Alle consumptie van vlees, zuivel en andere dierlijke producten gaat gepaard met dierenleed, maar er zijn gruwelijke en minder gruwelijke praktijken. Het afsnijden van vinnen van nog levende haaien, waarna de haaien in zee worden teruggegooid en een langzame dood sterven, is een vorm van dierenleed die we met z’n allen niet zouden moeten willen. In de EU is de handel in haaienvinnen al jaren verboden, net als het afsnijden van hun vinnen in EU-wateren. Toch leverde Nederland tussen 2017 en 2021 67.000 kilo haaienvinnen aan de EU en hoort samen met Spanje, Portugal, Marokko en het Verenigd Koninkrijk tot de grote leveranciers, aldus de website van Animals Today
B’eter – rode bietenrisotto met (vegan) feta en walnoten
Toen ik tien jaar geleden begon met schrijven voor deze rubriek was mijn jongste tien jaar. Ze was geen gemakkelijke eter. Ze trof het slecht met een moeder die vond dat gezond eten moet bestaan uit volkoren granen, peulvruchten, en heel veel groenten.
B’eter – Spaghetti bolognaise met rode linzen
Vorige week kookte ik met dure zwarte linzen. Ze bleken een ideale vleesvervanger in de moussaka. Van alle vleesvervangers in het vleesvervangerschap van de supermarkt vind ik vegan gehakt/gehackt de meest overbodige. De schnitzels, burgers, roerbakstuckjes en ballen hebben een lekkere bite, en (afhankelijk van merk en type) een prima smaack. Maar vega gehakt?
B’eter: de prijs van plantaardig eten, en vegan moussaka
Op het recept van vorige week voor auberginerolletjes met walnotenvulling kreeg ik een reactie: het zou voor gewone mensen onbetaalbaar zijn vanwege de dure ingrediënten als granaatappelpitjes en walnoten. Dat brengt me bij de vraag: is vegan eten duur?
B’eter – recept om honderd te worden en auberginerolletjes met walnotenvulling
Wereldwijd heeft Japan de meeste honderdjarigen. Volgens het artikel zijn dit de factoren die bijdragen aan het bereiken van een hoge leeftijd: armoede, een hechte gemeenschap, en eten uit de moestuin. Het is geen gemakkelijke boodschap voor de mens van nu, maar wie weinig eet, leeft over het algemeen langer. In Okinama zegt men in plaats van “eet smakelijk” “hara hachi bu”, wat zoveel betekent als “eet tot je maag 80% vol is”. Naast genetische aanleg en leefomstandigheden speelt cultuur een grote rol.
B’eter – Vegan buiten de deur en wraps met ovengroenten en hummus
Momenteel ben ik in Praag. Hier zijn uiteraard ook vegetarische en veganistische restaurants, maar in het gemiddelde restaurant mag je blij zijn als ze één vegetarische optie hebben. Dat is vaak gebakken kaas. Als je geluk hebt een curry met rijst. Vorig jaar rond dezelfde tijd werden overal gebakken of gefrituurde bospaddenstoelen geserveerd, maar nu het zo warm en droog is willen die niet groeien.
B’eter – Risotto met paprika, courgette en paddenstoelen.
Geheel tegen mijn gewoonte in geef ik hier dus een recept dat ik niet zelf heb bereid. Dat deed mijn partner eergisteren. Zelf geen vegan of ook maar fulltime vegetariër, kookt hij toch al drie weken lang plantaardige maaltijden voor me. Dat mag ook wel eens in de krant.
B’eter Mango-kokosijs
Mijn angst voor honger en neiging tot stresseten zijn natuurlijk niet handig in onze samenleving in de 21e eeuw: veel stress, en verleidingen liggen overal op de loer. Het is dan ook een groot geluk dat mindful eten op mijn pad is gekomen. Met aandacht eten, aandacht voor wat, hoe, hoeveel – en gewaar worden van de lichamelijke gevoelens.
B’eter – Troosteten en romige pompoenrisotto
Het patroon van troosten en getroost worden met eten herken ik maar al te goed. Misschien gaat het terug tot de trauma’s van mijn Russische opa (geboren in 1898 in Kirovohrad in het huidige Oekraïne) en oma (geboren in 1899 in Kaunas in het huidige Litouwen) die ternauwernood aan de hongerdood konden ontsnappen.
B’eter: Nogmaals (bruine) bonenburgers
Onlangs meldde de NOS dat de verkoop van vleesvervangers wereldwijd afneemt, ook in Nederland. Wat zou er aan de hand zijn? Hebben consumenten eindelijk door dat ze vlees niet hoeven weg te laten of te vervangen, maar dat er heerlijke gerechten bestaan zónder vlees of -vervangers? Of zijn consumenten zelf massaal vleesvervangers gaan maken? Vleesvervangers zelf maken is namelijk gezonder, goedkoper, beter voor het milieu en tamelijk simpel.
B’eter – Bosvruchten, geschenken van Moeder Aarde
Nergens voelt het voedsel zo’n geschenk van Moeder Aarde als wanneer ik bosvruchten pluk en eet, zo uit het bos. Natuurlijk is elk voedsel, ook een magnetronmaaltijd uit de supermarkt, een geschenk van Moeder Aarde. Zonder Moeder Aarde, de zon, de regen, en talrijke menselijke en niet-menselijke levende wezens was er überhaupt geen voedsel. Maar het proeven van een bosbes of bosaardbei, zo uit het bos, is toch een andere ervaring, die mijn verbondenheid met Moeder Aarde en het hele ecosysteem waarin wij leven voedt.
B’eter – Noorwegen, 1 km per uur – en simpele recepten voor op vakantie
Waar vertragen en met volle aandacht, langzaam lopen voor mij in het dagelijks leven best een uitdaging is – ik heb de neiging om dingen, ook lopen, nogal gehaast te doen – was het nu voor mij de enige mogelijkheid. Goed kijken waar ik liep en elke stap langzaam en met aandacht zetten: het was voor mij een goede oefening. Ik heb al wandelend veel spinnetjes, kevertjes, rupsjes, bloemetjes en paddenstoeltjes gezien. Noorwegen, ca. 1 km per uur. Er zijn ergere kaarten om te trekken.
B’eter – Serendipiteit, plantaardige kookroom, en paddenstoelenroomsaus
Er zijn verschillende toevallige waarnemingen en ontmoetingen geweest die mij een duwtje gaven richting een vrijwel vegan eetpatroon. Ik beschreef lang geleden al hoe ik tijdens een herfstvakantie in een huisje in Bretagne, ik meen in 2016, voor het eerst werd geconfronteerd met het leed veroorzaakt in de melkveehouderij door het weghalen van pasgeboren kalfjes bij hun moeder. Ik meende de ontreddering in de ogen van de kalfjes te zien, en de wanhoop in het geloei van de koeien te horen. Die vakantie was voor mij een keerpunt. “Als je eenmaal iets weet, ben je verantwoordelijk. Voor wat je doet, en voor wat je niet doet” citeerde ik de filosoof Jean-Paul Sartre in mijn stukje uit die tijd.
B’eter Eiwitten en tante Mářa’s rodebessentaart
Bij het eten van deze taart denk ik altijd in dankbaarheid terug aan mijn lieve oude tante Mářa aan wie ik mijn prille kennis en liefde voor de natuur – en lekker eten – te danken heb. De rode bessen kwamen vroeger uit de tuin van mijn opa en oma.
B’eter – eiwitten en Yvette’s bruinebonenburgers
Ik wil het hier even hebben over eiwitten. Als ik vertel dat ik geen vlees en zuivel eet, vragen mensen vaak of ik wel genoeg eiwitten binnenkrijg, met mijn (vrijwel) veganistische dieet. Ik vond dat nooit een probleem, ik ben redelijk gezond – en heb bovendien begrepen dat de meeste mensen juist meer eiwitten consumeren dan gezond voor ze is. Op een gegeven moment was ik toch wel benieuwd, en ik installeerde een app.
B’eter Griekse vegaklassiekers (2/2)
Het mooie van deze recepten is dat ze niet plantaardig gemáákt zijn, ze zijn gewoon van zichzelf al plantaardig. Als je dit je visite voorzet dan valt het vleeseters waarschijnlijk niet eens op dat het vegan is.
B’eter Griekse vegaklassiekers (1/2)
Het mooie van deze recepten is dat ze niet plantaardig gemáákt zijn, ze zijn gewoon van zichzelf al plantaardig. Sommige Grieken zullen soms wat vlees (gehakt) toevoegen, maar de gerechten zijn gewoon heerlijk zoals ze zijn, niemand zal het vlees missen. Waarschijnlijk valt het de mensen niet eens op dat het vegan is.
B’eter – Vegetarisch in het AGV tijdperk
De erkenning van het feit dat er een ecologische crisis plaatsvindt, riep de vraag op hoe de relatie tussen mens en natuur zo is ontwricht. Milieufilosofen introduceerden het begrip grondhouding. Dat is het basisgevoel dat we – vaak onbewust – hebben over hoe mens en natuur zich verhouden. Er zijn vier grondhoudingen geformuleerd: de mens als heerser, de mens als rentmeester, de mens als partner en de mens als participant.
B’eter – Klimaatinstorting en raapsteeltjes
Wat we nodig hebben is kleinschaligheid. Tuinders. Regeneratieve landbouw. Kringlopen dienen gesloten te worden: geen kunstmest. Het kan!
B’eter – Terug naar het thema – en bospaddenstoelensoep
Wat aten Nederlandse en Vlaamse vegetariërs/vegans en mensen die gedwongen werden door omstandigheden (oorlog, armoede) om vegetarisch te eten vroeger? In de tijd dat de winkels niet vol lagen met vleesvervangers en exotische producten van ver weg? Denk Tweede Wereldoorlog t/m de jaren ’60 van de vorige eeuw. Wat zijn de familierecepten die toevallig vegetarisch zijn?
B’eter -bananenbrood met blauwe bessen
Zo is de banaan uit dit verhaal helemaal uit Colombia na vele omzwervingen toch niet als GFT afgevoerd en is in de vorm van zondags gebak met smaak opgegeten. Denk eens aan dit recept als je ook bananen op de fruitschaal hebt liggen die hun beste tijd gehad hebben. Een banaan is eigenlijk heel bijzonder.
B’eter – Groenekoolburgers
Wat ook waanzin is: dat je op zoveel plaatsten ter wereld, zelfs ver buiten Europa, Evian en Perrier bronwater kunt kopen. Water naar de zee dragen? Vrijwel alle landen hebben namelijk ook zelf bronwater. Verder is er natuurlijk ook nog non-food dat vervoerd wordt: kleding, meubels, elektronica, prullaria… Zoals ik al zei: we transporteren te veel, te ver, en om de verkeerde redenen.
B’eter – Moederdag
Zondag is het Moederdag. Naast onze biologische, stief-, schoon- of andere menselijke moeders is het goed om dan ook stil te staan bij Moeder Aarde. Moeder Aarde. Moeder Aarde. Als wetenschapper krijg ik het moeilijk over mijn lippen, maar ik blijf oefenen. Op de universiteit hebben we het over Systeem Aarde.
Jana – Lang leve de moestuin, en de paprikasaus van Gea’s moeder
Als er één woord is dat steeds terugkomt in de reacties van lezers, dan in het ‘moestuin’. Vroeger woonden meer mensen dan nu op het platteland of aan de rand van de stad. Er waren ook veel meer boeren. Iedereen had ofwel een moestuin, ofwel een opa en oma of ander familielid met een moestuin.
