Erik Hoogcarspel: ‘De titel van de biografie is ontleend aan “een bundeltje met losse artikelen … dat als doel had de lezers kennis te laten maken met de persoon van de schrijver”. Het is de vraag of Janwillem echt naar dat ongerijmde moest zoeken. Om te beginnen is de hele wereld op zich al ongerijmd, behalve dan voor een paar mensen die ervan overtuigd zijn dat ze is voortgekomen uit een logische redenering van een rationele God.’
Boekbespreking – De wereld vóór God
Alders maakt in het algemeen zijn belofte waar. Het boek is vaak inspirerend en leest vlot. Zijn boek is een poging om bijzondere en geniale inzichten als vanzelfsprekend te beschrijven.
Boekbespreking – In de huid van de Boeddha
Van der Velde geeft in het eerste hoofdstuk zijn visie op de figuur van de Boeddha zelf. Het valt al direct op dat hij niet uitgaat van teksten, maar van wat ‘men’ in Azië vindt. Dat geeft hem de vrijheid om vrijelijk gebruik te maken van allerhande teksten die het leven van de Boeddha beschrijven, er is immers altijd wel iemand in Azië te vinden die een van deze teksten heeft gelezen.
Boekbespreking – Verdwaald in de werkelijkheid
Erik Hoogcarspel: ‘Vroeger subsidieerde men theologen die debatteerden over de vraag hoeveel engelen er op de punt van een naald konden dansen. Er is in dit opzicht misschien niet veel veranderd. Wel stormen we als mensheid op een klimaatcatastrofe af, is er overal oorlog en onderdrukking, sterven er nog miljoenen mensen van de honger en is de kloof tussen arm en rijk onoverbrugbaar geworden.’
Geloof niet alles wat je denkt
Als je dan niet alles moet geloven wat je zelf denkt, moet je dan wel alles geloven wat Björn Lindeblad denkt? Nee, gelukkig niet. Björn schrijft alsof hij naast je zit en gewoon vertelt wat hem is overkomen. Direct, bescheiden, zonder de leraar uit te hangen. Hij geeft geen commentaar en laat ruimte open voor relativering. Zo schrijft hij bijvoorbeeld dat het spreekwoord “vertrouw op Allah, maar bind wel je kameel vast” hem uit het hart gegrepen is.
Karma en de dood van God
De Boeddha heeft het idee van karma niet uitgevonden, maar gewoon overgenomen uit teksten die tijdens zijn leven al veel werden geciteerd, omdat het een min of meer vanzelfsprekend onderdeel was geworden van het wereldbeeld. Hij zag het echter als een factor naast de gewone oorzakelijkheid.
Het zelfgekozen levenseinde
Je hoort steeds meer tegenwoordig dat een leven “voltooid” kan zijn, alsof het leven een klus is die je moet klaren. Ik begrijp het gevoel, maar uit de bijna-doodervaringen blijkt dat mensen die op het randje zijn geweest opeens andere opvattingen hebben gekregen.
Daarna
De schrijver, psychiater dr. Bruce Greyson, heeft honderden, zo niet duizenden verslagen van BDE-ervaringen verzameld. Hij komt tot de conclusie dat er een aantal patronen vaak voorkomen. Ten eerste is er vaak sprake van buitenlichamelijke waarnemingen. Ten tweede wordt vaak gezegd dat de tijd wegvalt en vaak is er een soort gevoel van holisme, een gevoel zoals dat beschreven wordt in het boeddhisme als het “Net van Indra”.
Land in de werkelijkheid, stap in het heden
Hartzema verraadt een zekere romantische inborst door zijn verheerlijking van de kindertijd, de natuur en zijn anti-intellectualisme. Hij neigt ook tot een zekere psychologisering, zoals de veronderstelling dat achter al onze gedachten een soort onbewuste angst verborgen ligt. Bovendien gaat hij uitgebreid in op de fysiologische eigenschappen van de zintuigen, dat volledig berust op wetenschappelijk onderzoek en niet te rijmen valt met het mensbeeld van dzogchen.
Boeddhisme en wetenschap
Er wordt de laatste tijd veel gesproken over depressie of neerslachtigheid. Dit is een groot probleem, veel mensen worden tegenwoordig neerslachtig doordat ze vaker thuis zitten en elkaar minder vaak ontmoeten. Je kunt echter niet zeggen dat thuis zitten automatisch neerslachtigheid veroorzaakt. Er zijn altijd veel mensen geweest, ook veel boeddhisten, die de eenzaamheid opzochten en daar juist erg vrolijk van werden.
Het ongelijk van de gelijkheid (deel 2 en slot))
Het is niet verwonderlijk dat het begrip “gelijkheid” in andere culturen geen rol speelt. Blijkbaar heeft men daar wel van de ervaring geleerd. Voor Confucius waren rangen en standen in de maatschappij noodzakelijk voor een harmonische en goed functionerende samenleving. Een referendum zou volgens hem alleen maar tot grote rampen leiden, want ongeletterde en slecht opgevoede mensen kunnen niet weten wat het beste is voor ieder.
Het ongelijk van de gelijkheid (deel 1)
We leven in procrustische tijden waarin gelijkheid heilig is geworden. Onderscheid, discriminatie, is zo’n beetje de bron van alle kwaad. We moeten allemaal gelijk zijn. Alle kinderen in een klas, allemaal schaatsen of naar het strand op hetzelfde moment, allemaal dezelfde kleding en dezelfde maten, met wat elastiek in de stof past het toch wel.
Waarheid
Wat is waarheid? Nu ik deze woorden heb geschreven zie ik in gedachten al een hoop lezers wegklikken denkende: daar heb je die filosoof weer! Filosofen zeuren immers altijd over dingen die iedereen al vanzelfsprekend vindt?
De Lotussoetra – boeddhisme en politiek
In de Lotussoetra worden de geboorte, de meditaties, het ontwaken het preken en de dood van de Boeddha beschreven als niet meer dan een show die hij opvoert. Het is een didactische methode. In feite is hij de eeuwige wetgever van het universum en daarom de inrichter van de ware politiek.
Het boeddhisme en religie
Is het boeddhisme een religie, een levensweg of een filosofie? Als je deze vraag aan meerdere mensen stelt krijg je geheid verschillende antwoorden en voor elk antwoord valt wel iets te zeggen.
Bodhiwappie
De symboliek is maar al te duidelijk: de elite bestaat uit vampiers, ze voeden zich zelfs met het bloed van onschuldige kwetsbare baby’s, de politiek is een groot complot om de macht en de wetenschap wil de mensen inspuiten met nano-computers om ze hun wil te ontnemen. Het gaat er niet meer om of het waar is, maar om hoe het voelt. Het enige wat je nog kunt doen is wat ketelmuziek produceren aan de voet van de ivoren toren van de macht. Samen tegen iedereen. Intussen klinkt in vele Tibetaanse tempels over de gehele wereld ketelmuziek voor ‘het welzijn van alle levende wezens’.
Boeken – De essentie van Dōgen
Eihei Dōgen werd in het jaar 1200 geboren in Kyoto, de toenmalige hoofdstad van Japan. Hij verloor beide ouders op jonge leeftijd en werd door zijn broer opgevoed. Op zijn 14e jaar werd hij monnik in een klooster van de toentertijd invloedrijke Tendai-school (Tiāntāi in het Chinees), maar na 10 jaar begon hij te twijfelen aan de leer van het Tendai-boeddhisme. Vooral het dogma dat alle wezens vanaf hun geboorte al bevrijd zijn kwam hem erg ongeloofwaardig voor. Waarom zou je nog moeten mediteren als je al bevrijd bent? Boekbespreking Erik Hoogcarspel.
Boeken – De bevrijdingsfilosoof. Het rebelse denken van Enrique Dussel
‘Midden in de nacht van 2 oktober 1973 ontploft een bom voor het huis van Enrique Dussel, docent filosofie aan de Universiteit in Mendoza, Argentinië. Vuur vlamt op in de verder aardedonkere straat. Na de oorverdovende klap is het ineens dood- en doodstil. Niemand in de straat durft het huis uit. Overal loert het gevaar van militaire politie en opsluiting. Boven, achterin het huis, is iedereen ontzet. Dussel loopt naar de kamer van zijn kinderen. Die zitten verstrengeld bij elkaar op bed en huilen.’
Boeken – Wuwei, Ubuntu, Buen vivir
‘Als we nu de inleiding even laten voor wat ze is, dan lijkt het boek zeker aantrekkelijk. Het moge dan wel geen standaardwerk zijn, maar de stukjes zijn vlot geschreven en goed leesbaar. De schrijvers hebben geprobeerd om met weinig woorden veel duidelijk te maken en zijn daar over het algemeen in geslaagd. Er is veel variatie en afwisseling. Als je leest met een speelse instelling, biedt het veel informatie.’
De badeend tantra
Thailand: ‘Te midden van de stralen van paars water verscheen een nieuwe held: het bad eendje. Van achter de linies van de demonstranten werden grote opblaasbare rubberen eenden naar voren doorgegeven en als schild gebruikt tegen de harde stralen die de waterkanonnen uitspuwden. Toen het treffen voorbij was verschenen foto’s van de licht gehavende en verslapte badeenden met hun nog stralende glimlach in de pers. Een nieuwe held was geboren.’
Boeken – Wat kan ik leren van de taoïsten
Boekbespreking: In tegenstelling tot de techniek die onze tijd beheerst, is de techniek die dào heet van pure eenvoud. Wie deze beheerst hoeft zich niet in te spannen, het gaat allemaal vanzelf. Dit is de zachte kracht die weinig doet, maar alles volbrengt. De praktische voorbeelden van dit principe zijn de beoefening van judo of tàijí.
Boeken – Het pompeblêd en de lotus
‘Het gevolg was dat het boeddhisme eigenlijk niet begrepen werd door hen die pretendeerden er alles van te weten. Ik heb de professoren nog gekend die nooit in India of China geweest waren, die nooit een seconde hadden gemediteerd, maar die de acht jhānas haarfijn konden uitleggen.’ Boekbespreking door Erik Hoogcarspel.
Boeken – mindful omgaan met stress
Boekbespreking Erik Hoogcarspel: ‘Als het gaat om werkelijk fundamentele zaken, zoals de gTonglen meditatie of de Vier Onmetelijkheden (Brahmavihara’s) dan ontbreekt elke verwijzing en wordt er maar wat aan gerommeld. Ik denk daarom dat de lezer met een kritisch oog naar alle adviezen zou moeten kijken. De vertaling is matig, wel vlot, maar met naar mijn mening veel te veel Anglicismen.’
Boeken – Een kalme geest
Hoe het boeddhisme helpt om de herrie in je hoofd en om je heen tot rust te brengen. Boekbespreking door Erik Hoogcarspel.
