• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Tiende jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • André Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Eelco van der Meulen
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
  • Privacy

Albert Schweitzer en de tekenende tandendokter Frederick Franck

21 maart 2019 door gastauteur

‘Er woont in Lambarene een oude man – met nog steeds het lichaam van een reus – die aan zijn tafel zit te schrijven, of knipsels van kranten van over heel de wereld doorneemt, terwijl hij ieder onderdeel van het bedrijf in zijn ziekenhuis overziet.’ Deze man heet Albert Schweitzer (1875-1965), in en rond Dordrecht geen onbekende, omdat het regionale ziekenhuis hier sinds 1999 naar hem is genoemd, maar zijn naam is al zo ver in het collectieve geheugen weggezakt dat mijn volwassen kinderen en hun meeste leeftijdsgenoten hierbij de schouders ophalen.

Tekst Ignace Schretlen

Schweitzer is behalve gepromoveerd filosoof én theoloog ook een internationaal vermaard organist, wanneer hij op 30-jarige leeftijd aan zijn medische opleiding begint om vanaf 1913 het grootste deel van zijn leven als tropenarts in Afrika te werken. In 1952 krijgt hij voor zijn breed uitgedragen filosofie, waarin eerbied voor al het leven centraal staat, de Nobelprijs voor de Vrede. Schweitzer is dan al een levende legende. Maar ‘de mythische Albert Schweitzer bestaat niet,’ schrijft Frederick Franck – van wie ook het citaat hierboven afkomstig is – in zijn boek Het landschap van Lambarene (1961).

Wie is deze auteur van meer dan dertig boeken, waarvan het kinderboek ‘Mijn vriend in Afrika’ (de Nederlandse vertaling verschijnt in 1975) eveneens over Albert Schweitzer gaat? Frederick Franck wordt in 1909 in Maastricht geboren. Als kind raakt hem de aanblik van duizenden Belgen die de verschrikkingen van de Eerste Wereldoorlog in hun land ontvluchten. Hij behaalt zijn artsenbul in Amsterdam (1931), specialiseert zich in Antwerpen tot kaakchirurg (1935), waarna hij in Edinburg nog verder studeert. Vanaf 1939 gaat Franck in Amerikaanse ziekenhuizen aan de slag als kaakchirurg om van 1946 tot 1966 in Manhattan parttime werkzaam te zijn in een tandartspraktijk.

Al op jonge leeftijd dweept Frederick Franck naar eigen zeggen met de toen nog vrijwel onbekende Schweitzer, die tijdens de Eerste Wereldoorlog als krijgsgevangene in Frankrijk wordt geïnterneerd en aldaar beseft dat het met de mensheid de verkeerde kant opgaat. Na een eerdere vluchtige ontmoeting bezoekt Franck in 1958 het ziekenhuis van Schweitzer ­– niet in maar bij Lambarene (Gabon) – om zich hier als ‘tekenende tandendokter’ verdienstelijk te maken.

Beide genoemde boeken over het verblijf hier zijn dan ook geïllustreerd met zijn eigen tekeningen. Over dat tekenen schrijft Franck: dit ‘is een met oog en hand aftasten van de werkelijkheid. Het is een manier om dichter bij “de Werkelijkheid” te komen.’ Het zijn veelbetekenende woorden.

Later raakt hij in de ban van het boeddhisme, waarover zijn meeste boeken gaan waaronder de The Zen of Seeing – Seeing/Drawing as meditation (1973), een bestseller die onder de titel De zen van het zien – Tekenen als meditatie ook in het Nederlands verschijnt.

Net als Schweitzer richt Franck zich op heel de mens. Hiervan getuigt zijn boek Mens tegen alles in (2001), waarin – helaas louter in zwartwit – eveneens tekeningen, schilderwerken en beelden van hem staan. Ook zijn laatste boek is onder de titel De herschapen Icoon in het Nederlands uitgegeven (2007).

Omslag boek ‘Het landschap van Lambarene – weken bij Albert Schweitzer’ (1961) van Frederick Franck

Albert Schweitzer overlijdt op 90-jarige leeftijd. Frederick Franck leeft nog zeven jaar langer. Er worden pogingen ondernomen om het oorspronkelijke ziekenhuis van Schweitzer op de Werelderfgoedlijst van de Unesco te krijgen. Franck kocht in het Amerikaanse Warwick een watermolen met een klein landgoed, waar nu een museum en beeldentuin zijn gevestigd; het draagt de naam ‘Pacem in Terris’*.

Werk van Franck is opgenomen in collecties van o.a. het Museum of Modern Art (New York) maar ook de Radboud Universiteit in Nijmegen bezit een aantal werken van hem, waaronder een kruisweg, die bijzonder is omdat hierin het passieverhaal dat wortelt in rooms-katholiek erfgoed wordt verbonden met het boeddhisme. Schweitzer en Franck waren gedreven persoonlijkheden, voor wie het uiteindelijk om het lot van de mensheid ging. Het zou jammer zijn wanneer hun stemmen verstommen.

*‘Pacem in Terris’ betekent ‘Vrede op Aarde’ maar deze naam verwijst ook naar de belangrijkste encycliek (1963) van – de in 2014 heilig verklaarde – paus Johannes XXIII (1881-1963). Op 11 oktober 1962 opent deze paus het Tweede Vaticaans Concilie dat tot 8 december 1965 zal duren. Frederick Franck, die diep van de betreffende paus onder de indruk is, maakt van deze vergadering van kerkelijke gezagsdragers tekeningen die worden bewaard in het Katholiek Documentatie Centrum (KDC), dat onderdeel is van de Radboud Universiteit in Nijmegen.

Ignace Schretlen is publicist, beeldend kunstenaar en voormalig huisarts.
Tandarts, kunstenaar en auteur Frederick Franck ontwikkelde zich tot bruggenbouwer tussen boeddhisme en christendom. Schretlen ontdekte al vele jaren geleden de bijzondere ‘zen-kruisweg’ van Frederick Franck in de Nijmeegse studentenkerk (vorige locatie). In de VS heeft Franck ook een dergelijke kruisweg gemaakt maar dan in kleuren.
In oktober 2018 schonken Ignace en Mia Schretlen hun kruiswegcollectie met o.a. documentatie over Frederick Franck aan de Nijmeegse universiteit. De collectie wordt beheerd door het Katholiek Documentatie Centrum (KDC). Het eerste deel van de schenking omvat ruim zeshonderd boeken en bundels maar ook CD’s, DVD’s en bijzondere uitgaven & objecten. Het tweede deel van de schenking omvat ruim 120 eigen werken, die vrijwel alle museaal zijn geëxposeerd en/of gepubliceerd.
Bij beide delen van de schenking is het thema ‘De kruisweg als metafoor voor menselijk lijden’. Het accent ligt op kunstenaars, schrijvers, dichters, componisten, cineasten e.v.a. die zich door de kruisweg als metafoor hebben laten inspireren.
Ofschoon de kruisweg wortelt in rooms-katholiek erfgoed behoort Ignace Schretlen als kunstenaar tot de velen die zich hierdoor wel hebben laten inspireren maar die geen band (meer) hebben met de kerk/c.q. niet (meer) gelovig zijn.
Dit artikel verscheen deze week in Artsenauto en wordt met toestemming van hoofdredacteur Marjan Enzlin en de auteur in het Boeddhistisch Dagblad geplaatst.

Lees ook nieuw boek zen zien tekenen

Lees ook zen zien tekenen de oefening niet het resultaat, Arnold Vermeeren

Lees ook drie generaties zenzientekenen van Dick Verstegen

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Boeddhisme, Boekbespreking, Nieuws, Zen Tags: Albert Schweitzer, collectie, Frederick Franck, Ignace Schretlen, KDC, kruisweg, Universiteit Nijmegen, zen, zen zien tekenen

Lees ook:

  1. “De Zen van Steve Jobs”
  2. Koninklijke Bibliotheek archiveert Boeddhistisch Dagblad
  3. Will van den Berg – Clown Zensaties
  4. Zenboeddhist Victoria, Canada – ‘bruggen slaan en cultuur uitwisselen’

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Lees Interacties

Reacties

  1. Dick Verstegen zegt

    22 maart 2019 om 17:14

    Mooi Artikel. Ook misschien leuk in dit verband nog de namen te noemen van Maria Adriaens aan wie Frederick Franck het Zen Zien Tekenen heeft overgedragen. Voor zover ik weet de enige die het op haar beurt weer heeft doorgegeven. En wel aan Leo van Vegchel en Lenie Otten. Zij en andere ‘nakomelingen’ houden het vaandel van ZZT hoog in Nederland. Asoka heeft zelfs een mooi boek daarover uitgegeven. En over de duizenden tekeningen van Maria heeft het Nederlands Boeddhistisch Archief zich ontfermd in samenwerking met de Stichting Zen Zien Tekenen. Zie ook deze artikelen in het BD: https://boeddhistischdagblad.nl/?s=zien+tekenen

    • Leo van Vegchel zegt

      23 maart 2019 om 13:52

      Dank Dick voor de attente aanvulling aan dit, overigens zeer interessant, artikel. Fijn om toch weer nieuwe perspectieven te ontdekken. Frederick Franck heeft veel mensen geïnspireerd en aangemoedigd om het pad van zien en onbevangenheid te gaan.

Primaire Sidebar

Door:

gastauteur

diverse schrijvers 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 22 januari 2021
    Online Dhammakaya-meditatie
  • 23 januari 2021
    Online Dhammakaya-meditatie
  • 24 januari 2021
    Discovering Padmasambhava (online)
  • 24 januari 2021
    Online Dhammakaya-meditatie
  • 25 januari 2021
    Online Dhammakaya-meditatie
  • bekijk de agenda

De werkplaats

De werkplaats.

Boeddhistische kunstenaars

Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
lees meer »

Pakhuis van Verlangen

In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

Verkiezingen 2021 – ‘Er is menselijke warmte nodig in de politiek’

Wouter ter Braake - 18 januari 2021

Ik lanceer een ander alternatief. Een brede bewustzijnsbeweging. Een beweging van kiezers die het geluk van alle mensen vooropstelt en als uitgangspunt neemt. Op basis van een bewustzijn dat boosheid transformeert in wijsheid. Een bewustzijn dat gefundeerd is in het besef van verbondenheid van al wat leeft. Een bewustzijn dat verschillen respecteert en met een warm hart en open mind openstaat voor dialoog.

De Lotussoetra – boeddhisme en politiek

Erik Hoogcarspel - 14 januari 2021

In de Lotussoetra worden de geboorte, de meditaties, het ontwaken het preken en de dood van de Boeddha beschreven als niet meer dan een show die hij opvoert. Het is een didactische methode. In feite is hij de eeuwige wetgever van het universum en daarom de inrichter van de ware politiek.

Het boeddhisme en religie

Erik Hoogcarspel - 12 januari 2021

Is het boeddhisme een religie, een levensweg of een filosofie? Als je deze vraag aan meerdere mensen stelt krijg je geheid verschillende antwoorden en voor elk antwoord valt wel iets te zeggen.

Tien jaar Boeddhistisch Dagblad

Joop Ha Hoek - 8 januari 2021

...

Jasper Schaaf – Marx’ diepe respect voor Aristoteles

gastauteur - 1 januari 2021

Jasper Schaaf: 'Aristoteles noemt het doel van het menselijk bestaan ‘geluk’. Klinkt dit te makkelijk? Is het vreemd? Speelt zo’n ver, groot en toch belangrijk doel echter ook geen belangrijke rol in de vroegere geschriften van Marx, waar hij nog meer dan later op de werken van Georg Hegel en Ludwig Feuerbach leunt?'

Meer onder 'pakhuis van verlangen'

Footer

Boeddhistisch Dagblad

Meest recente berichten

  • Woordenboek niet-weten: de lege boodschap
  • Het jaar 2021 – dag 21 – misselijk
  • Corona – blijf thuis en in leven
  • NU’91: ‘Stel tweede dosis coronavaccin niet uit’
  • De boze koning verjaagd

Reageren

We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

Over het BD

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
Lees ons colofon.

Zie ook

  • Contact
  • Over ons
  • Columns
  • Reageren op de krantensite

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

 

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

 

loading Annuleren
Bericht niet verstuurd - controleer je e-mailadres!
E-mail-controle mislukt, probeer het opnieuw
Helaas, je blog kan geen berichten per e-mail delen.
Boeddhistisch Dagblad
Powered by  GDPR Cookie Compliance
Privacy en cookies

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

Noodzakelijke cookies

Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

Bezoekersstatistieken

We gebruiken Google Analytics voor het bijhouden van bezoekerscijfers.

Dit helpt ons bij het verbeteren van de website; zo weten we wat wel en niet gebruikt of gelezen wordt.

Alle cookies staan uit in je browser. Zet cookies aan alsjeblieft, als je wil dat we je voorkeuren opslaan,

Privacy

Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens