Wat is er veranderd waardoor het beeld van het boeddhisme verschoof van passiviteit en pessimisme naar dat van energiek sociaal activisme? Dat is een lang verhaal. Historici en boeddhistische geleerden benadrukken allemaal dat ‘het boeddhisme’ niet één enkele traditie is, maar vele vormen kent, en dat politiek, cultuur, handel en kolonialisme allemaal een rol hebben gespeeld.
dhamma
Guy – dhammazaadjes – Hechting (P. upadana)
‘Gotama verwierp iedere aanname van een transcendente werkelijkheid— of je die nu God noemde, of Zelf, of Bewustzijn—en riep in de plaats daarvan op tot contemplatief onderzoek van de complexe, steeds veranderende en uiterst specifieke wereld die zich hier en nu aan onze zintuigen voordoet.’
De juiste zienswijze als voorloper van beoefening
Hoe komt het dat de Boeddha zo normatief is? Dit is zo omdat de Boeddha de Dhamma enkel onderwees aan mensen die streven naar Nibbana en voor hen die streven ligt de ethische standaard voordat zij het achtvoudige pad kunnen verwerven zeer hoog. Daarom zijn verreweg de meeste Sutta’s aan monniken en nonnen gericht; mensen die de keuze hebben gemaakt om hun hele leven aan de Dhamma te wijden en de wereld op te geven, te beginnen met zintuigelijk genot. De academicus die de sutta’s afstandelijk analyseert en de sociaal activist die een metafysische rechtvaardiging voor zijn handelen zoekt, behoren als gevolg van hun keuzes niet tot het publiek van de Boeddha.
In de serie over karma: Behoedzaam op weg …
De kans op heilzaam handelen is groter als je accepteert dat daden wel degelijk gevolgen hebben. Als handelingen geen of geen eenduidige gevolgen zouden hebben, is de kans groot dat je onder de druk van extreme omstandigheden (bijv. ziekte, armoede of levensbedreigende situaties) er toch voor kiest onwaarheid te spreken of je iets toe te eigenen wat niet van jou is. Van daaruit kom je op een glijdende schaal die er toe kan leiden ook in gewone omstandigheden te kiezen voor het snelle resultaat of het makkelijke succes.
Vooruitblik oprichting Sangha – op basis van de Theravada leerstellingen
Binnen boeddhistische gemeenschappen (Sangha) gaat het soms radicaal verkeerd. Een foute leiding die de Dhamma niet ziet, is niet bekwaam mensen te wekken en te motiveren, te inspireren om de ware Dhamma te beoefenen waardoor mensen kritische, wijze en intelligente mensen zouden kunnen worden. Dit uitblijven is het voornaamste gevaar waardoor de Dhamma uit de wereld verdwijnt en veel schade wordt aangericht.
Guy – dhammazaadjes – Het causale principe (P. idappaccayata)
Idappaccayata betekent ‘de geconditioneerde aard’. Datgene wat voor zijn ontstaan, zijn bestaan en zijn vergaan afhankelijk is van welbepaalde voorwaarden en oorzaken.
Guy – dhammazaadjes – De Poortloze Poort
Met ‘Poortloze Poort’ wordt bedoeld: een gebeurtenis, een aspect, een citaat of een verschijnsel dat onze houding t.o.v. de relatieve werkelijkheid radicaal wijzigt, zoals bij-voorbeeld het plótse besef—het penetrerende inzicht—dat ons hele denkbeeld omtrent Reis, Doel en Inspanning van Dit Leven een volkomen geconditioneerde (door oorzaken en voorwaarden gedreven) illusie blijkt te zijn
Guy – dhammazaadjes- Dít moment
Het zijn niet de ‘herinneringen’ aan het verleden die een probleem vormen. Het is het ‘hechten’ aan die herinneringen dat een probleem is. Het is de neiging om deze heugenissen te herbeleven, om de begeerte en passie (P. chandaraga) die ze oproepen opnieuw tot leven te wekken. Laat dit hechten los. Vernietig het. Het is onwaarheid.
Guy – dhammazaadjes – Conformeer je uitsluitend met waarheid
Zoek niet naar gelijkenissen van Dhamma met religies. Er zijn geen raakpunten. In essentie is Dhamma geen religie. Het is een inzichtsleer. Een agnostische wijsheidsleer.
Guy – dhammazaadjes – Over structuren
Wie Dhamma in een vorm probeert te gieten, gaat aan de essentie voorbij. Vorm is immers leegte, leegte is vorm. Anders gezegd: vorm is vorm en niet méér dan dat: het is gewoon wat het is. Het staat volkomen los van onze ideeën, overtuigingen en interpretaties. Inzicht staat haaks op onze neiging om vorm, materie, bestendig—heilig, synoniem van ‘heel’—te verklaren. Structuren zijn Dhamma niet.
Guy – dhammazaadjes – Dhamma—de natuurwet
De Dalai Lama heeft steeds verklaard dat wanneer wetenschappelijke bevindingen in tegenspraak zijn met hetgeen in de geschriften staat, de volgelingen van de Boeddha die nieuwe informatie onvoorwaardelijk moeten accepteren.
Guy – dhammazaadjes – Voorkeur en afkeer
De betekenis van ‘wedergeboorte’ is: steeds hetzelfde stramien doorlopen. Altijd hetzelfde doen en toch een andere uitkomst verwachten. Steeds in diezelfde val trappen. De kringloop van het vastklampen. Rondjes lopen. Samsara.
Guy – dhammazaadjes – ‘I am a continuation like the rain is a continuation of the cloud’
Elk moment is een moment van ontstaan. Elk moment is een moment van vergaan. Ontstaan en vergaan zijn de twee drijfkrachten die het bestaan beheersen. Geboorte en dood vormen kruis en munt van het leven. Een Januskop.
Buddhavacana: Dhananjani-Sutta
In de Dhananjani-Sutta (MN 97)((Alle teksten van de suttas: de Breet & Janssen Asoka)) komen twee thema’s aan bod. Eerst vermaant Sariputta [een vooraanstaande leerling van de Boeddha] de brahmaan Dhananjani omdat deze probeert zijn nalatigheid bij het beoefenen van de Leer goed te praten door te wijzen op zijn vele verplichtingen. Daarna, als hij op sterven ligt, begeleidt Sariputta hem naar een wedergeboorte in de Brahma-hemel, waarna de Boeddha hem berispt omdat hij nagelaten heeft de brahmaan de weg naar nibbana te wijzen.
Guy dhammazaadjes – Leef in het heden
Blijf niet hangen in wat voorbij is. Hecht je niet aan wat ooit was. Aan vormen uit het verleden. Zo vervreemd je van je ware zelf. Van de stroom. Van de Flow. Van Dhamma.
Michael Ritman – Boeddha in Nederland
Het boeddhisme is geen grote religie. Wereldwijd telt het boeddhisme een kleine 500 miljoen aanhangers. Dat is zo’n 7 procent van de wereldbevolking.
Vipassana in het licht van Saṅkhittasutta
Wanneer de geest doordrongen is met concepten, en vervolgens gelieerd aan voorkeur en afkeer, dan ontstaan wensen en veelvuldigheid van wensen. Veelvuldigheid van wensen heeft als gevolg onrust en drukte, zowel mentaal als fysiek. Opnieuw zien wij hoe belangrijk het is voor de beoefening dat de yogi kundig is in zichzelf los te maken van concepten.
Goff – Namen en bijnamen
Ik ben opgehouden mezelf boeddhist te noemen toen ik mezelf geen boeddhist meer voelde. Ik was vijftig jaar oud / jong en snapte dat iedereen overal ter wereld met hetzelfde worstelt.
Guy – dhammazaadjes – Ontwaken
Door de ervaring én aanvaarding van deze natuurwet begrijpt de beoefenaar dukkha; laat hij dukkha los; realiseert hij de beëindiging van dukkha en cultiveert hij het pad dat leidt tot de beëindiging van dukkha. Zo herkent (P. pariyatti), erkent (P. patipatti) en realiseert (P. pativedha) hij de Vier Edele Waarheden. Individueel én als geheel.
Sander (Oudenampsen) Khemadhammo – ‘Hoe een Amsterdammer een Thaise boeddhistische monnik werd’
‘Regelmatig verlaten wij de tempel. Soms om wat wereldse inkopen te doen. Of juist om leken te ontmoeten. De Boeddha heeft de kloosterdiscipline zodanig in elkaar gezet dat wij geregeld met hen in contact komen. Dit geeft ons de kans om iets van boeddhistische wijsheid te delen die we zelf hebben beoefend. Maar, leken zijn ook een soort spiegel voor ons. Ze herinneren ons dat we een goede leraar dienen te zijn en een goede vertegenwoordiger van de Boeddha.’
Over najaarsoverstromingen, poelkikkers en libellen
Het leven is een ervaring en geen theorie. Het heeft geen rationele uitleg nodig. Het is er in al zijn glorie om geleefd te worden.
Het leven is geen raadsel maar een mysterie. Een raadsel is iets dat je kunt oplossen met je verstand, met je denken; een mysterie is iets dat nooit kan worden opgelost.
De steeds groeiende rol van de Boeddha dhamma
De Boeddha dhamma blijft een vitale rol spelen in het helpen van mensen en samenlevingen bij het navigeren door de complexiteit van de moderne wereld. Of het nu gaat om het bevorderen van geestelijk welzijn, het stimuleren van ethisch gedrag of het ondersteunen van milieubewustzijn, de leer blijft relevant door zich aan te passen aan hedendaagse uitdagingen en door te inspireren tot een pad van vrede, mededogen en wijsheid. De tijdloze aard van de Boeddha dhamma verzekert haar plaats als een leidend licht voor komende generaties.
Over leraren en meesters
Deze leraren roeren de trom, maken veel lawaai, roepen grote woorden en oreren indrukwekkende theorieën, maar de reikwijdte van hun geluid is kort. Hun echo verstomt voordat het ooit de diepte van het bewustzijn bereikt. Ze gaan op in vorm en structuur, druk bezig met de uiterlijke kant van het onderricht, hoe je op je zafu moet zitten en de zendo correct betreedt, terwijl de inhoud hen ontglipt.
Dhamma zonder wedergeboorte?
Conform de huidige nadrukkelijke behoefte aan religieuze leringen die persoonlijk relevant en direct verifieerbaar zijn, wordt de aloude boeddhistische wedergeboorteleer in bepaalde Dhamma-kringen aan een strenge herbeoordeling onderworpen. Hoewel slechts enkele hedendaagse boeddhistische denkers er nog steeds voor pleiten dat deze leer als ‘onwetenschappelijk’ wordt geschrapt, wint een andere mening terrein, die erop neerkomt dat, of wedergeboorte nu een feit is of niet, de leer van wedergeboorte geen wezenlijke invloed heeft op het beoefenen van de Dhamma, en dus geen aanspraak kan maken op een vaste plaats in de boeddhistische leringen.
