De Chinese autoriteiten gebruiken een ogenschijnlijke anti-maffiacampagne om vermoedelijke politieke dissidenten aan te pakken en initiatieven van het maatschappelijk middenveld in Tibetaanse gebieden te onderdrukken, stelt de mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch (HRW) in een vandaag gepubliceerd rapport. De autoriteiten beschouwen nu zelfs traditionele vormen van sociale actie, met inbegrip van lokale bemiddeling van gemeenschaps- of gezinsconflicten door boeddhistische lama’s of andere traditionele gezagsdragers, als illegaal.

Het 101 pagina’s tellende rapport beschrijft de inspanningen van de Chinese Communistische Partij op lokaal niveau om de resterende invloed van lama’s en traditionele leiders binnen Tibetaanse gemeenschappen uit te bannen. Het verslag bevat zeldzame diepte-interviews, spotprenten van de staatsmedia waarin de nieuwe beperkingen worden afgeschilderd, en gevallen van Tibetanen die willekeurig worden vastgehouden vanwege hun betrokkenheid bij gemeenschapsactiviteiten.

‘Politie en kaderleden van de Chinese Communistische Partij hadden al vrijwel onbeperkte macht over het dagelijks leven van de Tibetanen,’ zegt Sophie Richardson, directeur van Human Rights Watch in China. ‘Maar nu kunnen de autoriteiten mensen vervolgen voor het eenvoudig verzamelen voor om het even welk doel dat niet rechtstreeks door de staat is gemandateerd of goedgekeurd.’

Bewakingscamera in het Seraklooster. Foto Ronald Bruining.

In februari 2018 publiceerde het Tibet Autonomous Region Public Security Bureau in een circulaire een lijst van nieuw gedefinieerde vormen van “georganiseerde misdaad” – de eerste reeks van dergelijke verboden die op provinciaal niveau worden aangekondigd. Tot de verboden activiteiten behoren initiatieven ter bevordering van de plaatselijke taal en cultuur en ter bescherming van het plaatselijke milieu. In het document worden deze activiteiten beschouwd als steunbetuigingen aan de Tibetaanse spirituele leider in ballingschap, de Dalai Lama, en daarom als subversief. Ook traditionele vormen van sociale organisatie, zoals de bemiddeling van gemeenschaps- en gezinsconflicten en welzijnsfondsen, worden gekenmerkt als georganiseerde misdaad.

Huizen in Lhasa, met de rode vlag. Foto Ronald Bruining.

Human Rights Watch ontdekte dat de criminalisering van onschuldige vormen van sociaal activisme sinds 2012 officieel beleid is in sommige Tibetaanse gebieden. Dit beleid is verantwoordelijk voor de talrijke arrestaties en vervolgingen van gemeenschapsactivisten en de sluiting van lokale scholen en zelfhulpgroepen in deze periode. Lokale voorschriften van de gemeente Chamdo in de Tibetaanse Autonome Regio en de prefectuur Malho in de provincie Qinghai verbieden “groepen met meer dan vijf leden” die zonder officiële toestemming zijn gevormd, en verklaren elk volksinitiatief voor de bevordering van de Tibetaanse taal, cultuur en religie, of voor de bescherming van het plaatselijke milieu en de fauna, tot agitatie voor de Tibetaanse onafhankelijkheid en collusie met “buitenlandse anti-Chinese strijdkrachten”.

Als lidstaat van de Verenigde Naties heeft China bevestigd de Universele Verklaring van de rechten van de mens te aanvaarden, waarin het recht op vrijheid van vereniging, vreedzame vergadering, meningsuiting en deelname aan het culturele leven van de gemeenschap wordt bevorderd. Deze nieuwe verordeningen zijn het recentste bewijsmateriaal dat China deze rechten in Tibetaanse gebieden systematisch schendt, stelt Human Rights Watch. De Chinese regering, de ambtenaren van de partijen en de staatsveiligheidsdiensten moeten onmiddellijk een einde maken aan hun ongerechtvaardigde inmenging in de oprichting en het gedrag van onafhankelijke sociale verenigingen in Tibetaanse gemeenschappen, zegt HRW.

Bezorgde buitenlandse regeringen en VN-organen zouden de Chinese leiders publiekelijk moeten oproepen om de wetten en het beleid die het recht op vrijheid van meningsuiting, vreedzame vergadering en vereniging beperken, in overeenstemming te brengen met hun aanspraken op eerbiediging van de rechtsstaat. Deze bezorgdheid moet ook tot uiting worden gebracht bij de herziening door China in het kader van het Internationaal Verdrag inzake de uitbanning van alle vormen van rassendiscriminatie in augustus 2018 in de VN.

‘Peking beweert herhaaldelijk dat Tibetanen autonomie hebben en dat hun rechten als etnische minderheid worden gerespecteerd,’ zegt Richardson. ‘Maar in de praktijk blijkt slechts een toenemende onderdrukking van het dagelijks leven en de fundamentele mensenrechten van de Tibetanen.’