Het boeddhisme is een nieuwe British Library-tentoonstelling die de oorsprong, de filosofie en de hedendaagse relevantie van een van de belangrijkste religies ter wereld verkent, vanaf het begin in Noord-India meer dan 2500 jaar geleden, tot aan het gegeven dat er vandaag de dag ongeveer 500 miljoen volgelingen over de hele wereld zijn. De tentoonstelling heeft in oktober haar deuren geopend voor het publiek na een openingsceremonie met zegeningen van twee boeddhistische tempels, Amaravati boeddhistisch klooster in Hemel Hempstead en de London Fo Guang Shan tempel.
Dit is de eerste grote tentoonstelling in het Verenigd Koninkrijk met 120 boeddhistische geschriften en manuscripten. Kleurrijke rollen met boeddhistische teksten, versierde boeken, beschilderde zijden banieren en zeldzame artefacten nodigen de bezoekers uit om het verhaal van de Boeddha en zijn leer te ontdekken en een meditatieve reis door 2000 jaar en twintig landen te maken.
Vroege teksten zoals sutra’s geschreven op boomschors in het eerste eeuwse voor Chr. uit het oude koninkrijk Gandhara, of geschriften in meerdere talen tijdens het eerste millennium gevonden in grotten in de buurt van Dunhuang in het noordwesten van China, vertellen hoe het boeddhisme zich verspreidde vanuit het hart in het noorden van India in Azië en daarbuiten.
Vertegenwoordigd in de tentoonstelling zijn de drie belangrijkste scholen van het boeddhisme, die elk hun eigen versie van de boeddhistische canon hebben: Theravada voornamelijk beoefend in Sri Lanka en Zuidoost-Azië, Mahayana in Oost-Azië, en Vajrayana in Centraal-Azië. Verlichte manuscripten en mooie kunstwerken van alle drie de scholen laten zien hoe het boeddhisme lokale kunstvormen, ideeën en praktijken tolereerde en integreerde. Ze weerspiegelen de grote diversiteit van de boeddhistische kunst in heel Azië, en tegelijkertijd de continuïteit van de leer van de Boeddha.
Het eerste deel van de tentoonstelling belicht het Boeddha-verhaal en het concept van een Boeddha of “verlicht persoon”, die een belangrijke rol spelen in alle boeddhistische tradities. Hoewel de Boeddha aanvankelijk niet in menselijke vorm maar symbolisch werd afgebeeld, ontstond er gedurende het eerste millennium voor Chr. een rijke artistieke traditie om niet alleen de Boeddha, maar ook bodhisattva’s (personen die op zoek zijn naar verlichting) en belangrijke kloosters en boeddhistische leermeesters af te beelden. Geschilderde wandkleden en geïllustreerde boeken uit Nepal, China, Thailand en Birma onthullen gebeurtenissen in het leven van de historische Boeddha en zijn eerdere incarnaties.
De boeddhistische leer ontwikkelde zich vanuit filosofische en kosmologische concepten van het oude India die in kosmologische verhandelingen en schilderijen in het tweede deel van de tentoonstelling worden weergegeven. De leer van de Boeddha is gebaseerd op het idee van karma, het principe van oorzaak en gevolg. Karma bepaalt de cyclus van geboorte, dood en wedergeboorte (samsara), die wordt beschouwd als een voortzetting van het wereldse lijden. Zijn leer over de Vier Edele Waarheden en de “middenweg” die leidt tot bevrijding van het lijden, is vastgelegd in de boeddhistische canon Tripitaka. Sommige van de belangrijkste teksten zijn geschreven in uitstekende kalligrafie op vergulde rollen en in uitvoerig versierde boeken uit Oost-Azië, andere zijn gesneden op palmbladeren, goud, zilver of ivoor uit Nepal, Bengalen, Sri Lanka en Zuidoost-Azië.
Sinds 2000 jaar is het maken van manuscripten en gedrukte boeken een belangrijke religieuze activiteit om de woorden van de Boeddha te bewaren en te verspreiden. Boeddhisten zijn nog steeds fervente gebruikers van nieuwe technologieën, met kloosters als centra voor onderzoek, vertaling en de productie van geschriften. Vroege gedrukte rollen en boeken uit China, Korea en Japan tonen het belang aan van de druktechnologie in de verspreiding van het boeddhisme.
Een van de vele hoogtepunten van deze tentoonstelling is een opstelling van bijzonder verguld en gelakt meubilair met handschriften die een indruk geeft van een kloosterbibliotheek in Zuidoost-Azië. Rustige soundscapes uit het geluidsarchief van de bibliotheek en een speciaal voor deze tentoonstelling gemaakte lichtinstallatie nemen de bezoeker mee op een meeslepende reis in de wereld van het boeddhisme. Hedendaagse kunst uit Hong Kong, Taiwan en Singapore, maar ook korte films en interviews illustreren waarom het boeddhisme relevant is in onze tijd, aangezien veel mensen op zoek zijn naar alternatieve manieren van leven. De populariteit van boeddhistische kunst en publicaties over boeddhistische thema’s is de afgelopen honderd jaar enorm toegenomen en het boeddhisme maakt nu deel uit van het Britse nationale curriculum. Mindfulness en meditatiepraktijken zijn mainstream geworden en worden door velen niet alleen thuis beoefend, maar ook op de werkplek, in de gezondheidszorg en in het onderwijs.
Dankzij de digitalisering en internationale samenwerking, zoals bijvoorbeeld in het International Dunhuang Project, het Lotus Sutra Manuscript Digitisation project en het Endangered Archives Programme, zijn recentelijk tal van boeddhistische geschriften geïdentificeerd en in detail beschreven. Veel van deze geschriften zijn ook vertaald in westerse talen en gepubliceerd. De tentoonstelling is het resultaat van de gezamenlijke inspanning van geleerden en boeddhistische beoefenaars uit de hele wereld die al vele jaren samenwerken met de curatoren van de bibliotheek.
De tentoonstelling gaat gepaard met een breed scala aan evenementen, waaronder optredens, workshops over kunst en mindfulness, lezingen over de geschiedenis van het boeddhisme en aspecten van de hedendaagse praktijk, maar ook een familiedag, de creatie van een zandmandala en een vroege ochtendmeditatiesessie gevolgd door een muzikaal optreden. Het tentoonstellingsboek, dat verkrijgbaar is bij de British Library shop, geeft dieper inzicht in de oorsprong, tradities, materiële cultuur en de hedendaagse praktijk van het boeddhisme in vijf hoofdhoofdstukken en twaalf korte essays geschreven door vooraanstaande geleerden, boeddhistische beoefenaars en curatoren van de library.
