Vóór de militaire staatsgreep in Myanmar (Birma) kreeg ik regelmatig berichten van buitenlandse mediteerders die vroegen waar ze konden oefenen en ordineren en hoe ze pelgrimstochten konden organiseren. Ze namen contact met me op omdat mijn naam bekend was geraakt door mijn jarenlange betrokkenheid bij het land en de meditatie-gerelateerde projecten die ik daar had ondernomen. Hoewel ik niet weet hoeveel buitenlanders ooit om mijn hulp hebben gevraagd, durf ik te wedden dat het er honderden zijn.
Ik krijg nog steeds berichten van mensen die naar Myanmar willen reizen om te mediteren, die me vragen hoe ik denk over de veiligheid of ethiek van zo’n reis… of die gewoon hulp willen bij het plannen van een reis die ze gaan maken. Omdat deze verzoeken steeds vaker in mijn inbox belanden, plaats ik dit bericht als een open brief voor iedereen die op dit moment een reis naar Myanmar overweegt.
Beste mediteerder,
Bedankt voor je bericht. Ik begrijp zeker je interesse om naar Myanmar te gaan om meditatie te beoefenen en misschien in een klooster te verblijven. Dit is inderdaad de reden dat ik zelf het land voor het eerst bezocht, dat ik er uiteindelijk bijna 15 jaar woonde en dat ik zoveel tijd heb besteed aan het ondersteunen van buitenlandse beoefenaars om gemakkelijker toegang te krijgen tot de spirituele rijkdommen van het land. Desondanks zou ik je sterk willen aanmoedigen om nu niet naar Myanmar te reizen. Sterker nog, ik raad je aan om een reis naar Myanmar koste wat het kost te vermijden. Ik zeg dit om verschillende redenen.
Allereerst is de context van mijn antwoord dat de crisis en humanitaire ramp in Myanmar voortduurt. Sommige mensen hebben mij gevraagd: “Kan ik de media vertrouwen, is het echt zo erg als ze zeggen dat het is?” Mijn antwoord is: “Het is eigenlijk veel erger dan alle berichtgeving die je hebt gehoord!” Het conflict heeft meer dan twee miljoen mensen ontheemd, die niet weten wanneer ze ooit naar huis kunnen terugkeren, zoals werd besproken in een recente paneldiscussie die werd georganiseerd door Insight Myanmar. De militairen sluiten straffeloos gevangen op en doden mensen, maar het Birmese volk blijft zich dapper verzetten voor de betere toekomst waar ze allemaal naar verlangen.
Allereerst is er natuurlijk de kwestie van je eigen veiligheid. Gezien de huidige stand van zaken is iedereen die zegt dat je een plan of reisschema kunt volgen die enige mate van veiligheid garandeert ofwel misleidend ofwel schromelijk verkeerd geïnformeerd. Hoewel het misschien waar is dat er in sommige delen van het land meer conflicten zijn dan in andere, kan willekeurig geweld overal de kop opsteken, en vaak zonder waarschuwing. Ook iedereen die zegt dat mediteren in een klooster een soort bescherming biedt, heeft waanvoorstellingen of is helemaal verkeerd geïnformeerd. Kloosters zijn herhaaldelijk gebombardeerd, overvallen en overgenomen als militaire bases. Zelfs stille meditatie retraites zijn soms aangevallen, zoals Kyun Pin Sayadaw beschreef op een recente podcast van Insight Myanmar, waar hij ook sprak over kogels die door meditatie huisjes vlogen en soldaten die de Dhamma Hall bestormden.
Ten tweede is niet alleen je eigen veiligheid in gevaar, maar ook die van iedereen met wie je omgaat. Zelfs Birmese mensen die je terloops of kort ontmoet – laat staan degenen die je op wat voor manier dan ook helpen – kunnen zeer waarschijnlijk onder verdenking komen te staan van de lokale autoriteiten, wat ernstige gevolgen met zich mee kan brengen waar je je waarschijnlijk zelf nooit bewust van zult zijn, en waar je in ieder geval niets aan kunt doen om het te voorkomen. Elk spiritueel voordeel dat je zou kunnen behalen door daar te mediteren, zou teniet worden gedaan als iemand zou lijden door jouw aanwezigheid daar, vooral nu je je bewust bent van het risico dat dit met zich meebrengt.
Ten derde is de economie van Myanmar zo goed als kapot; er is een tekort aan voedsel en water in het hele land. De humanitaire tak van onze non-profit organisatie, Better Burma, is actief geweest in het ondersteunen van rijstdonaties aan monniken en nonnen, vooral in lokale gemeenschappen waar ze niet langer in staat zijn om in deze en andere benodigdheden te voorzien. Een buitenlandse aanwezigheid zou kostbare middelen wegnemen van Birmezen die nauwelijks, en in sommige gevallen niet, in staat zijn om rond te komen. Toch zal je gastheer of gastvrouw dit waarschijnlijk nooit toegeven, omdat de Birmezen gul zijn tot op het bot en niet graag klagen, zelfs niet als ze het moeilijk hebben en zeker niet als ze spirituele inspanningen steunen. Dus je krijgt het beste van wat ze hebben, in een tijd waarin er nauwelijks genoeg is om rond te gaan.
Tot slot zal een bezoek nu, ondanks de bedoelingen, alleen dienen om een moorddadig regime te legitimeren. De junta hoopt in feite dat er meer buitenlandse reizigers komen, omdat een groter aantal buitenlandse bezoekers niet alleen een schijn van normaliteit zal ophouden voor het regime, maar ook geld zal toevoegen aan hun schatkist. In een bijzonder misselijkmakende ironie is er zelfs een gezamenlijke inspanning op het hoogste niveau om buitenlandse monniken naar de inwijdingsceremonies van nieuwe pagodes en Boeddhabeelden te brengen.
Toch houden sommige mediteerders vol dat ze hun reis maken “voor de Dhamma en niet voor de politiek”, of proberen ze me te verzekeren dat ze ervoor kunnen zorgen dat hun geld alleen ten goede komt aan lokale mensen en bedrijven. Maar het spijt me: dit is, nogmaals, misleidend, onwetend, bewust een oogje dichtknijpen voor de realiteit daar… of gewoon magisch denken. Reizen naar Myanmar op dit moment, om welke reden dan ook, is per definitie politiek, of je dat nu wilt of niet.
Ik begrijp dat dit misschien niet het antwoord is dat je had gehoopt te horen, en het spijt me heel erg dat ik het moet geven, want ik vind het echt tragisch dat het Gouden Land niet in staat is om zijn spirituele wijsheid te delen zoals voorheen; hopelijk komt die kans ooit weer. Maar tot die tijd raad ik geen enkele buitenlandse reiziger of mediteerder aan om Myanmar te bezoeken.
Als je echt waarde hecht aan de boeddhistische leer van de bevrijding en dankbaar bent voor de Birmese leraren of tradities die dit onderricht hebben gegeven, moedig ik je aan om de vele positieve manieren te verkennen waarop je in de tussentijd je dankbaarheid kunt tonen. Eén manier is om op de hoogte te blijven. Dat kun je doen door over de situatie te lezen of door naar podcasts te luisteren. Als je Birmese vrienden of kennissen hebt, neem dan contact met ze op en laat ze weten dat je een bondgenoot bent. Een andere mogelijkheid is als je extra tijd hebt: overweeg dan om vrijwilligerswerk te doen bij een lokale organisatie, of bij Better Burma! Of laat je stem horen in je lokale gemeenschap door redactionele artikelen te schrijven in de buurtkrant, online te posten, enz. En tot slot, overweeg een donatie te doen aan organisaties die het Birmese volk steunen.
Het is schrijnend dat een plek die de thuisbasis is geweest van de grootste wijsheid die de wereld ooit heeft gekend, op dit moment niet in staat is om spirituele aspiranten onvoorwaardelijk te verwelkomen zoals dat ooit het geval was. We hopen allemaal van harte dat de huidige donkere periode waarin we ons bevinden snel zal veranderen en dat Birmezen in het hele land vrij, gezond en veilig kunnen zijn. We hopen dat Birmezen in de diaspora eindelijk naar huis kunnen terugkeren, en we wensen dat mediteerders en kloosterlingen vanuit de hele wereld kunnen reizen om opnieuw een levensveranderende praktijk te vinden, geïnspireerd door de warme vrijgevigheid van het Gouden Land.
Met metta,
Joah McGee
