Het politieke krachtenveld in de EU is al meer dan 7 jaar aan het touwtrekken over gedegen bescherming voor bijen in het toelatingsbeleid voor landbouwpesticiden. Dat is hard nodig: meer dan 75% van de insectenpopulaties is al verdwenen en de intensieve landbouw met haar pesticidengebruik en monoculturen is hier grotendeels debet aan.
De Tweede Kamer heeft twee moties aangenomen die minister Schouten verplichten zich in te zetten voor gedegen bescherming van de bestuivers die essentieel zijn voor onze ecologie en voedselvoorziening. Toch lijkt het erop dat minister Schouten onder druk van de pesticidenindustrie op dinsdag 23 februari in een EU overleg gaat stemmen voor een rekenmodel dat bijensterfte blijft toestaan.
In een open brief roepen 7 hoogleraren en 9 milieuorganisaties minister Schouten op om niet in te stemmen het rekenmodel dat nu in het Bijenrichtsnoer gehanteerd wordt. Dit model heet Beehave en is mede ontwikkeld door pesticidenfabrikant Syngenta. Dit rekenkundige model kan de ‘natuurlijke sterfte’ in honingbijkolonies tot wel 20% oprekken. Deze werkwijze zal er waarschijnlijk voor zorgen dat sterfte door pesticiden gaat vallen onder de zogenaamde ‘natuurlijke sterfte’ en er dus toch voor bijen zeer schadelijke middelen op de markt gebracht kunnen worden. Bovendien voorspelt het model wat er gebeurt met de honingbij, niet met al die 359 wilde bijensoorten die voor onze landbouw en natuur veel belangrijker zijn. Toch lijkt minister Schouten in te willen instemmen met dit rekenmodel, ondanks een recent aangenomen motie van de Tweede Kamer die haar oproept om maximaal 7% sterfte in honingbijkolonies toe te laten.
Het huidige bijenrichtsnoer schiet ernstig tekort omdat het zich uitsluitend richt op de relatief weerbare honingbijen die in grote kolonies leven. Wilde bijen en hommelsoorten leven solitair of in kleine kolonies en zijn vele malen kwetsbaarder voor pesticiden. Bij een toetsingskader met een sterftepercentage dat ligt tussen de 7 en 20% van honingbijvolken, zijn de meeste wilde bijen en hommels allang dood. Dat kunnen we niet riskeren. De ecologie én economie op aarde kunnen niet zonder wilde bijen en hommels. Alleen Nederland investeert al €510 miljard in activiteiten waarbij alle bijen nodig zijn en financiële instellingen vroegen afgelopen najaar aan wereldleiders om de natuur beter te beschermen. De EU landen Zweden, Duitsland, België en Tsjechië zien inmiddels ook het belang van de bescherming van wilde bijen in en pleiten sinds enkele maanden voor een nieuwe versie van het bijenrichtsnoer dat expliciet wilde bijen beschermt.
De hoogleraren en milieuorganisaties roepen minister Schouten op om komende week in de EU te pleiten tegen het Beehave model en voor een bijenrichtsnoer met een gedegen en wetenschappelijk gefundeerde bescherming van alle bestuivers in Europa.
Bertus zegt
Elk element van de (biologische) natuur is een belangrijk onderdeel. Het heeft zijn bestaansrecht verworven over miljoenen jaren. Al is het een boom, een grasspriet, of een insect. Ook wij zijn daar onderdeel van ook al zijn we daar als mensheid ons niet goed van bewust. We zouden veel meer respect moeten hebben voor alles wat de natuur voortbrengt. Ons veel nederiger moeten opstellen in plaats van alles beheersen door zogenaamde technische vooruitgang. We zetten wagentjes op Mars maar hebben onze eigen achtertuin niet eens onder controle. Uiteindelijk zal die afstand ons als mensheid op breken.