Sint en God hebben iets gemeenschappelijks. Allebei zorgen ze voor beloning en straf. Beiden stelt men zich voor als bebaarde oude mannen. Maar daar houdt de vergelijking wel ongeveer op.
Vrijdag Zindag – Overeenkomsten maken het verschil
De polarisatietrend typeert onze tijd. Twee verkiezingscampagnes versterkten de neiging om verschillen breder uit te meten dan overeenkomsten. Maar hoe krijgen overeenkomsten weer hun plek in het publieke debat? Voorvraag: welke keuzes maken mensen in hun betekenisgeving, vanuit welke waarden, en binnen welke machtsverhoudingen?
Vrijdag Zindag – Wereldherfst?
Er is breed onbehagen over hoe het met de wereld gaat. Zitten we in een tijdelijke dip, een tussenfase zoals wel eerder voorkwam? Hebben we over een jaar of wat het lek wel weer boven? Of is er iets zo radicaal mis dat het grootschalig en wereldwijd onvermijdelijk fout loopt?
Vrijdag Zindag – is AI van betekenis?
De enorme investeringen geven geldschieters macht over de betekenismachine. Regeringen hebben belang bij wat er uit komt. Landen die achteraan lopen in de ontwikkeling zijn afhankelijk van grootmachten als de VS en China. Tech-bazen vinden dat autocratie beter bij de expansie van hun AI-ondernemingen past dan democratie met al haar beperkende regelingen. Machtskaders komen mee met de betekenismachine.
Vrijdag Zindag – Dubbel perspectief
Mensen denken ogenschijnlijk het ene na het andere. Als je dít doet, is dát wat er gebeurt. Oorzaken brengen je bij gevolgen. Zo kunnen we ook redelijk voorspellen wat gaat komen. Maar is opeenvolgend denken het enige? Toch niet.
Vrijdag Zindag – Democratie verwordt tot personacratie
Geen persona Dick Schoof, de topambtenaar die nog steeds onze premier is, heeft als overheidsdienaar niet de persoonlijkheid van de politieke persona. In de campagne is hij afwezig, ook al staat het beleid van zijn kabinet ter discussie. Frans Timmermans heeft zijn eigen conclusies getrokken. De rol van persona lag hem duidelijk niet, en dat siert hem. Net als Job Cohen in eerdere tijden. De democratie is door het vertrek van zulke mensen weer een stap dichter bij de personacratie.
Vrijdag Zindag – Mijn kieswijzer
Er zijn heel veel manieren om te besluiten welke partij volgende week woensdag je stem krijgt. In de ideale democratie zou je de partijprogramma’s bestuderen en eerder parlementair gedrag nagaan. Dat zou tot de meest verantwoorde keuze moeten leiden. Maar vaker gaat het anders.
Dan is bijvoorbeeld de persoon bepalend, of dat ene verkiezingsthema, of een voorval in een debat of talkshow. Of gewoon een partijlidmaatschap en de macht der gewoonte.
Vrijdag Zindag – Raad van State geeft verkeersinformatie
De aanstaande verkiezingen veroorzaken veel botsingen in het land. Nogal wat bestuurders houden zich niet aan de regels voor het maatschappelijk verkeer. Er is intussen sprake van een verkeersinfarct. Volgens sommigen staat het land al een jaar stil. Gezien deze situatie heeft de Raad van State de filemeldingen overgenomen van de ANWB.
Vrijdag Zindag – Wat heeft dít te betekenen?
In de Verenigde Staten is nu een president aan de macht die bekend staat om zijn wispelturigheid. Analisten hebben er een dagtaak aan om de betekenis van zijn uitspraken te duiden. Wat bedoelt hij in vredesnaam – soms in Godsnaam? Wat bij deze president voor complicaties zorgt, is dat hij anderen beticht van het verspreiden van nepnieuws, terwijl hij daar zelf in grossiert. De betekenis is dan zoek. Factcheckers staan erbij en kijken ernaar.
Vrijdag Zindag – ‘OK’ of ‘Hmm?’
Wat kunnen mensen toch veel bij elkaar bedenken. Soms reageer je: ‘OK’. En soms frons je: ‘Hmm?’. Zo gaat dat sinds Homo Sapiens uit de evolutie tevoorschijn kwam. De laatste tijd denk ik vaker ‘Hmm?’ dan ‘OK’. En dat terwijl anderen juist ‘OK’ zeggen.
Vrijdag Zindag – voortschrijdend inzicht
Heb jij dat ook? Je bent met iets doende, en dan ineens, met een floep-effect, levert een brain wave een inzicht dat je niet eerder hebt gehad. Je vraagt je vervolgens af waarom je iets dat zo voor de hand ligt niet eerder hebt opgemerkt. Ik ervoer dat bij het schrijven van de voorlaatste Vrijdag Zindag, over de vraag of God een autocraat is.
Vrijdag Zindag – Oorlogsweken
Hoe kun je de Verlichting door je cultuur laten gaan en dan toch oorlog in je repertoire houden? Hoe redelijk is het om oorlog te voeren? Sinds de oertijd is oorlog deel van mensencultuur en blijft hardnekkig aanwezig. De huidige oorlogen illustreren de voortgaande onredelijkheid. Ander perspectief Moord is normaal gesproken verboden, in oorlogstijd normaal. […]
Vrijdag Zindag – God een autocraat?
Wereldwijd dient zich nu een verschuiving aan van democratie naar autocratie. Sommige autocraten zeggen door God te zijn gezonden. Is God misschien de eerste autocraat in de mensengeschiedenis? En waarom komt dat godsbeeld die autocraten wel goed uit?
Vrijdag Zindag – Vals spel in tijd van zuchten
Een check up van de patiënt laat zien dat allerlei delen van het sociale lichaam verziekt zijn. Diagnose: wat incidenteel leek, blijkt structureel te zijn. Er lijkt zelfs een globaal autocratisch plan achter te zitten, zo alomtegenwoordig is de misère. Machthebbers spelen vals op vele velden. Terwijl het anders had gekund.
MENSHEID – Aartsengel rapporteert
Nog zoiets, Mensheid weet niet hoe de goede aarde te bewonen. Wel was er onlangs een heilige vader – nou ja, heilig, een doodgewone man, hoor, die niet eens vader mag zijn – maar goed, die had gewaarschuwd dat de aarde misbruikt wordt.
Catechismuspreek – Fair play
Beminde gelovigen, mensen zijn knoeiers, maar knappe knoeiers.
Ruimdenkend – Gelovige ruimtevaarders
Er zijn religies die weet hebben van de betrekkelijkheid van verbeelding en verwoording. Die maken van stilte, leegte en zwijgen veelzeggende kernwaarden, bijvoorbeeld in de meditatie. Mindemptiness.
Religieus zonder religie – John Dewey’s spiegel
Dewey omschrijft ‘het religieuze’ als ‘de unificatie van het zelf door toewijding aan bereikbare idealen, die de verbeeldingskracht ons verschaft en waaraan de menselijke wil gehoor geeft als waard om richting te geven aan onze wensen en keuzen’
‘Weet je…’ – Veelzeggend taalgebruik
‘Voel je?’ kan nog wel aan het eind van een bewering komen, als bevestigende afsluiter. ‘Voel je?’ nodigt je uit af te steken naar diepere betekenislagen, alsof kennis te oppervlakkig is om duidelijk te maken wat er aan de hand is.
Red het spel – Help, we zijn onteigend!
In de moderne samenleving is spel gekaapt door de vermaaksindustrie. Daardoor zien we niet meer dat spel veel te bieden heeft voor een zinvolle levenshouding.
Ontradicalisering – Spel als levenskunst
Het typerende van religieus geweld is dat gelovigen ideeën en gedrag uit hun religie gebruiken om geweld op te roepen en te rechtvaardigen. Elke ketter zijn letter. Het gebektst met eigen tekst.
VrijdagZindag – Zomerreces
Maar als je leeg wordt, waar zit dan je identiteit? Je werkidentiteit staat tussen haakjes. Vlucht je misschien voor iets? Waar zoek je asiel?
Naast al het nieuwe dat je tegenkomt, kom je je zelf tegen. Hoe nieuw ben je dan? Valt er bij alle recreatie nog iets te recreëren?
VrijdagZindag – Het (bijna) gemiste moment
Rare tijd. Zelfs als we het nieuws op ons scherm zien gebeuren, hollen we nog achter de feiten aan. De geschiedenis lijkt de laatste jaren op een hogesnelheidstrein waar we niet eens een ticket voor wisten te bemachtigen. We zien de achterlichten in de verte verdwijnen. Gemist moment.
Vrijdag Zindag – Recept voor Den Haag
Een kibbel-regering valt over migratie. Prompt begint een kibbel-verkiezingscampagne. Hoe ga je in een interculturele samenleving verstandig om met verschillen tussen partijen en tussen culturen?
