Westers boeddhisme zal een nieuwe transformatie zijn. En liefst een herbronning, zoals de christelijke mystici een herbronning waren voor het middeleeuwse christendom en er sinds de jaren zestig een veel persoonlijkere, minder dogmatisch beleving van het christendom is ontstaan.
Pakhuis van Verlangen
In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.
Boeken – De essentie van Dōgen
Eihei Dōgen werd in het jaar 1200 geboren in Kyoto, de toenmalige hoofdstad van Japan. Hij verloor beide ouders op jonge leeftijd en werd door zijn broer opgevoed. Op zijn 14e jaar werd hij monnik in een klooster van de toentertijd invloedrijke Tendai-school (Tiāntāi in het Chinees), maar na 10 jaar begon hij te twijfelen aan de leer van het Tendai-boeddhisme. Vooral het dogma dat alle wezens vanaf hun geboorte al bevrijd zijn kwam hem erg ongeloofwaardig voor. Waarom zou je nog moeten mediteren als je al bevrijd bent? Boekbespreking Erik Hoogcarspel.
Eenzaamheid
Ewald R. Engelen (hoogleraar financiële geografie) vat het neo-liberale denken zo samen: alles voor nog meer winst per aandeel: fuck de gemeenschap, fuck de werknemer, fuck de natuur, fuck toekomstige generaties, fuck de planeet.
Boeken – De bevrijdingsfilosoof. Het rebelse denken van Enrique Dussel
‘Midden in de nacht van 2 oktober 1973 ontploft een bom voor het huis van Enrique Dussel, docent filosofie aan de Universiteit in Mendoza, Argentinië. Vuur vlamt op in de verder aardedonkere straat. Na de oorverdovende klap is het ineens dood- en doodstil. Niemand in de straat durft het huis uit. Overal loert het gevaar van militaire politie en opsluiting. Boven, achterin het huis, is iedereen ontzet. Dussel loopt naar de kamer van zijn kinderen. Die zitten verstrengeld bij elkaar op bed en huilen.’
Geweldloosheid is mensenwerk
Het boek Aalt van Vemde: Van gebroken geweer naar gewapend verzet werd op 20 maart 2020 gepresenteerd in Epe op de Gelderse Veluwe. Van Vemde (1911-1965) en zijn vrouw boden joodse medeburgers en verzetsstrijders een schuilplaats. Daarbij liepen zijzelf en hun drie kinderen grote risico’s. Tegen het einde van de oorlog sloot de Epenaar van Vemde, ondanks zijn pacifistische principes zich aan bij het gewapende verzet van de Binnenlandse Strijdkrachten.
Boeken – Wuwei, Ubuntu, Buen vivir
‘Als we nu de inleiding even laten voor wat ze is, dan lijkt het boek zeker aantrekkelijk. Het moge dan wel geen standaardwerk zijn, maar de stukjes zijn vlot geschreven en goed leesbaar. De schrijvers hebben geprobeerd om met weinig woorden veel duidelijk te maken en zijn daar over het algemeen in geslaagd. Er is veel variatie en afwisseling. Als je leest met een speelse instelling, biedt het veel informatie.’
Joris, een veelbelovend talent, wordt boeddhistisch monnik. Waarom?
Nena van Bakel en Sonja Pleumeekers, twee studenten Journalistiek aan de UvA in Amsterdam gaan een documentaire maken over Nena’s broer Joris, die boeddhistisch monnik wil worden. Joris is al lange tijd geïnteresseerd in het boeddhisme en heeft al meerdere keren voor langere tijd in een klooster doorgebracht.
De badeend tantra
Thailand: ‘Te midden van de stralen van paars water verscheen een nieuwe held: het bad eendje. Van achter de linies van de demonstranten werden grote opblaasbare rubberen eenden naar voren doorgegeven en als schild gebruikt tegen de harde stralen die de waterkanonnen uitspuwden. Toen het treffen voorbij was verschenen foto’s van de licht gehavende en verslapte badeenden met hun nog stralende glimlach in de pers. Een nieuwe held was geboren.’
Boeken – Wat kan ik leren van de taoïsten
Boekbespreking: In tegenstelling tot de techniek die onze tijd beheerst, is de techniek die dào heet van pure eenvoud. Wie deze beheerst hoeft zich niet in te spannen, het gaat allemaal vanzelf. Dit is de zachte kracht die weinig doet, maar alles volbrengt. De praktische voorbeelden van dit principe zijn de beoefening van judo of tàijí.
Nāgārjuna’s adviezen over politiek aan de koning
Een ideale wereld heeft geen boeddhistische ethische principes nodig. Lijden behoort tot deze wereld, maar onwetendheid, hebzucht en haat voegen leed toe. Dit is niet het hele verhaal, omdat er een remedie is. Nāgārjuna beseft in zijn Precious Garland dat in het dagelijks leven de boeddhadharma werk in uitvoering is, met risico’s en vooral voor koningen.
Jasper Schaaf – vereniging
Jasper Schaaf: ‘De klimaatcrisis, de dramatisch verslechterende biodiversiteit, de maatschappelijke ongelijkheid, de noodzaak de collectieve sector weer op te bouwen en de loonstrijd te voeren, en dáár tegenover de macht van het grote financiële kapitaal en de daaruit voortvloeiende noodzaak de zogenaamde techreuzen, de internationale handel en banken te reguleren, al deze politieke prioriteiten vragen om bezinning én actie.’
Boeken – Het pompeblêd en de lotus
‘Het gevolg was dat het boeddhisme eigenlijk niet begrepen werd door hen die pretendeerden er alles van te weten. Ik heb de professoren nog gekend die nooit in India of China geweest waren, die nooit een seconde hadden gemediteerd, maar die de acht jhānas haarfijn konden uitleggen.’ Boekbespreking door Erik Hoogcarspel.
Nāgārjuna’s adviezen aan de koning over straffen
De boeddhistische moraalfilosofie ontstond in de Moderne Tijd als een apart onderdeel van de boeddhistische filosofie. Volgens Charles Goodman zijn er echter tal van antieke Indiase boeddhistische teksten die interessante zaken melden over strafrecht en straffen.
Ardan – 8 november 2020
Cartoon voor 8 november 2020 door Ardan.
Boeken – mindful omgaan met stress
Boekbespreking Erik Hoogcarspel: ‘Als het gaat om werkelijk fundamentele zaken, zoals de gTonglen meditatie of de Vier Onmetelijkheden (Brahmavihara’s) dan ontbreekt elke verwijzing en wordt er maar wat aan gerommeld. Ik denk daarom dat de lezer met een kritisch oog naar alle adviezen zou moeten kijken. De vertaling is matig, wel vlot, maar met naar mijn mening veel te veel Anglicismen.’
Op zoek naar een politiek leider die fatsoen aan wijsheid koppelt (15 en slot)
Een nuttig advies kan zijn om je terug te trekken uit de stortvloed van nieuws en je te onthouden van de informatie-kakofonie waar je niets mee kan en mogelijk ook niets mee wil. De informatie-kakofonie stuurt aan op machteloosheid en ontmoedigd raken en wellicht op passiviteit en vervuilt je wezen en eigen wijsheid. Je er van onthouden is niet per se hetzelfde als desinteresse, we blijven bewust van wat er plaats vindt in de wereld en kunnen een eigen visie hebben.
‘Levend boeddhisme is voor missionarissen, niet voor wetenschappers’
In 1854 dwong de Amerikaanse commodore Matthew Perry met zijn kanoneerboten, de ‘black ships’, de ontsluiting af van Japan. Het Tokugawa shogunaat capituleerde. Dit was het startsein voor een snelle modernisering van het land. In de ogen van het Meiji-regime dat het shogunaat opvolgde was het boeddhisme een hinderlijk obstakel.
Koning huilebalk
Koning Willem Alexander heeft vandaag in een videoboodschap aan het Nederlandse volk zijn verontschuldigingen aangeboden voor zijn vlucht naar Griekenland. ‘Ik ben niet onfeilbaar’. Spreekstalmeester en premier Mark Rutte bleef buiten beeld. Tekst gedicht: Wouter ter Braake.
De Boeddha en de dood
Wij mensen bestaan niet als geïsoleerde subjecten, we zijn in ons bestaan van elkaar afhankelijk, dat kunnen we van de huidige pandemie leren. De ander maakt dus deel uit van het zelf en omgekeerd. De dood van de ander is een aspect van mijn eigen dood en met de ander sterft er een stukje van mij. Dit besef ik in de rouw en in dit besef ervaar ik de vriendschap, zo ervaar ik wat de ander voor mij betekende. Zonder dood zouden we ons gevoel voor vriendschap verliezen en een soort onmensen worden.
‘We weten dat geluk niet tevreden stelt’
De ‘ik’ in het lied Alles kan een mens gelukkig maken ontbreekt het aan niets. Toch zou die ik iets vaker simpelweg gelukkig willen zijn. Een luxeprobleem, of toch niet? De behoefte aan geluk is geen onzin. De ik uit het lied heeft het mooi voor elkaar, zoals dit in het dagelijks taalgebruik heet. Anderen hebben het minder goed getroffen, bijvoorbeeld vanwege hun gezondheid en andere obstakels.
Op zoek naar een politiek leider die fatsoen aan wijsheid koppelt (14)
Als de druk op ons maar groot genoeg wordt, dan kunnen we allemaal paranoïde worden. Als je een goedlopend bedrijf hebt en door het Coronavirus zie je dat je op een faillissement afkoerst, dan komt er mogelijk een moment dat je in je denken de stress van de situatie verlaat en je toevlucht zoekt tot een eenvoudiger beschrijving van de situatie.
Rechtvaardig? Geef de Palestijnen hun grond terug
De vernietiging van vruchtbaar areaal van Palestijnen wordt systematisch ondersteund door Israëlische instanties. Soms spreekt men trots over tienduizenden bomen die door Palestijnen waren geplant en door Joodse kolonisten ontworteld zijn. Het leger speelt dan een andere destructieve rol: het in beslag nemen van honderden landbouwmachines van Palestijnen.
De God van Israël vond mindfulness uit, niet de boeddhisten
Christenen van uiteenlopende denominaties hebben hun eigen christelijke meditatie. Op intranet zijn tal van protestantse gemeentes, rooms-katholieke parochies, praktijken van hulpverleners en organisaties te vinden, die ermee actief bezig zijn. Een bron van inspiratie voor hen vormen monniken uit de 3de en 4de eeuw . Deze kluizenaars en kerkvaders leefden in de woestijn van bijvoorbeeld Egypte om zich te wijden aan God door te bidden, te vasten en te mediteren.
Op zoek naar een politiek leider die fatsoen aan wijsheid koppelt (13)
In onze samenleving vindt ook een splitsing plaats. De boze en verontwaardigde reacties van de ‘verliezers’ worden als niet bij ons behorend afgesplitst, zodat er niet meer mee omgegaan hoeft te worden. De kansarme ander voor wie het luxueuze leven niet haalbaar is, wordt een figuur waar we niet meer mee willen vertoeven.
