Ondanks een ge-update Nationaal Plan voor veetransport bij extreme temperaturen van de NVWA en een wettelijke grens waarboven veetransporten moeten stoppen filmde Animal Rights gisteren opnieuw varkens met duidelijke symptomen van hittestress.

Ondanks het afdak en de externe ventilatoren zagen onderzoekers van Animal Rights woensdag rond het middaguur bij varkensslachter Vion in Boxtel opnieuw varkens die met opengesperde bekken snakken naar lucht en dieren met een snelle oppervlakkige ademhaling. “Je kan de wanhoop in hun ogen zien,” zegt Animal Rights campagneleider Erwin Vermeulen.

Deel van het probleem in Boxtel is dat vrachtwagens nog steeds her en der op het industrieterrein wachten in de blakende zon tot hun tijdslot bij Vion is aangebroken. De NVWA was gisteren volgens Animal Rights nergens te bekennen.

“Het is duidelijk dat het hitteprotocol in zijn huidige vorm niets doet voor de dieren,” geeft Vermeulen aan. ”De grens van 35 ºC waarboven veetransporten sinds dit jaar wettelijk moeten stoppen, komt voort uit economische en logistieke afwegingen, niet uit de welzijnsbehoeften van de dieren, en ligt voor varkens ruim te hoog.”

Al op 4 september 2019 liet minister Schouten de Tweede Kamer weten dat ze de incidenten die zich tijdens de zomer van 2019 hadden voorgedaan waarbij vele dieren zijn gestorven of hebben geleden, niet acceptabel vindt.

Op 1 juli 2020 stuurt Schouten vervolgens een brief naar de Kamer getiteld ‘Dierenwelzijn en hitte’. De belangrijkste verandering die ze aankondigt, is dat er een wettelijke grens komt waarboven geen veetransporten meer plaats mogen vinden. Ze besloot hiertoe in de eerste plaats omdat de vrijwillige afspraken niet werden nagekomen. Dit bleek onder andere uit beelden die Animal Rights ook toen maakte. De pluimveesector weigerde zich volgens Animal Rights helemaal om zich aan de vrijwillige afspraken te verbinden.

Hittestress bij varkens

De gekozen temperatuur, dezelfde als in de vrijwillige sectorafspraak, is absurd hoog: 35 ºC. Varkens kunnen slecht tegen hitte; ze zweten namelijk niet. In de natuur lossen ze dat op door modderbaden te nemen, maar de onnatuurlijke situatie in de stallen en transportwagens geeft die mogelijkheid niet.

Bovendien lijden selectief doorgefokte vleesvarkens meer dan hun soortgenoten in het wild. Varkens gebruiken vooral hun neus om overtollige warmte af te dragen aan de omgeving. Echter, het doorfokken voor sneller groeiende en meer biggen producerende varkens heeft geleid tot steeds zwaardere varkens met, in verhouding, kleinere longen én een kortere snuit. Voor een ‘vleesvarken’ van 100 kg, het gewicht waarop ze naar de slacht gaan, ligt de bovengrens van de comfortzone op 21 ºC, de bovenste kritieke temperatuur ligt op < 24 ºC.

Indien de omgevingstemperatuur binnen de temperatuur comfortzone valt, hoeft het varken zich niet aan te passen om de lichaamstemperatuur op peil te houden. Tussen de bovengrens van de comfortzone en bovengrens van de kritieke temperatuur kan het varken met verbruik van energie zijn temperatuur handhaven.

Als het dier zich niet meer voldoende kan aanpassen om de lichaamstemperatuur te handhaven, dus wanneer de temperatuur hoger wordt dan de bovenste kritieke temperatuur, zal het dier last krijgen van hittestress. Ze gaan sneller en oppervlakkiger ademen en de hartslag en bloeddruk lopen op. Ook gaan ze bij hitte minder eten en rollen de normaal zindelijke dieren in hun eigen mest ter afkoeling. Uiteindelijk worden ze sloom en lethargisch. De oververhitte dieren worden gevoeliger voor infecties en er komen meer miskramen voor bij zeugen. Als de temperatuur te hoog oploopt, zal het dier sterven als gevolg van uitdroging, een verstoorde mineralenbalans, vergiftiging vanuit de darmen of hartstilstand.

Artikel 3 van de Transportverordening bepaald dat het verboden is om dieren op die wijze te vervoeren of te laten vervoeren dat het risico bestaat dat hen waarschijnlijk letsel of onnodig lijden wordt berokkend. “De situatie zoals op woensdagmiddag gefilmd bij Vion is dus illegaal,” zegt Vermeulen.

Dubbele moraal

Terwijl in de samenleving een terechte bekommernis leeft om huisdieren die tijdens warme zomerdagen opgesloten zitten, bijvoorbeeld in geparkeerde auto’s of op flatbalkons, worden miljoenen landbouwdieren die lijden in veel te warme en krappe stallen en vrachtwagens vergeten. Animal Rights hekelt deze dubbele moraal en soortdiscriminatie.