De Britse denker Iain McGilchrist waarschuwt dat AI deze reductie tot cijfers en controle nog verder kan doordrijven. Volgens hem dreigt een ongekende ramp: de mens wordt gereduceerd tot object — een radertje in een machine — terwijl ziel en vrijheid verdwijnen. Hij spreekt zelfs van een “machinale dood”. Zijn waarschuwing is radicaal, maar juist daarom belangrijk: ze maakt duidelijk dat het hier niet gaat om technische details, maar om de essentie van ons mens-zijn.
Federico Faggin
De ziel en de chip 7 – Weten dat leeft
Onze samenleving lijkt zich steeds meer te verliezen in cijfers en modellen. Alles moet meetbaar zijn, en dat voedt de groei van steeds meer bestuurders, managers en toezichthouders. Zij plaatsen zichzelf daarmee boven de werkelijke ervaring en bepalen van bovenaf wat telt en wat niet, waardoor het geleefde weten naar de marge wordt geduwd. Maar wie in cijfers en modellen leeft, ziet vaak het wezenlijke niet meer: de ervaring, het contact, het geleefde weten.
De ziel en de chip 6 – de dans van de seities
In onze serie De ziel en de chip onderzoeken we wat er gebeurt wanneer de ziel – de binnenkant van ons bestaan – de ontmoeting aangaat met de chip, het symbool van een wereld die steeds meer wordt gedomineerd door technologie en algoritmen. Vandaag kijken we met Federico Faggin en Thich Nhat Hanh naar een nieuw perspectief op leven en dood: het universum als een voortdurende dans van verschijnen en verdwijnen.
De spiegel in de chip 5 – Hoe AI ons terugbrengt naar binnen
De Italiaanse natuurkundige en denker Federico Faggin – medeontwerper van de microprocessor – ziet bewustzijn als het fundament van de werkelijkheid. Materie, zegt hij, is slechts gestolde energie: de buitenkant. Leven ontstaat pas wanneer die buitenkant wordt bezield door de binnenkant: bewustzijn, gevoel, ervaring. Hij introduceert zelfs een nieuw woord: seities – bewuste “knooppunten” die een eigen innerlijke ervaring hebben. Deze seities communiceren met elkaar via live information – geen dode, reproduceerbare data, maar levendige informatie die betekenis draagt en creatief werkt. Volgens Faggin is vrije wil geen illusie, maar een werkelijke, niet-voorspelbare keuze die voortkomt uit deze levende kern.
Vergeet onze oorsprong niet.
Probeer je voor te stellen dat je een levensecht spel speelt in een virtuele wereld. Je controleert een avatar en je gaat op in het spel. Het spel lijkt geen einde te kennen en het wordt een verslaving. Ieder vrij moment ga je achter de computer zitten en speel je. Je koopt zelfs bijbehorende kleding, zodat je als je speelt zoveel mogelijk lijkt op de avatar die je controleert. Desnoods trek je ’s nachts een speciale pyjama aan met de foto van je avatar. Tijdens het spel bestaat de reële wereld niet meer voor je. De deurbel negeer je, de telefoon staat op vliegtuigstand, je huisgenoten weten dat je niet gestoord wil worden.
