De militaire autoriteiten van Birma (Myanmar) moeten de aanklachten tegen journalisten onmiddellijk intrekken, zegt Amnesty International. Dit geldt ook voor journalisten die in voorlopige hechtenis zitten, op borgtocht zijn vrijgelaten of tegen wie nog een arrestatiebevel loopt, enkel en alleen omdat ze hun werk deden en hun mensenrechten op vreedzame wijze uitoefenden.
“Journalisten staan in de frontlinie van de strijd om de waarheid aan het licht te brengen over wat er vandaag in Myanmar gebeurt,” zei Emerlynne Gil, Amnesty International’s plaatsvervangend regionaal directeur voor onderzoek. “Het schaamteloze geweld, de intimidatie en de pesterijen van de militaire autoriteiten tegen hen illustreert alleen maar hoe krachtig het onthullen van de waarheid kan zijn. Individuele journalisten kunnen worden bedreigd, gearresteerd of zelfs een erger lot beschoren zijn, maar de vrije media van Birma als geheel kunnen nooit het zwijgen worden opgelegd.”
De voortdurende vervolging, intimidatie, pesterijen en gewelddadigheden waarvan journalisten in Myanmar het slachtoffer zijn, zijn een duidelijke poging van de militaire autoriteiten om vreedzame meningsverschillen te onderdrukken en schendingen door veiligheidstroepen in de nasleep van de staatsgreep van 1 februari te verdoezelen. Het harde optreden in het gehele land heeft ertoe geleid dat het recht op vrije meningsuiting en het recht op toegang tot informatie op grote schaal worden ontzegd.
Op 24 mei werd de Amerikaanse staatsburger Danny Fenster de derde buitenlandse journalist die sinds de staatsgreep werd gearresteerd en vastgehouden. Hij werd door de autoriteiten gearresteerd op de luchthaven Mingalardon van Yangon toen hij op een vlucht naar Maleisië wachtte. Hij werd naar verluidt naar de Insein gevangenis gebracht en tot 25 mei is er nog geen aanklacht tegen hem ingediend. Amnesty International is van mening dat Danny Fenster werd gearresteerd omdat hij op vreedzame wijze zijn mensenrechten uitoefende. Hij moet volgens AI onmiddellijk en onvoorwaardelijk worden vrijgelaten.
Op 3 maart 2021 werd Min Nyo, journalist van de Democratic Voice of Burma (DVB), gearresteerd toen hij verslag deed van protesten tegen de staatsgreep in Pyay, regio Bago in centraal Myanmar. Volgens een verklaring van DVB werd Min Nyo tijdens zijn arrestatie door de politie geslagen en liep hij verwondingen op. Hij werd op 12 mei veroordeeld tot drie jaar gevangenisstraf op grond van sectie 505(a) van het Wetboek van Strafrecht.
Artikel 505A van het wetboek van strafrecht, alsmede de wet op de vreedzame vergadering en de vreedzame optocht en de wet op het beheer van natuurrampen moeten worden ingetrokken of gewijzigd om te voldoen aan de internationale normen op het gebied van de mensenrechten. De militaire autoriteiten van Myanmar moeten hun aanval op de mensenrechten, waaronder het recht op vrije meningsuiting en de vrijheid van de media, staken, ervoor zorgen dat het recht van de bevolking op toegang tot informatie wordt geëerbiedigd, en journalisten niet langer tot doelwit maken.
Op 21 mei kwam het totaal aantal gearresteerde journalisten op 88 journalisten sinds de staatsgreep van 1 februari, volgens de meest recente cijfers van de Assistance Association for Political Prisoners Burma (AAPPB). Meer dan de helft zit nog in hechtenis en 33 zijn ondergedoken. Twee zijn op borgtocht vrijgelaten. Tientallen zijn het land ontvlucht of hebben hun toevlucht gezocht in gebieden die door etnische gewapende organisaties worden gecontroleerd. Twee journalisten zijn gewond geraakt door een geweerschot toen zij verslag deden van protesten.
Het harde optreden van de militaire autoriteiten tegen de media heeft geleid tot een verkillend effect op de pers, de toegang tot informatie en andere mensenrechten. Op 8 maart werden de vergunningen van de media Myanmar NOW, Khit Thit Media, Democratic Voice of Burma (DVB), Mizzima en 7day ingetrokken, in een verbod dat gevolgen heeft voor gedrukte, radio- en televisie-uitzendingen en digitale platforms.
Medio maart 2021 was er in het land geen enkel particulier dagblad meer in omloop, omdat velen hun activiteiten hadden gestaakt. Journalisten die door Amnesty International werden geïnterviewd, uitten de vrees dat het voortdurende harde optreden in de nasleep van de staatsgreep een terugkeer inluidt naar de donkerste dagen van censuur, zelfcensuur en door de staat gesteunde desinformatie.
De recente acties van de autoriteiten betekenen echter een belangrijke stap terug voor de mensenrechten, waaronder het recht op vrijheid van meningsuiting, en een bijna volledige teloorgang van de winst die in het vorige decennium van quasi-burgerlijk bestuur op het gebied van mediavrijheid is geboekt. De militaire autoriteiten van Myanmar moeten ervoor zorgen dat het recht op vrijheid van meningsuiting, toegang tot informatie en mediavrijheid wordt geëerbiedigd, beschermd, bevorderd en nageleefd, onder meer door de blokkering van onafhankelijke nieuwsmediawebsites en socialemediaplatforms op te heffen en de internetconnectiviteit zo spoedig mogelijk volledig te herstellen.
