Over de Lotus-soetra (slot)

Ik was en ben nog steeds geen deskundige op het gebied van de Lotus-Soetra, maar dat hoefde en hoeft toch ook niet? De soetra bracht mij op allerlei gedachten en die wilde ik met lezers van het BD delen. Met deze bijdrage sluit ik de serie af. Ik hoop dat je er iets aan hebt gehad.                                              

Epiloog

De soetra van meditatie over de Bodhisattva met de Alomvattende Deugd is te beschouwen als een epiloog van de Lotus -soetra. Het is volstrekt onduidelijk wanneer deze soetra precies is geschreven en door wie, waar, wanneer de soetra voor de eerste keer in verband is gebracht met de Lotus-soetra, maar persoonlijk vind ik dat ook niet belangrijk. De soetra wordt ook wel eens de soetra van inkeer genoemd, of zelfs de soetra van inkeer en berouw. Want die twee zaken staan centraal: inkeer en berouw.

Inkeer dan maar. Wat is dat precies? Je kunt er uitgebreide bespiegelingen op loslaten en wetenschappelijk over gaan oreren, maar daar schiet niemand iets mee op, tenzij je dol op bespiegelingen en wetenschappelijke oraties bent. Dat ben ik niet. Ik val erbij in slaap, doordat ze mij nu eenmaal niet kunnen boeien. Voor mij houdt inkeer in: bij jezelf naar binnen kijken, jezelf onder ogen komen om je eigen doen en laten scherp te ontdoen van alle schone schijn, smoesjes, wensdenken en ga zo maar door. Succes ermee. Wanneer je denkt dat je zonder zonden bent, heb je het mis. Zonde betekent: jouw doel missen. Je hebt je doel ongetwijfeld meer dan eens gemist. Dat durf ik te zeggen, omdat ik weet wat het is, je doel missen. Het tegenovergestelde daarvan is dan natuurlijk doel treffen! En jij zult ook ongetwijfeld jouw doel geraakt hebben. Heb ik ook, soms zelfs per ongeluk (geef ik toe). Soms mogelijk “ bull’s eye!” Wat ik maar wil zeggen, is dat ieder mens die bij zichzelf naar binnen gaat zowel goede als slechte aspecten van zichzelf zal tegenkomen. De meditatie over inkeer en berouw zegt dan dat je al die aspecten met een heilige onverschilligheid tegemoet moet treden. Over het algemeen vinden mensen leuke en aardige aspecten van zichzelf prima, maar kijken ze liever weg van de vervelende en onaardige aspecten zichzelf. Inkeer met heilige onverschilligheid wil hier zeggen: er is noch iets leuks en aardigs noch iets vervelends als onaardigs. Wat er is, is er! En zie dat onder ogen. Kijk niet weg, maar zeg tegen jezelf: “Ik deed wat ik deed, en liet na wat ik naliet, alles is wat het is en dat is het. Ik accepteer alles!” Niets meer, en niets minder.

Berouw dan. Berouw heeft met rouw te maken. Berouw hebben betekent dat je gevoelens van pijn toelaat die ontstaan door het missen van je doel. Daar mag het alleen niet bij blijven. Het gaat erom die pijn te doorvoelen – dus niet kunstmatig te onderdrukken – tot de pijn vanzelf dooft zoals de pijn van een brandwond langzaam wegtrekt wanneer je het daar de tijd voor geeft. Berouw heeft daardoor minder met spijt te maken dan veel mensen denken. Spijt houdt in dat je DENKT. Berouw houdt in dat je VOELT.  Redenerend met je verstand kun je tot de slotsom komen dat je bepaalde zaken verkeerd hebt aangepakt en ervoor kiezen om het een volgende keer anders te doen. Dat is vaak het gevolg van spijt hebben: het moet volgende keer anders. Vanuit het hart kun je tot heel andere conclusies komen, bijvoorbeeld dat je voorbij bent gegaan aan het meest wezenlijke van jouw bestaan … namelijk dat je ten diepste verbonden bent met de ander en het andere. De pijn die je dan ervaart is van een totaal andere orde dan die van welke brandwond ook.

Inkeer en berouw. Zelfreflectie, schuld bekennen, doorvoelen en doorgaan… daar draait het om. Nikkyô Niwano (auteur van “Hedendaags Boeddhisme”) zegt het zo: Inkeer en berouw zijn wars van alle compromissen met jezelf. Je wilt geen lauwe of halfslachtige houding meer aannemen, maar je wilt juist jouw eigen mooie boeddhanatuur oppoetsen en polijsten (van ruwe diamant naar geslepen schitterend juweel) door geleidelijk alle illusies en bezoedelingen uit het hart weg te nemen.

Tot slot nog dit: De Lotus-soetra en eigenlijk alle soetra’s die we kennen, zijn gedateerd. Ze zijn geschreven in een andere culturele omgeving, in een andere taal, voor andere mensen dan de Nederlandse. Tegelijkertijd is de boodschap bestemd voor alle tijden, alle culturen, alle mensen. De vertaling, uitleg, aansporing en realisatie is gelegen in het hart.

Het ga je goed.

Dharmapelgrim.