De Europese Ombudsman heeft de Raad van de EU om opheldering gevraagd over de sponsoring van het voorzitterschap van de EU door commerciële bedrijven. De brief volgt op een klacht die foodwatch eerder indiende bij de Europese Ombudsman over de sponsoring van Coca-Cola van het Roemeense voorzitterschap van de EU (jan-jun 2019). foodwatch ziet in sponsoring van politieke functies een gevaar voor belangenconflicten. Dergelijke commerciële banden tussen politiek en bedrijven passen volgens foodwatch niet in een democratisch Europa waarin de politiek de belangen van de burgers centraal dient te stellen.
Afbeelding: uithangbord bij bijeenkomst EU-ministers in Roemenië
foodwatch: “In een tijd dat de Wereldgezondheidsorganisatie alarm slaat over een ‘obesitas-epidemie’, is het volstrekt ongepast dat het voorzitterschap van de Raad van de EU gesponsord wordt door Coca-Cola. Dergelijke partnerschappen vergroten het risico van belangenverstrengeling. Bovendien ondermijnt sponsoring het vertrouwen van het publiek in de politiek, terwijl we op dit moment de transparantie en democratie in Europa zouden moeten versterken.” Begin dit jaar startte foodwatch een e-mailactie tegen de sponsoring van het Roemeense voorzitterschap door Coca-Cola. Hieraan hebben meer dan 72 000 mensen deelgenomen.
EU negeert kritiek
Noch de Europese Raad, noch het Roemeense EU-voorzitterschap van de Raad van de EU heeft afgelopen maanden inhoudelijk gereageerd op een brief en e-mailactie van foodwatch. De Raad heeft de vragen van de leden van het Europees Parlement terzijde geschoven met het argument dat dit niet haar verantwoordelijkheid is, maar die van de individuele landen die tijdelijk voorzitter zijn. 97 Leden van het Europees Parlement riepen de nieuwe EU voorzitter Finland op tot maatregelen te komen tegen sponsoring en meer transparantie. Het Nederlandse kabinet antwoordde in reactie op Kamervragen, dat het geen reden zag voorzitter Roemenië aan te spreken op de sponsoring van Coca-Cola, al voegde ze hier enigszins kritisch aan toe dat “het goed zou zijn als de EU een voorbeeldfunctie vervult” in de strijd tegen ongezonde voeding.
Al in 2006 heeft de Europese Ombudsman met betrekking tot Ierland haar bezorgdheid geuit over de sponsoring van het voorzitterschap van de EU. Mogelijke belangenconflicten werden erkend en de Ombudsman vroeg actie te ondernemen: “… the Ombudsman invited the Council to consider indicating its willingness, within an appropriate time-frame, to take measures to prevent commercial sponsorship of its Presidency, or to regulate it in a way that ensures that possible conflicts between private interests and public duties are properly managed.”
foodwatch: ‘Helaas is de situatie onveranderd gebleven en de sponsoring lijkt zelfs steeds brutaler te worden, zoals journalisten (zie bv hier en hier) al met verbazing hebben opgemerkt. De Ombudsman lijkt een nieuwe afwijzing van verantwoordelijkheid niet te willen accepteren, zo laat ze doorschemeren in haar brief aan de Raad van de EU: “I note that, in the context of a previous inquiry conducted by my Office[1], the Council took the view that “the Presidency is functionally part of the Council”. On this basis, it is difficult to see why the Council “is not in a position to address or comment the merits of the matter.”
Sponsoring EU voorzitter gaat door
Ondertussen heeft de huidige voorzitter Finland aangegeven de discussie over de sponsorschappen niet te willen openen, aldus de EUobserver. Finland laat zich sponsoren door autofabrikant BMW. De timing van deze sponsoring is opmerkelijk: het valt in een periode dat de EU een handelsakkoord met de Mercosur landen afsluit. Dit handelsakkoord wordt vooral gezien als een uitruil van een grotere auto-export naar de Mercosur landen in ruil voor meer toegang van (onveilig) voedsel in Europa vanuit de Mercosur landen. In april werd BMW nog beschuldigd door de Europese Commissie vanwege het overtreden van mededingingsregels en tegenwerking van de ontwikkeling van schone technologieën.
Ook toekomstig EU voorzitter Kroatië (1e helft 2020) zoekt al sponsors. Een Kroatisch PR bureau zegt hierover: “Croatian businesses have a huge opportunity to promote their own products through sponsorships of meetings and events. The presiding member state, Croatia in 2020, is free to determine which opportunities it offers to its own private businesses; the European institutions do not have a say….. Now is the chance for private companies to get involved, advocate for access, and seize the opportunity to gain greater market positioning on the EU level.”
