• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Veertiende jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Jana Verboom
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Achtergronden » Mijmeringen over bewustzijn (3)

Mijmeringen over bewustzijn (3)

6 mei 2021 door Rob van Boven en Luuk Mur

Zonder erbij stil te staan, gaan we ervan uit dat onze zintuigen de wereld objectief aan ons doorgeven. De ogen functioneren in deze gedachte als een camera. We zijn echter geen passieve camera. Onze hersenen creëren onze kijk op de werkelijkheid. De wereld ontstaat in een soort dans, een co-creatie.

De één ziet op zijn wandeling prachtige natuur, met vredig grazende koeien in de weilanden, de ander ziet op dezelfde wandeling een productieterrein, waar geen echte natuur meer te bekennen valt en waar koeien omgevormd zijn tot melkproductie-units, die zodra hun productie inzakt naar de slacht gaan. De één ziet technisch hoogstaande en schone Tesla’s rondrijden, een ander vraagt zich af waarom rijke mensen subsidie krijgen om een dergelijk statussymbool te kunnen aanschaffen, welke er misschien wel voor zorgt dat de lucht hier schoner wordt, maar waardoor kinderen in de democratische republiek Congo in giftige kobaltmijnen hun arbeid moeten verrichten.

Mensen verschillen in de mate waarin ze zich realiseren dat ze de wereld co-creëren. Voor sommigen is de wereld zoals ze die beleven een gegeven. Ze hebben niet het idee dat hun eigen geheugen, veronderstellingen, denken invloed hebben op wat ze waarnemen. Daardoor kunnen ze zich eigenlijk niet voorstellen dat hun idee slechts een idee is, niet meer en niet minder. Mensen die wel snappen dat ze hun wereldperceptie relatief is, staan daardoor opener voor andere meningen.

Bij de projectie van onze binnenwereld naar onze buitenwereld zijn een drietal stappen te onderscheiden. In de eerste plaats wordt wat we kunnen waarnemen van de buitenwereld bepaald door de eigenschappen van onze zintuigen. Er is geen directe waarneming van het fenomeen dat zich aan ons voordoet. Van alle elektromagnetische straling bijvoorbeeld kunnen we maar een klein gedeelte waarnemen met onze ogen en dat gedeelte noemen we daarom ‘licht’. In de tweede plaats nemen we vooral waar met behulp van concepten. Deze concepten zijn door de mens bedacht en vallen per definitie nooit samen met de werkelijkheid. In de derde plaats geven we over het algemeen een waardeoordeel aan hetgeen we menen waar te nemen. Dit waardeoordeel is een voortvloeisel van ons geloofssysteem over onszelf en de wereld, zoals we vermoedden dat deze in elkaar zitten.

We hebben de neiging om deze stappen en zeker de eerste twee als feitelijk te hanteren, alsof het een waarheid is. Er is wel degelijk een buitenwereld, maar je zou kunnen zeggen dat in interactie met de buitenwereld wij onszelf ontmoeten. Hanteren we onze perceptie als feitelijk, dan komt de dialoog met de ander buiten ons bereik. We staan dan niet open voor anderen en we gaan ons als extremisten gedragen, die verbondenheid als ondergeschikt fenomeen zien.

Wat is nou mogelijk bewustzijn? Eigenlijk heeft de wetenschap hier nog geen idee van. Misschien is het concept ‘bewustzijn’ zelf slechts een verzonnen verhaal waar we in zijn gaan geloven. Wellicht refereert het niet naar een fenomeen in de feitelijke wereld en bestaat bewustzijn slechts in onze eigen verhalen.

Aan te nemen is dat een baby geen bewustzijn heeft in de zin dat het zich ergens van bewust is. Het is en ervaart zich in een monadische wereld. Er is geen tijdsbeleving, er is nog geen besef van ik en niet ik. Het heeft nog geen verhouding ontwikkeld tot interne waarnemingen zoals fysieke, emotionele waarnemingen en een eigen wil. Het heeft nog geen concepten en is enkel ervaren.

Gaandeweg maken we een verhaal met behulp van onze gedachtes, fantasie en creativiteit over onze wereldbeleving en onszelf in die wereld. Dit verhaal valt per definitie niet samen met de realiteit, het is een verhaal over de realiteit. Hier treedt een verdubbeling op. Er is een realiteit en we hebben een verhaal over de realiteit. We creëren hiermee een verhouding tot de realiteit. Er ontstaat hierdoor een -ik- die de realiteit beschouwt en vervolgens verleid is te gaan geloven niet meer deel uit te maken van de realiteit, er los van te staan.

Terug naar ons concept bewustzijn; dit concept kon wel eens een gevolg zijn van onze eigenschap een verhaal te maken over de realiteit en niets meer dan dat. We zijn als mens instaat om verhalen te maken over onze wereld, met als gevolg een zich ontwikkelend bewustzijn.

Mogelijk dat verlichte mensen zich voldoende hebben kunnen de-identificeren van hun verhalen en schoon van verhalen waar kunnen nemen en hun monadische wereldbeleving hebben terug gevonden. Maar in tegenstelling tot de baby heeft de verlichte persoon er weet van en kan er over vertellen.

Categorie: Achtergronden, Dzogchen, Geluk Tags: baby, bewustzijn, camera, concepten, dialoog, geloofssysteem, ogen, oordeel, psychologie, waarnemen, werkelijkheid

Lees ook:

  1. Frans Langenkamp – De werkelijkheid kan niet met ons verstand begrepen worden
  2. Frans Langenkamp – De werkelijkheid kan niet met ons verstand begrepen worden
  3. Tweespraak – ‘De echte wereld is iets heel anders dan de indruk die je zintuigen je voorschotelen’
  4. Snapshots en de vorming van het bewustzijn

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Lees Interacties

Reacties

  1. Rob de Klerk zegt

    7 mei 2021 om 11:18

    Dag Luuk en Rob.
    De laatste zin uit jullie stuk: Maar in tegenstelling tot de baby heeft de verlichte persoon er weet van en kan er over vertellen.
    Kan dan dus ook weer een verhaal zijn. En het begrip ‘verlicht’ eveneens. Hoe nu verder?
    Rob

Primaire Sidebar

Door:

Rob van Boven en Luuk Mur

Rob van Boven (1951) is psycholoog en psychotherapeut met belangstelling voor het boeddhisme. Luuk Mur ( 1952) is psycholoog en lid van de Dzogchen Community Nederland. Beide mannen gaan over boeddhistisch gerelateerde zaken in gesprek in Tweespraak. 
Alle artikelen »

Agenda

  • Agenda
  • Geef je activiteit door

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 10 februari 2025
    Zen Spirit studiegroep 'Het verborgen licht'-vanaf 10 februari 2025
  • 2 mei 2025
    Phowa Studieweek
  • 9 mei 2025
    Seminar Tenzin Wangyal Rinpoche
  • 12 mei 2025
    Maandagochtend meditatie in Amsterdam-West
  • 13 mei 2025
    Verdiepingsbijeenkomst Hand in hand met de Boeddha
  • 13 mei 2025
    Dinsdagavond op even weken samen mediteren in Almere Buiten
  • 13 mei 2025
    Oude boeddhistische inzichten voor geslaagde moderne relaties
  • 13 mei 2025
    Oude boeddhistische inzichten voor geslaagde moderne relaties
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    Weet jij wat een anker is? Test jezelf!

    Hans van Dam - 2 mei 2025

    Deel 3 van een 5-delig dwaalgesprek over de mystieke roos.

    ‘Het leven zelf is zazen’

    Wim Schrever - 28 april 2025

    De grote tragedie hier in het Westen is dat we onze eigen spirituele traditie zo snel hebben opgegeven en met het badwater -de religie- ook het kind -de spiritualiteit- hebben weggegooid. Terwijl een mens fundamenteel nood heeft aan spiritualiteit, aan zingeving.

    Geschiedenis als wapen deel 1

    Kees Moerbeek - 20 april 2025

    President Vladimir Poetin zei in 2014: ‘Onze collectieve herinnering bepaalt onze cultuur, onze geschiedenis en onze tegenwoordige tijd. En onze toekomst zal worden gevormd aan de hand van onze historische ervaring.’ Hij is het zelf die actief deze herinnering en ervaringen vorm geeft en propageert. Ivo van de Wijdeven schrijft dat in de Sovjettijd er nog werd gegrapt dat het land een zekere toekomst had, maar een onvoorspelbaar verleden. Onder Poetin is Ruslands geschiedenis als in beton gegoten. Er is maar één historische waarheid en deze is verankerd in de grondwet en de Nationale Veiligheidsstrategie.

    Jaloerse goden te slim af – de geschiedenis de baas…?

    gastauteur - 13 april 2025

    Hongersnood in een hermetisch afgesloten kuststrook die onwillekeurig aan de vernietigingskampen van weleer doet denken, besmet met meer dan een zweem van genocide… Regeert Adolf Hitler over zijn graf heen? Want bestaat Israël niet bij diens gratie? Zou zonder die bittere nazi-erfenis Palestina als land van drie monotheïstische religies niet nog gewoon zo heten? Is de grond er niet vervloekt, juist door godsdiensten die, gevoed vanuit één fictieve bron, vervolgens als protestbeweging steeds in chronologische volgorde aan haar voorgangster ontspruiten, waarmee de kiem voor een eeuwigdurende vete om de absolute waarheid is gelegd? En claimt niet elk van deze broeder- of zusterstromingen dat stuk met hun aller bloed doordrenkte aarde, aanvankelijk voor Abrahams JHWH, vervolgens voor Jezus’ Vader en ten slotte voor Allah – drie godheden die, in verbitterde onderlinge jaloezie verwikkeld, strijden niet alleen om religieuze hegemonie, maar ook om de profane en politieke macht?

    Wat is quiëtisme?

    Hans van Dam - 27 maart 2025

    Over het stillen van de wil.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • De dood van de paus
    • Seks: Joodse posities in Joods Museum Amsterdam
    • Paus Leo XIV – ‘help ook elkaar om bruggen te bouwen – met dialoog, met ontmoeting’
    • Aardbeving van magnitude 3,7 schokt Tibet
    • Vrijdag Zindag – Wat Schoof had willen zeggen

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.