Beoefenaren in westerse zensangha’s zijn niet in staat tot de belastende geestelijke capriolen die voor zenmonniken in een kloosteromgeving met continu verblijf mogelijk waren. In een vereenvoudigde zenbeoefening is er geen plaats voor een flirt met een overtrokken vorm van contemplatie. Hooguit kan er hier worden geëxperimenteerd met een zenervaring op een wijze die past bij een tijd waarin onthaasting even belangrijk is als ons functioneren als goed geïntegreerde, individuele leden van de maatschappij. De tijd is verdergegaan en wij staan dichter bij andere bronnen van verlichting uit onze eigen cultuur dan bij de cultuur waarin het zenboeddhisme is ontstaan. Zou dit niet een beter uitgangspunt zijn dan proberen geforceerd de wijsheid van een vreemd verleden te repliceren?
bodhidharma
Taigu – Het eerdere en het latere
Hisamatsu was een vriendelijke, maar messcherpe man met een karakteristieke witte baard en een leraarsstok. Behalve filosoof verbonden aan een universiteit was hij een natuurtalent in zen. Na een kloostertraining stond hij op en vestigde zich op eigen gezag als zenleraar. Zijn missie na de Tweede Wereldoorlog was het vermolmde Japanse zen ingrijpend te vernieuwen en het toegankelijker te maken voor leken.
Zen is volledige beheersing van de geest
De grotten van Bodhidharma.
Wat is zazen?
De zazen waarover ik spreek is geen meditatiebeoefening. Het is gewoon de dharmapoort van natuurlijke vreugde, de realisatiepraktijk van volledig bereikte verlichting. Het is de koan gerealiseerd, als je hiermee samenvalt, ben je als een draak die water drinkt, als een tijger die de bergen in gaat. Je moet weten dat de ware dharma uit zichzelf verschijnt, zodat vanaf het begin saaiheid en afleiding als vanzelf opzij worden geschoven.’
De mentale constructies van Dogen Zenji
Voice dialogue met een icoon; requiem voor Bodhidharma en Dizang.
Wie was Daruma?
Negen jaar lang zat hij in meditatie met zijn gezicht naar de muur. Omdat hij tijdens zijn meditatie voortdurend in slaap viel sneed hij uit woede zijn oogleden af en wierp ze weg. Op de plaats waar zijn oogleden neerkwamen groeiden spontaan twee theestruiken op. Toen hij op een dag zijn bedelnap gevuld met water in de schaduw van de theestruik zette vielen daar wat bladeren in. Omdat een boeddhist niets wil verspillen dronk Daruma het water op en bleef tot zijn verbazing wakker tijdens zijn meditatie. Zo wordt Daruma onder andere tot uitvinder van de thee bestempeld.
Een mateloos verlangen
‘Alles is er en niets ontbreekt’ is een regel die vele zenmeesters hanteren. Het is een heel eenvoudige regel maar van een grote diepgang, die me jarenlang heeft gefascineerd en beziggehouden. Ik voelde hem wel aan, maar begreep het niet. Alles is er, maar we zoeken het in de verkeerde richting en meestal buiten onszelf. Lin-Chi, de grote Ch’anmeester uit de Tang periode zei het al tegen zijn monniken: “Alles is er, maar jullie draven maar rond op zoek naar het Ene”.
Taigu – Groot vertrouwen in godverloren samsara
Aan de lezer die schrijft dat Taigu’s aandacht altijd maar uitgaat naar samsara: broeder, wij leven temidden van samsara, jij en ik, allebei. Hoe veel en hoe hard je je ook bezighoudt met de dharma, de wereld wordt er niet vanzelf beter van.
Edel – De hond en zijn boeddhanatuur
Zhaozhou was een Chinese zenmeester uit de 10de eeuw. Het meest bizarre is dat hij flagrant het verkeerde antwoord geeft.
Taigu – De smalle en de brede weg
De dharma is, behalve de leer, ook de werkelijkheid zoals deze als voorstelling aan ons, levende wezens, verschijnt. Het is een begrip met meerdere betekenissen.
Dialectiek der Verlichting
Op de keper beschouwd is het niet zo vreemd dat een boeddhistische voorman als de Dalai Lama in het verleden een sympathie voor het communisme aan de dag heeft gelegd. Het dialectische materialisme van Karl Marx en zijn geestelijke erfgenamen kent immers een maatschappijopvatting gebaseerd op een geestelijke ‘bovenbouw’ en een materiële ‘onderbouw’.
Dick – De eik in je tuin
Nu onze wereld zo corona-klein geworden is, biedt het ons een enorme kans om ons heen te kijken en door te krijgen waar die koan over de eikenboom en het verhaal van Sekida’s monnik over gaan. Ze gaan over precies hetzelfde. Over kijken met je hart dat in werkelijkheid samenvalt met je wakkere geest.
Solidair met de vragende underdog
Op het internet was ik er pas getuige van hoe de onschuld weer eens het onderspit dolf tegen het gelijk van degenen die het allemaal zeker menen te weten. In een Engelstalige discussiegroep over zenboeddhisme op Facebook vertelde iemand dat hij wat in de Pali Canon had zitten neuzen. Hij stelde de vraag welke rol er binnen zen eigenlijk is weggelegd voor het woord van de Boeddha.
Boeken – Daughters of Emptiness
Elsbeth Wolf: ‘Waarom zo veel enthousiasme over gedichten van deze vrouwen, zou je je af kunnen vragen. Simpelweg omdat die tot voor een aantal decennia vrijwel onbekend waren gebleven. Ze kwamen tot voor kort nauwelijks voor in de officiële anthologieën.’
Zitten in verbondenheid – Pikuan of Muurstaren
Verlichting of ontwaken is niet buiten ons, die potentie is vanaf onze geboorte binnen ons aanwezig. Zoals Lin Chi 866 tegen zijn monniken uitroept: “Jullie kaalkoppen jullie zoeken het maar buiten jezelf (in de soetra’s, leraren) en lopen maar rond te draven in de hoop iets te vinden, maar het is er al. Alles is er, niets ontbreekt!”
Preek 50 – Al je streven is zinloos!
Hoeveel woorden zijn genoeg?
Het zelf, bewustzijn en mededogen
Dit is de essentie van zenboeddhisme: goed doen leidt niet tot bevrijding, inzicht leidt tot bevrijding. Werkelijk inzicht is pas mogelijk als je overtuiging gedragen wordt door gevoelens die voortkomen uit ervaren. Ervaring is de sleutel tot inzicht.
Bill Porter over Bodhidharma in Zen Centrum Amsterdam
Bill Porter (1943) is een Amerikaanse auteur die onder het pseudoniem Red Pine ook Chinese teksten vertaalt, vooral taoïstische en boeddhistische.
Kancheepuram wordt weer boeddhistisch oord
Het boeddhisme was lange tijd de belangrijkste religie in Kancheepuram. Bodhidharma, de boeddhistische monnik, die China en Japan bezocht en de Dhyana Marga oprichtte, kwam uit Kancheepuram.
Met en zonder bodhisattva’s
Bodhisattva’s met een hoofdletter, moeten wij geloven, zijn ooit, vele levens terug, begonnen als gewone mensen die uit spirituele inspiratie de vier geloften aflegden.
Solidair met de vragende underdog
Op het internet was ik er pas getuige van hoe de onschuld weer eens het onderspit dolf tegen het gelijk van degenen die het allemaal zeker menen te weten. In een Engelstalige discussiegroep over zenboeddhisme op Facebook vertelde iemand dat hij wat in de Pali Canon had zitten neuzen. Hij stelde de vraag welke rol er binnen zen eigenlijk is weggelegd voor het woord van de Boeddha.
