Chögyal Namkhai Norbu, een gerespecteerde dzogchenmeester, boeddhistisch geleerde en leider van de internationale dzogchen-gemeenschap, is op 79-jarige leeftijd in het Merigar West boeddhistisch centrum in Arcidisso, Italië overleden. Norbu gaf meer dan 50 jaar les in de Tibetaanse boeddhistische leer van dzogchen.

Geboren in 1938 in Tibet, werd Norbu als kind erkend als een emanatie van dzogchenleraar Adzom Drugpa en boeddhistische lama Shabdrung Ngawang Namgyel. Toen hij 16 jaar oud was, ontmoette hij zijn belangrijkste dzogchenleraar Rigdzin Changchub Dorje.

Als hoogleraar Tibetaanse taal- en letterkunde aan het Instituut Universitario Orientale in Napels van 1962 tot 1992 was Norbu een toonaangevende autoriteit op het gebied van Tibetaanse cultuur. Hij publiceerde vele boeken over geschiedenis, Tibetaanse geneeskunde, astrologie, Bön en andere Tibetaanse volkstradities.

Norbu was een van de eerste leraren die dzogchen naar het Westen bracht. Vandaag de dag heeft de Internationale Dzogchen Gemeenschap centra over de hele wereld, waaronder de VS, Mexico, Australië, Rusland en China.

Dzogchen, ook Atiyoga genoemd, is het belangrijkste van de negen yana-systemen (voertuig, pad, weg, instructie) van de nyingmaschool in het Tibetaans boeddhisme. De naam is een samenvoeging van “Dzogpa Chenpo” (“Grote Perfectie”). In het westen wordt het vaak met de laatste benaming aangeduid. De opvatting in dzogchen is dat Verlichting niet buiten een persoon zelf gezocht hoeft te worden, maar onmiddellijk aanwezig kan zijn in de pure, oorspronkelijke natuur van de geest, het bewustzijn.

De nyingma onderscheidt een indeling in negen voertuigen, paden. De basis hiervan is een vroegere indeling vanuit India om de instructies van de historische Boeddha te systematiseren. Dat was oorspronkelijk een indeling in drie voertuigen, die bestond uit śrāvakas, pratyekabuddhas en bodhisattvas. Door de nyingma zijn hier drie voertuigen van outer yoga ( naar buiten gericht ) en drie voertuigen van inner yoga ( naar binnen gericht ) aan toegevoegd. De voertuigen van de inner yoga zijn Mahāyoga, Anuyoga and Atiyoga. Dzogchen is aan de top van dit systeem. Het onderscheid ligt in het wel dan niet reeds verworven inzicht van degene die de instructies ontvangt. Iedere lagere vorm van instructie wordt in de hogere vorm herhaald.

In de dzogchen wordt de geest, het bewustzijn omschreven als het oerbegrip, een aanwezigheid die er altijd is geweest. Het wordt gekarakteriseerd door kwaliteiten als bijvoorbeeld spontaniteit, helderheid, volledige vrijheid, oorspronkelijke puurheid en waarachtigheid en intrinsiek bewustzijn. De ware natuur van de geest, het bewustzijn is niet toegankelijk via logische analyse. De geest creëert de verschijningen in de wereld, de plaats van het menselijk lijden. Al deze verschijningen worden echter geacht illusoir te zijn. De onwetende geest gaat ervan uit, dat zijn creaties (de verschijningen) echter in de realiteit bestaan en is onwetend van zijn ware natuur van oorspronkelijke puurheid en waarachtigheid. De techniek om door te dringen tot de oorspronkelijke waarachtigheid is om de juiste activiteiten te ondernemen, die er op gericht zijn een aantal obstakels te verwijderen. Hierna zal de geest, het bewustzijn alle valse gedachten en ervaringen weten te elimineren en zijn eigen ware natuur weten te herkennen.