Tibetaanse taalvoorvechter Tashi Wangchuk na vijf jaar gevangenis weer vrij

De taalvoorvechter en politieke gevangene Tashi Wangchuk is eindelijk vrijgelaten na het voltooien van een gevangenisstraf van vijf jaar. Tashi Wangchuk werd gisteren, 28 januari 2021, vrijgelaten, vijf jaar en één dag nadat hij werd veroordeeld.

Zijn advocaat, Liang Xiao Jun, tweette het nieuws eerder vandaag en verklaarde dat hij had vernomen dat Tashi Wangchuk was teruggebracht naar het huis van zijn zus in Tridu County in Kham.

Tashi Wangchuk is een winkelier uit Kyegundo in de oostelijke Tibetaanse regio Kham. Hij kwam in november 2015 in de publieke belangstelling te staan nadat hij een interview had gegeven aan de New York Times, waarin hij sprak over zijn vreedzame taalpleitbezorging om de Tibetaanse taal te beschermen. Het interview resulteerde in een artikel en een korte video, waarin te zien was hoe Tashi Wangchuk naar Beijing reisde in een poging om een klacht in te dienen tegen zijn lokale overheid nadat deze Tibetaanse taallessen in zijn lokale gebied had gesloten. Door de sluiting van de Tibetaanse klassen konden zijn tienernichtjes geen Tibetaans meer leren, waardoor Tashi Wangchuk vreesde dat toekomstige generaties Tibetanen zouden kunnen opgroeien zonder hun moedertaal te spreken.

De Tibetaanse taal wordt steeds meer gemarginaliseerd door het zogenaamde “tweetalig onderwijs”-beleid van China, dat er in de praktijk toe heeft geleid dat het Mandarijn Chinees op scholen, in het bedrijfsleven en bij de plaatselijke overheid de plaats van de Tibetaanse taal inneemt. De bewuste voorbereiding door de Chinese communistische partij om het Mandarijn als onderwijstaal te laten domineren, begon al in 2000 in de lagere scholen van Centraal-Tibet. Tien jaar later werd het tweetalige onderwijsbeleid voor alle minderheidsgebieden in China afgekondigd.

Tashi Wangchuk benadrukte gedurende zijn hele pleidooi voor de taal dat zijn acties niet politiek waren en niets te maken hadden met de politieke status van Tibet; hij wilde alleen maar dat de Chinese autoriteiten zich zouden houden aan de grondwet van het land, waarin het recht van “minderheden” (een term die de Tibetanen, als een bezet volk, verwerpen) op onderwijs in hun eigen taal is vastgelegd. Ondanks het repressieve klimaat in Tibet drong hij erop aan dat zijn interview openbaar zou worden gemaakt en wees hij de mogelijkheid af om zijn opmerkingen anoniem te maken.

Vanaf het moment dat Tashi Wangchuk werd gearresteerd, heeft Free Tibet aangedrongen op zijn vrijlating met een reeks acties gericht tegen de Chinese autoriteiten, internationale regeringen, de Europese Unie en de Verenigde Naties. De internationale druk van Tibet-groepen, waaronder Free Tibet, trok veel aandacht voor zijn zaak, waarbij regeringen, mensenrechtenorganen van de Verenigde Naties en zelfs linguïsten en schrijvers druk uitoefenden op Peking om zijn vrijlating te bewerkstelligen.

Na twee jaar in detentie werd Tashi in 2018 achter gesloten deuren berecht. Hij werd schuldig bevonden aan “aanzetten tot separatisme”, een staatsveiligheidsmisdrijf, maar kreeg een relatief korte straf van vijf jaar gevangenisstraf en nog eens vijf jaar ontzegging van politieke rechten. De documentaire van de New York Times, waarin Tashi Wangchuk uitleg geeft over zijn werk ter bescherming van de Tibetaanse taal, werd tijdens het proces getoond als bewijs tegen hem.

Volgens de update van zijn advocaat verkeert Tashi Wangchuk in goede gezondheid, hoewel dit niet volledig kan worden bevestigd totdat Liang Xiao Jun hem kan bezoeken of contact kan opnemen met zijn zus.

Hoewel Tashi Wangchuk is vrijgelaten, moet hij nog vijf jaar politieke rechten ontberen als onderdeel van zijn straf van 2018. Tibet-campagnevoerders hebben toegezegd de zaak van Tashi Wangchuk te blijven volgen. De strijd om de Tibetaanse taal te beschermen gaat ook door. Het nieuws van Tashi Wangchuk’s vrijlating komt een jaar nadat het permanente comité van het Chinese Nationale Volkscongres een openbare aankondiging deed waarin het onderwijs van zogenaamde “minderheidstalen” als ongrondwettelijk werd verklaard. In twee decennia heeft de Tibetaanse taal, die een van de vijfenvijftig door de staat erkende “etnische minderheidstalen” is, een patroon van systematische onderdrukking ondergaan dat tot wijdverbreide bezorgdheid en steeds grotere vastberadenheid bij de Tibetanen heeft geleid om hun taal te beschermen.