Against the Stream (ATS) in de Verenigde Staten heeft de lerarenbevoegdheid van Frank Uyttebroeck, jarenlang in Nederland leraar van Tegen de stroom, met een sangha in onder meer Rotterdam, ontnomen nadat er begin 2017 klachten van vrouwen bij de organisatie binnen kwamen over ongewenst seksueel getint gedrag van Uyttebroeck. Na onderzoek kwam er een ‘patroon van seksueel wangedrag’ door Uyttebroeck aan het licht, zo maakte ATS begin deze week bekend.
Binnen de ATS en dus ook binnen de Nederlandse Tegen de stroom worden ethische codes gehanteerd die onder meer ongewenst gedrag tussen leraar en student moeten voorkomen. ATS-leraren zien af van seksueel wangedrag en het aangaan met seksuele relaties met studenten, dat is in het kort de stelling. Studenten en anderen binnen ATS kunnen bij een zogenoemde Grievance Council van de ATS een klacht indienen over het gedrag van een leraar, waarna een onderzoek volgt. Wordt de klacht terecht bevonden dan volgen er maatregelen en/of worden oplossingen voorgesteld.
Against the stream heeft regels opgesteld om schade door (ongewenste) seksualiteit, seksuele uitbuiting of seksueel getinte relaties te voorkomen. Leraren die een gelofte van celibaat hebben afgelegd zullen die gelofte nakomen. Leraren met een relatie zullen zich onthouden van overspel. Alle leraren zijn gebonden aan de overeenkomst om hun rol als leraar, hun autoriteit en positie niet te ge(mis)bruiken door een seksuele relatie met een student aan te gaan.
ATS erkent dat een gezonde relatie van een leraar met een oud-leerling mogelijk moet zijn, maar dat grote zorgvuldigheid en gevoeligheid daarin geboden zijn. De volgende richtlijnen zijn van cruciaal belang, stelt de organisatie.
- een seksuele relatie is er nooit tussen docenten en studenten
- tijdens retraites of het formele onderwijs is het aangaan van een romantische of seksuele relatie ongepast tussen leraar en leerling
- als de belangstelling voor een echte en toegewijde relatie zich na verloop van tijd tussen een leraar en student zich ontwikkelt, moet de leerling-leraar-relatie duidelijk en bewust zijn beëindigd voordat die relatie zich verder ontwikkelt
Zo’n relatie moet worden aangegaan met terughoudendheid en gevoeligheid – en in geen geval direct na het beëindigen van de leraar-leerling relatie. Een minimale tijd periode van drie maanden of langer na het laatste formele onderwijs tussen hen, en een duidelijk begrip van beide partijen dat de leerling-leraar relatie is afgelopen, moet gepaard gaan met een bewuste inzet voor het aangaan van een relatie die geen kwaad aanricht bij de partners.
ATS zegt zich te richten op het boeddhisme en het welzijn van de leden van deze organisatie. Maar is zich er ook van bewust dat er emotionele en spirituele risico’s onder beoefenaars kunnen ontstaan. In die context is het vooral belangrijk dat leraren, begeleiders en bestuur het welzijn van de leden van de ATS-gemeenschap steunen. Vandaar ook het instellen van ethische codes en de Grievance Council. Deze raad stelt het een pad met uitgangspunt niet niet-schaden, mededogen en verantwoording voorop.
Onvermijdelijk zijn er conflicten binnen de ATS-gemeenschap, zo stelt de organisatie. De gezondheid van de organisatie wordt niet gemeten door de aanwezigheid of de afwezigheid van conflicten, maar door de bereidheid om effectief, verantwoordelijk en meelevend interpersoonlijke spanningen op te lossen wanneer ze zich voordoen. Het leren van conflicten is een duidelijke toepassing van de boeddhistische praktijk in ons dagelijks leven, stelt ATS.
ATS: ‘Boeddhistische conflictoplossing is niet gebaseerd op juist of verkeerd, onschuld of schuld, winnen of verliezen, daders of slachtoffers. Integendeel, het is gebaseerd op het aanpakken van het lijden van alle betrokkenen. Pijn, angst en woede worden serieus genomen via forums waar iedereen kan spreken over zijn gevoelens en ervaringen: eerlijk, veilig en volledig over hun eigen directe ervaringen en gevoelens. Bij het zoeken naar een oplossing is de dialoog, de boeddhistische praktijk, waarden over stilte, verzoening, vergeving en verzoening belangrijk. Daarin biedt de Grievance Council steun.’
De raad bestaat uit drie ATS-leraren en twee praktijkbeoefenaars die gerespecteerd worden vanwege hun integriteit. De primaire rol van de raad is bedoeld als vertrouwelijk overleg voor iedereen met ethische bezwaren. Een belangrijke functie van de raad is het bevorderen van wederzijds respect en verzoening als er een conflict in de ATS-gemeenschap ontstaat. In de zeldzame keren dat er een meer formeel proces nodig is, kan de raad de klacht voorleggen aan het ATS-bestuur of de betrokken groep voor het gezamenlijk bepalen van de beste actie.
