De klimaatcrisis verwarmt ook de zogenoemde ‘derde pool’ van de wereld, en dat zal van invloed zijn op het leven van Tibetanen en anderen in de Himalaya-regio, met ernstige watertekorten.
De wereldwijde klimaatcrisis kan het Tibetaanse plateau en de rest van de Himalaya tegen het einde van de eeuw tot 4,5ºC tot 5ºC opwarmen. De regio, die het Tibetaanse plateau, de Himalaya en het Karakoram gebergte omvat, wordt de derde pool genoemd omdat het de grootste gletsjerijsreserves buiten de Noordpool en Antarctica bevat. Prognoses tonen aan dat het gebied tegen het einde van de eeuw ongeveer twee derde van zijn gletsjerijsvolume zou kunnen verliezen, met alle gevolgen van dien voor het klimaat en de veranderende watervoorziening voor degenen die in of nabij de bergen wonen, aldus Joseph Shea, een geograaf en cryosfeerexpert aan de Universiteit van Noord-Brits Colombia.
“We hebben het over een gemiddelde wereldwijde temperatuurstijging van ongeveer 4ºC, en dat zal waarschijnlijk 4,5 tot 5ºC zijn in de bergen. Dus dit zijn echt grote veranderingen en dat gaat gewoon door tot het verlies van gletsjerijs,” zei Shea tegen Free Tibet. “Je gaat veranderingen zien in de bergsneeuw volumes. Meer permafrost gaat ontdooien, dat soort dingen zullen een grote impact hebben op de mensen die in de regio wonen. En het is onmogelijk om dat te vermijden”.
In het laatste IPCC-rapport over de regio staat dat de opwarming van de aarde zal worden vervangen door meer sneeuwval in de bergen in de winter. Dit betekent dat er minder water zal worden opgeslagen als gletsjerijs, waardoor er in het voorjaar smeltwater ontstaat als de boeren het het meest nodig hebben om hun gewassen te planten. Water uit gesmolten sneeuw en ijs maakt ongeveer 70% uit van het rivierdebiet in de Ganges in het voor- en najaar. Maar veranderingen in het klimaat kunnen betekenen dat er in de winter meer water uit de bergen en langs de velden van de boeren zal stromen, terwijl het minder nodig is.
De opwarming kan leiden tot mildere winters en meer teeltmogelijkheden, maar de verstoring van de rivierstromingen kan ook leiden tot watertekorten die vooral gevolgen zullen hebben voor de boeren en de armsten in de samenleving, aldus Shea. “Veranderingen in de watervoorziening kunnen mensen dwingen om uit de bergen te migreren. Als je geen water hebt, wat ga je dan doen? Je kunt niet meer op die plaatsen blijven.”.
De stijgende temperaturen zullen ook de permafrost doen ontdooien, die grote delen van het Tibetaanse plateau beslaat, waardoor het water gemakkelijker in de bodem kan dringen en de rivierstromen over het toch al droge Tibetaanse plateau waarschijnlijk afnemen. De gebouwen, de spoorlijnen en andere infrastructuur die op permafrost worden gebouwd zouden kunnen worden beschadigd of worden vernietigd.
Nina Holemin, een promovendus op het gebied van geografie aan de Universiteit van Bergen, Noorwegen, die gespecialiseerd is in menselijke aanpassing aan de klimaatverandering, was in 2013 mede-schrijver van een artikel waarin de gevolgen van de klimaatverandering voor de landbouwgemeenschappen in Nepal, het buurland van Tibet, werden onderzocht. “Er is aanpassingsvermogen en flexibiliteit in het landbouwsysteem, maar het belangrijkste knelpunt en de dreiging is het krijgen van voldoende smeltwater op het juiste moment,” zei Nina, en voegde eraan toe: “de nieuwe klimaatprojecties zien er in dat opzicht niet goed uit en vormen een ernstige bedreiging voor hun voedselproductie”.
Wetenschappers hebben eerder gemeld dat de woestijnvorming in bergweiden op het Tibetaanse plateau versnelt door de klimaatverandering. The Independent meldde in juni dat de bevolking in het hooggebergte in Azië bijzonder kwetsbaar kan zijn voor watertekorten, die de afgelopen eeuw meer dan zes miljoen mensen in de regio het leven hebben gekost.
Joseph Shea zei dat de klimaatcrisis ook kan leiden tot verdere veranderingen in de fysieke omgeving aan de derde pool van de wereld. In 2016 storten twee gletsjers in de buurt van het Aru Co meer in het Westen van Tibet binnen twee maanden na elkaar in, in een gebeurtenis die Silvan Leinss, onderzoeker naar cryosferische radartoepassingen, beschreef als iets dat “nog nooit eerder werd gezien”.
Een ineenstorting van een gletsjer wordt als “buitengewoon zeldzaam” beschouwd, maar niemand had gedacht dat er binnen twee maanden na elkaar twee gletsjers zouden instorten, zei Leinss in een online artikel over de gebeurtenis. De eerste instorting van de gletsjer doodde negen herders en honderden dieren.
Er zijn suggesties dat beide gebeurtenissen werden veroorzaakt door regenval die de gletsjers binnendrong waardoor ze instorten en naar beneden glijden, zei Shea. Shea voegde hieraan toe dat dit een teken is dat er unieke en potentieel gevaarlijke veranderingen in de bergen plaatsvinden als gevolg van de klimaatverandering.
Een deel van de opwarming bij de derde pool kan worden veroorzaakt door regionale vervuiling die afkomstig is uit gebieden zoals de Indo-Gangetische vlakte, maar Shea gelooft dat dit vooral het gevolg is van de wereldwijde CO2-uitstoot, met name na “anderhalve eeuw van de uitstoot van de grootste industrielanden in de wereld”.
In september meldde The Guardian dat een evaluatie, gesteund door ’s werelds belangrijkste klimaatwetenschappelijke instanties, dat de beloften om de emissies te verminderen ten minste verdrievoudigd moeten worden om de doelstellingen van het Klimaatverdrag van Parijs van 2015 te kunnen halen. Volgens het rapport zouden de huidige plannen leiden tot een gemiddelde wereldwijde temperatuurstijging van tussen de 2,9 en 3,4ºC tegen 2100, wat waarschijnlijk zou leiden tot verwoestende veranderingen in het klimaat.
