Het aantal geregistreerde patiënten met rug- en nekklachten in Nederland is vorig jaar voor het eerst door de grens van twee miljoen gebroken. Dit blijkt uit nieuwe cijfers van het RIVM, het onderzoeksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu. De BV Nederland lijdt hierdoor een schade van ettelijke miljarden euro’s. Volgens Gitte Tønner, voorzitter van de Nederlandse Chiropractoren Associatie (NCA), koersen we af op “een probleem van epidemische omvang”. Chiropractoren zijn experts op het gebied van rug- en nekklachten.
“We zien het allemaal in onze omgeving: mensen die massaal – en vaak al op jonge leeftijd – uren achtereen in starre houdingen zitten of hangen: met hun gsm, op de laptop, voor de tv, in een auto en op de zaak aan een bureau. Dat is funest voor je wervelkolom”, reageert Tønner. “Rug- en nekklachten groeien op die manier uit tot een probleem van epidemische omvang: volksziekte nummer 1. Mensen zijn niet gemaakt om te zitten, maar om te bewegen. En bewegen doen we veel te weinig.”
In het onderzoek worden boeddhistische beoefenaars, die rechtop zittend op een kussen hun beoefening doen, niet genoemd. Langdurig mediteren kan bij sommigen tot rugklachten leiden of het bewegingsmechaniek aantasten, zo is de praktijkervaring. Wees je er ook van bewust dat je rechtop zit en dat je knieën lager liggen dan je heupen. Een voetensteun en een kussentje voor je onderrug kunnen daarbij helpen, zegt het NCA.
Vrouwen
Volgens het RIVM stonden in 2017 bij de huisartsen bijna 859.000 mannen en 1,17 miljoen vrouwen geregistreerd met rug- en nekklachten. Omgerekend: 10,1% van alle mannen en 13.5% van alle vrouwen. In wezen zijn dat er nog meer. Want veel mensen gaan rechtstreeks naar een chiropractor of andere therapeut, omdat geen verwijsbrief van de huisarts nodig is. Anderen gaan zelf dokteren. Ten opzichte van 2016 steeg het aantal patiënten in 2017 met zo’n 80.000. Dat zijn er omgerekend circa 1.500 per week netto.
Grootste boosdoener onder rug- en nekklachten is lage rugpijn zonder uitstraling (614.000 patiënten), kort daarop gevolgd door zogenoemde rugsymptomen/klachten (590.000 patiënten). Op de derde plaats staan neksymptomen/klachten (407.000 patiënten) en op de vierde plaats lage rugpijn met uitstraling (261.000 patiënten). Hierna valt er qua aantal een flink gat naar syndroom cervicale wervelkolom (nek-bovenrugpijn, stijfheid en vermoeidheid) met 44.000 patiënten. Het rijtje met de grootste klachten wordt afgesloten met spondolyse wervelkolom (artrose of slijtage in nek of onderrug) met 19.000 patiënten.
Rugpijn komt in alle sociale lagen van de bevolking voor – zowel in rijke als in arme landen, aldus The Lancet. Het tijdschrift stelt dat in Europa rugpijn de meest voorkomende, gediagnostiseerde reden voor ziekteverzuim. Chronische rugpijn leidt vaak tot verlies van een baan, gezinsproblemen, sociaal isolement en geldproblemen. De economische schade als gevolg van rugpijn is vergelijkbaar met die van hart- en vaatziekten, kanker, geestelijke gezondheidszorg en auto-immuunziekten, stelt The Lancet. Rug- en nekklachten kosten de maatschappij enorm veel geld. Actuele cijfers daarover zijn niet beschikbaar, maar in 2011 bedroegen de zorgkosten alleen al € 1,3 miljard. De economische schade is, als gevolg van ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid, vele malen groter.
Als het om rugpijn gaat adviseert The Lancet te stoppen met dure MRI-scans, paracetamol, spierverslappers, opioïden, steroïde injecties en operaties. Het tijdschrift geeft liever een ‘go’ aan promotie van positieve gezondheid: een therapie zonder geneesmiddelen, gecombineerd met adviezen om veel te bewegen en oefeningen te doen.
Hiervoor moeten bestaande professionele barrières worden geslecht en moet een gezamenlijke manier van werken worden ontwikkeld, vindt The Lancet. Dat gaat het snelst als er in Nederland een universitaire opleiding chiropractie komt naar Deens model. In Denemarken trekken studenten chiropractie en studenten geneeskunde de eerste drie jaar voor hun bachelor samen op in de collegezalen. Daarna scheiden elkaars wegen en gaan ze nog twee jaar door voor hun eigen masters.
In Nederland bestaat nog geen opleiding chiropractie, waardoor samenwerking tussen medische disciplines vaak moeizaam van de grond komt. Op lokaal niveau zijn al wel succesvolle pacten gesloten tussen huisartsen, chiropractoren en fysiotherapeuten. Maar na vertrek van een huisarts duurt het vaak een poos voordat de samenwerking opnieuw op gang komt.
De NCA is in gesprek met Nederlandse universiteiten om een opleiding chiropractie van de grond te tillen. Maar tot een heel snelle oplossing zal dat niet leiden. “We proberen dat zo snel als mogelijk voor elkaar te boksen, om de continuïteit van de chiropractie te waarborgen en te voorkomen dat de groeimogelijkheden van onze sector onnodig worden afgeremd”, aldus Tønner. “Want dat kan ertoe leiden dat patiënten straks bijna geen keuze meer hebben tussen pijnstillers en operaties enerzijds en bij voorbeeld de chiropractor anderzijds.”
Niet alleen de NCA maakt zich zorgen als het om rug- en nekklachten gaat. Dick Thijssen, hoogleraar cardiovasculaire fysiologie, wees er recent in GezondNu op dat onze samenleving is ingericht op ‘gemak en zo min mogelijk bewegen’. “We nemen de roltrap, rijden met de auto naar ons werk, zitten acht uur op een bureaustoel en laten we onze boodschappen thuisbezorgen. Kortom: we zitten veel te veel en worden niet geprikkeld om te bewegen.”
Angelina Hammond zegt
Het is een terugkerende verwondering: elk jaar verschijnt weer een rapportage over het hoge aantal rug- en nekklachten en elke keer worden de “gebruikelijke gasten” oftewel the usual suspects van stal gehaald als experts… de chiro’s en/of de fysio’s.
Ook dit jaar was het raak: het RIVM maakte bekend, dat 10 procent van alle Nederlandse mannen en bijna 14 procent van alle Nederlandse vrouwen rug- en nekklachten heeft. Het was wederom een toename en dit keer werd het woord gegeven aan de voorzitter van de Nederlandse Chiropractoren Assocciatie. Natuurlijk werd het weer een “preken voor eigen parochie”-verhaal en promoverhaal voor chiropractoren. Niet slecht getimed, zo in de periode waarin mensen hun zorgverzekering onder de loep nemen voor het aankomende jaar.
Maar wat mij zo verwondert, zijn 3 zaken:
1) de voorspelbaarheid van dit ritueel: een rapport over rug- en nekklachten wordt gepubliceerd, de geijkte gasten mogen hun promoverhaal afdraaien en dat was het.
(let op: volgende jaar zal hetzelfde gebeuren)
2) nergens wordt de vraag gesteld: als fysio’s en chiropractoren dé experts o.g.v. rug- en nekklachten zijn, dan zouden die klachten toch vaker en op structurele basis opgelost worden in plaats van een toename?
3) waarom zoeken journalisten niet meer experts dan alleen ’the usual suspects’ om hun visie op deze terugkerende thema te geven?
Dat laatste zou best weleens een eyeopener kunnen zijn voor journalisten, maar ook zeker voor lezers die soms maanden of zelfs jaren op symptoomniveau behandeld worden zonder een structurele oplossing.