Het gerechtshof in Den Haag geeft Milieudefensie en vier Nigerianen op de meeste punten gelijk in een zaak over olievervuiling die al in 2008 tegen Shell werd aangespannen. Vooral Shell Nigeria is aansprakelijk voor de olievervuiling op drie plaatsen in de Nigerdelta, maar ook het moederbedrijf heeft volgens de rechter in enkele gevallen zijn zorgplicht geschonden.
Drie van de vier Nigeriaanse eisers en hun dorpsgenoten moeten nu gecompenseerd worden voor de veroorzaakte schade. In de vierde laatste zaak heeft het hof nog geen beslissing genomen. Het is de eerste keer dat een rechtbank een Nederlandse multinational wordt aangesproken op zijn zorgplicht in het buitenland. Royal Dutch Shell moet er op toezien dat er een lekkage-detectiesysteem in de pijpleidingen in Nigeria moet komen.
Al decennia leven miljoenen inwoners van de Nigerdelta met de gevolgen van grootschalige olievervuiling. Jaarlijks sterven 16-duizend baby’s als gevolg van de vervuiling ook is de levensverwachting in de delta 10 jaar lager dan in de rest van Nigeria. De rechtszaak van Milieudefensie draait om vervuiling in drie dorpen waar olie van Shell is weggelekt. Daardoor zijn akkers en visvijvers van bewoners onbruikbaar geworden. De gelekte olie is nooit grondig opgeruimd en er lekt met regelmaat nieuwe olie weg.
Eric Dooh uit Goi, een van de vier Nigeriaanse eisers: “Finally there is some justice for the Nigerian people suffering the consequences of Shell’s oil. It is a bittersweet victory, since two of the plaintiffs , including my father did not live to see the end of this trial. But this verdict brings hope for the future of the people in the Niger delta.”
Channa Samkalden, de advocaat van de Nigeriaanse boeren en Milieudefensie: “Na jarenlang procederen is er eindelijk gerechtigheid voor veel van mijn cliënten, alleen de zaak in Ikot Ada Udo loopt nog door. Niet alleen is Shell aansprakelijk voor de olievervuiling en krijgen mijn cliënten waar ze recht op hebben, ook bewijst deze zaak dat onze bedrijven zich verantwoordelijk moeten gedragen in het buitenland.”
Donald Pols, directeur Milieudefensie (Friends of the Earth Nederland) : “Dit is fantastisch nieuws voor de getroffen boeren. Het is enorme winst dat Shell de schade moet vergoeden. Dit is ook een waarschuwing voor alle Nederlandse multinationals die betrokken zijn bij onrecht wereldwijd. Slachtoffers van milieuvervuiling, landroof of uitbuiting hebben door deze uitspraak meer kans om een juridische strijd te winnen tegen betrokken bedrijven. Mensen in ontwikkelingslanden zijn niet meer rechteloos ten opzichte van muiltinationals.”
Betere regulering multinationals noodzakelijk
De Nigeriazaak heeft bijna 13 jaar geduurd, dat toont aan hoe moeilijk het is voor slachtoffers van wandaden van multinationals om hun recht te halen, stelt Milieudefensie. Volgens directeur Donald Pols moet het eenvoudiger worden voor slachtoffers van Nederlandse bedrijven om hun recht te halen: “Het is hard nodig dat er in Nederland en op internationaal niveau een wettelijke plicht komt voor bedrijven om schendingen van mensenrechten en klimaatschade in hun productieketens te voorkomen en te verhelpen.” Milieudefensie pleit ervoor om haast te maken met een stevige Nederlandse wet op het gebied van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) en ambitieuze Europese en internationale wetgeving. Burgers die dit ook belangrijk vinden kunnen meedoen met een online actie die de Europese Commissie oproept om hier werk van te maken.
Dagelijkse olieramp Nigeria
Ondanks decennia aan beloftes, projecten, rapporten en andere rechtszaken blijft de Nigerdelta zwaar vervuild. Olielekken zijn er aan de orde van de dag. Ook de schoonmaakoperatie die de Nigeriaanse overheid, Shell en anderen zouden starten functioneert na 10 jaar beloftes en voorbereidingen nog altijd niet. Sabotage blijkt soms door medewerkers van Shell te zijn veroorzaakt, zo bleek uit een rapport van Milieudefensie en Friends of the Earth Nigeria.
