragstherapieën zoals bijvoorbeeld DGT of Linehan, vormen van therapie die cognitieve herstructurering combineert met acceptatie, mindfulness en shaping, zijn daartoe in staat. Maar het is allemaal de onderliggende zenboeddhistische leer dat dat instrueert en inspireert, de leer van het geestelijk lijden van mensen. Het leven zal erdoor makkelijker worden.

Ik kan me voorstellen dat het resultaat een beetje lijkt op een staat die ook door pure ontberingen en oefeningen die in of met de natuur tot stand komen. Alles gericht om de ego-vertekeningen te overwinnen en de handeling (bijvoorbeeld de jacht) te laten lukken. De natuur scherpt de geest ook, in interactie, als je er iets mee probeert te doen. De geest van een jager-verzamelaar.

De ego vertekeningen zijn de denkbeelden of handelingen die niet overeenkomen met de realiteit en daardoor mis zijn of mis gegaan zijn (doordat je ergens het niet helemaal juist hebt gezien, ingeschat hebt of hebt gedaan).

De boeddhistische term voor die vertekening heet ‘maya’. Daar kun je nog iets leren of aanscherpen (het was anders immers wel gelukt). De ego-geest is gewoon iets dat eigenlijk vervuilt, in excessen vervalt en eigenlijk mensen toch al niet gelukkig maakt. De ego-geest doorzien, de beste weg.

Het probleem met het doorvoeren van de klimaats-aanpassingen, en waarom we eigenlijk zo weinig doen (nog) eraan, is volgens mij die ‘ego-geest’. Terwijl het wel beter zou zijn als we die allemaal een beetje meer zouden overwinnen.

Het zien van die ontberingen als een last of een geluk maakt de ervaring ervan ook nog eens heel verschillend, en dus is het wel belangrijk dat dat goed gaat – de houding erin. Nu gaan we zelfs op vakantie om zonder hedendaagse gemakken te zitten, maar het was in eerdere fasen van de menselijke geschiedenis geen keuze.

Het heeft misschien deze huidige generatie nodig gehad om de zorg voor de natuur bewust te kiezen. Een betere balans met de natuur uit liefde ervoor en niet omdat we ons niet konden afsluiten of afzonderen. Een betere balans tussen ego-geest en hartontwikkeling – uit liefde leven – zal sowieso goed zijn, en op die manier dus ook onze omgang met de natuur kunnen verbeteren.

Het zal helpen om minder te verbruiken. Door onze eigen behoeften beter, preciezer, accurater, waar te nemen, te kunnen benoemen, onderscheiden en vervolgens er iets aan te doen. Alleen daaruit ontstaat echte tevredenheid (en verder had je het echt niet nodig). Dus daar waar je eigenlijk geen honger hebt, zal eten je niet tevreden stellen. En zo werkt het ook bij andere behoeftes. Goed luisteren naar je lichaam en jezelf, die faculteiten die over die behoeftes gaan.

Keuzes uit begrip, compassie, inzicht in het goede en liefde zijn dus wel vaak het milieuvriendelijkst. De vraag/uitzoeken wat dat dan is, misschien nog het lastigst.

Het verminderen van ego-geest zal ons in staat stellen om meer rekening te houden met de natuur en het herstel van ecosystemen. Aan de andere kant brengt het rekening houden met de natuur en het ecosysteem (het grotere geheel) ook weer meer balans met de ego-geest. Het werkt dus beide richtingen op.

Het verkrijgen van een grotere blik, het goede voor het grotere geheel. Daar meer gemotiveerd voor zijn, en mee bezig zijn. Zal de ego-geest verminderen, balanceren, en ruimte maken voor meer zorg voor de natuur, onze planeet – dat wat we voor lief namen.