Op 9 februari wordt dierenrechtenorganisatie Animal Rights getipt door haar Spaanse collega’s van Abolición Vivisección over een tuberculose uitbraak onder makaken in het Catalaanse dierproevencentrum Anapath Research. De makaken waren afkomstig uit Vietnam en in de EU geïmporteerd via Nederland. Animal Rights gaat er vanuit dat het om de beruchte apenhandelaar Hartelust gaat.
De Nederlanders lieten de Spanjaarden weten “that the animal was in a concentration center located in the Netherlands, coming from consignments of animals originating in Vietnam.” Alleen Hartelust uit Tilburg importeert met grote regelmaat makaken uit Vietnam (vóór corona kwamen de dieren uit China en Mauritius).
Begin mei 2023 werd het Spaanse ministerie van Landbouw, Visserij en Voedsel door de Nederlandse autoriteiten op de hoogte gebracht van een besmetting met Mycobacterium Tuberculosis Complex in een java-aap of krabbenetende makaak (Macaca fascicularis).
Het Mycobacterium tuberculosis-complex (MTC of MTBC) is een genetisch verwante groep bacterie-soorten die tuberculose kunnen veroorzaken bij mensen en andere dieren. Tuberculose of tbc is een ernstige, soms besmettelijke bacteriële infectieziekte. De meest voorkomende vorm van tuberculose onder mensen is longtuberculose.
Nederland gaf verder aan dat in de dagen voor de detectie van de besmetting diverse makaken uit deze zending waren geëxporteerd naar verschillende dierproefcentra in Europa, waaronder Spanje en met name het Anapath Research laboratory nabij Barcelona.
De Catalaanse autoriteiten besluiten, omdat het gaat om een zeer besmettelijke ziekte, deze uit te roeien. Het klinkt alsof de dieren ‘geruimd’ werden en hun onderkomens gedesinfecteerd. Er mochten geen nieuwe dieren aangevoerd worden. Eind oktober waren alle dieren ‘weg’ en werd de uitbraak als uitgeroeid beschouwd. Het is onbekend hoeveel dieren werden afgemaakt. AboliciónVivisección vermoedt ruim honderd makaken, maar het centrum huisde ook honden, konijnen en ratten voor dierproeven. Ook hun lot is onbekend.
Vragen
Animal Rights heeft vooral veel vragen op dit moment. In de eerste plaats wil de dierenrechtenorganisatie bevestigd zien of het “concentration center” waarover de Catalaanse autoriteiten spreken, inderdaad Hartelust is. Hoe is er dan vervolgens met de uitbraak in Tilburg omgesprongen? Waarom is er in Nederland verder geen ruchtbaarheid aan dit ernstige gevaar voor de volksgezondheid gegeven? Medewerkers van Hartelust begeven zich immers na werktijd ook onder de mensen.
Zijn er besmette primaten naar andere landen dan Spanje verscheept? Zo ja, om welke aantallen gaat het en wat is daarmee gebeurd? Heeft de besmetting zijn oorsprong in Vietnam of in Tilburg? Is dit de eerste keer dat dit gebeurd, of komt dit vaker voor?
Gebrek aan transparantie
Animal Rights heeft de vragen voorgelegd aan de Nederlandse voedsel en warenautoriteit (NVWA), maar zelfs geen ontvangstbevestiging gekregen. Dat verbaast de dierenrechtenorganisatie op zich niet, omdat de NVWA al jaren transparantie over de dierproeven-industrie tegenwerkt door informatieverzoeken via de Wet open overheid (Woo) te weigeren, of door overvloedig te lakken in wel versterkte documenten.
Tenslotte wil Animal Rights graag van de ministers van volksgezondheid en landbouw weten of zij er zich van bewust zijn dat deze doorvoer van primaten voor dierproeven de Nederlandse bevolking blootstelt aan mogelijke zoönotische uitbraken?
Animal Rights wil dat er nu eindelijk echt werk gemaakt worden van de belofte om het aantal proefapen te herleiden naar núl? Het sluiten van deze apenhandelaar zou daar een goede start van zijn.
