Op de Facebooksite van het Zen Centrum Amsterdam (ZCA) is tussen sanghaleden een flinke discussie gevoerd naar aanleiding van het bezoek dat Dennis Genpo Merzel, boeddhistisch leraar van zenleraar Nico Tydeman, op 30 juni op uitnodiging van Tydeman aan het centrum bracht. De discussie ging over de wijze waarop de vanwege seksueel wangedrag in boeddhistische kringen omstreden Amerikaan door Tydeman en zijn leerlingen werd ontvangen en de foto’s die op de site werden geplaatst van het bezoek.
Genpo zit in de ruimte van ZCA op een ‘gouden “troon” op een platform’ en beziet vanuit die positie tijdens een dharmales de aanwezige leerlingen van het centrum. Dat eerbetoon schoot Jules Prast, zelf sanghalid, in het verkeerde keelgat. Hij schrijft op de site in reactie op de foto’s: ‘Een ‘troon’ (goudkleurige fauteuil jh) voor Dennis onder het lineagebord, een gezeten sensei die voor hem de handen samenvouwt, twee wapenbroeders met een smet op hun blazoen die elkaar omhelsen alsof er niets gebeurd is (…) Ziet niemand wat ik zie op deze foto’s, hoe schadelijk deze kunnen zijn voor de roep van een sangha waarvan de open wonden veel korter dateren dan 2011? Waar is het gevoel voor de maatschappelijke discussie die buiten de muren van de sangha woedt over het (on)vermogen van boeddhistische sangha’s om adequaat om te gaan met ontsporingen in eigen kring?’
Peter Verbogt, een ander sanghalid, zegt de opmerkingen van Prast te betreuren. ‘Ik betreur het dat je kennelijk niet mee kunt komen met de door mij en vele anderen gevoelde vreugde over een hereniging na 7 jaar afstand en beperkt contact. Althans, ik meen vreugde waar te nemen in bovenstaande foto’s. Jazeker, Genpo roshi is beslist geen perfecte leraar. Wel iemand die al mijn ideeën die ik geloof waar te zijn, uitdaagt.’
Open wonden van na 2011. Prast doelt hiermee op de jarenlange buitenechtelijke geheime relatie die Tydeman van 2010 tot 2013 met een studente binnen zijn sangha aanging en voor veel onrust zorgde binnen de sangha en pas vorig jaar op aandringen van de vrouw bekend werd. De studente vond dat Tydeman de situatie had moeten voorkomen, Tydeman zelf bleef aan als leraar na het betuigen van spijt. Voor bestuurslid Mark Schalken was dat aanleiding op te stappen.
Genpo roshi gaf tijdens een retraite met onder andere studenten van het ZCA op Ameland in 2011 toe dat geruchten over zijn buitenechtelijke relaties op waarheid berustten. Hij noemde zijn gedrag toen een ‘diepgeworteld probleem’ en zei dat hij hulp wilde zoeken om van het ‘zich herhalende patroon’ af te komen. Zijn officiële titels stond hij af.
Genpo roshi (1944, USA) ontving dharmatransmissie van Maezumi roshi. Hij richtte onder meer Kanzeon Zen Center en de internationale Kanzeon Sangha op waar Zen Centrum Amsterdam onder valt. Geïnspireerd door Hal en Sidra Stone ontwikkelde hij Big Mind Big Heart, een combinatie van voice-dialogue en zen. Hij heeft tot nu toe aan meerdere Amerikaanse en Europese zenleraren transmissie gegeven. In 2004 gaf hij Niko Tydeman Sensei dharmatransmissie.
Het seksueel wangedrag van Merzel als leraar van de White Plum Asanga organisatie kwam in de publiciteit toen 66 merendeels Amerikaanse zenleraren hem op 19 april 2011 een brief schreven en hem aanspraken op zijn gedrag. Merzel had toen al in een eigen verklaring zijn misdragingen toegegeven en trad volgens zijn eigen zeggen terug als leraar en zenpriester. Een samenvatting van de brief van de leraren die dat terugtreden niet vertrouwden:
Geachte heer Merzel,
‘Wij maken ons ernstig zorgen over het feit dat u zich kennelijk hebt afgewend van uw eigen intentie om terug te treden als leraar om uw gebruikelijke machtsmisbruik met leerlingen en anderen op te lossen. Wij richten deze brief tot u met de oprechte wens dat u onze raad leest en opvolgt. We sturen deze brief ook naar verschillende dharma-tijdschriften en websites, omdat we er diep aan twijfelen dat de brief u zal overtuigen en we vinden dat de grotere sangha bewust gemaakt moet worden van het probleem en onze standpunten.
Op 15 februari stuurden vierenveertig leerkrachten u een openbare brief, als reactie op uw bekentenis van ernstig wangedrag, waarin ze hun diepe bezorgdheid uitten, zowel voor u als voor de sangha die u dient. In de brief werd u geadviseerd om als leraar met verlof te gaan en advies te vragen aan mensen die gekwalificeerd zijn om met seksueel wangedrag van geestelijken te werken.
Op 6 februari publiceerde u een bekentenis van onethisch gedrag, overspel en seksueel wangedrag met studenten. Daarin zegt u dat u zich als priester zult terugtreden. U beschrijft uzelf als betrokken bij “oneerlijk, kwetsend gedrag en seksueel wangedrag”. Eerder in het jaar hebt u erkend dat in een lange affaire met een van uw studenten. U beweert dat u niet langer de boeddhistische voorschriften zult geven, dat u de rest van uw leven zult besteden aan het integreren van de voorschriften in uw leven en praktijk om zo “waardigheid en respect” te herwinnen. Tot slot zei u dat u een therapie bent ingegaan en van plan bent deze voor onbepaalde tijd voort te zetten.
Dit was niet de eerste keer dat dergelijk gedrag aan het licht kwam. Uw antwoord deze keer was om als boeddhistische priester terug te treden en terug te treden uit de White Plum Asanga organisatie..
We schrijven opnieuw omdat u lijkt te hebben besloten uw eigen beste impulsen te negeren en terug te keren op uw pad van ontkenning. Op de pagina van uw website die enkele weken geleden uw verklaring bevatte, staat nu het volgende: “Deze pagina bestaat niet.”
Op 6 februari zei u dat u de rest van uw leven “de integratie van de boeddhistische ethiek van Soto Zen in (uw) leven” zou doorbrengen. Velen van ons hebben dit gelezen en begrepen dat het uw bedoeling was om uzelf niet langer voor te stellen als zenleraar, maar om het Big Mind project dat u heeft ontwikkeld in de toekomst energie te geven.
U bleef de titels van een zenleraar (zenmeester, roshi) gebruiken en in alle opzichten optreden als zenleraar, niet langer als priester of als lid van een grotere zenorganisatie. Aanvankelijk heeft de Raad van Bestuur van uw Kanzeon zich gecommitteerd aan een proces van afscheiding van uw “Big Mind”-organisatie en aan het binnenhalen van nieuw leiderschap voor het centrum. U zou bij Kanzeon voor onbepaalde tijd van het leiderschap worden ontheven, voor een periode van ten minste een jaar. Toch zegt uw bestuur bij Kanzeon een paar weken later dat u alleen als priester met pensioen bent gegaan en dat ze de bezittingen van Kanzeon zullen verkopen. In de verklaring van uw bestuur staat ook dat u nu in de buurt les gaat geven en dat u alle leden van Kanzeon, op de nieuwe locatie, les kunt geven
Wij hopen oprecht dat u uiteindelijk in uw hart een weg naar oprechte bekering zult vinden, en daaruit een weg van herstel zult volgen die in feite tot genezing kan leiden. Op dit moment zien we echter geen bewijs van actie te goeder trouw van uw kant. Het lijkt erop dat u uzelf nog steeds uitspreekt als religieus leider, zenmeester en dat de raad van bestuur van Kanzeon uw voorbeeld heeft gevolgd. We maken ons zorgen om (het welzijn van) mensen die naar u toe kunnen komen als zenleraar.
Als leraren in de zen leer zijn we diep bezorgd over het welzijn van iedereen aan wie u uzelf presenteert als een zenleraar, en zijn we van mening dat we niet kunnen zwijgen. We moeten publiekelijk ons geloof uitspreken dat u niet getrouw handelt binnen de grenzen van onze traditie. We herhalen onze oproep aan u om in behandeling te gaan bij mensen die gekwalificeerd zijn om uw herhaalde onethische en uitbuitende gedrag te diagnosticeren en aan te pakken.’
Big Mind
Genpo Roshi zette in 2011 een korte verklaring op zijn website waarin hij zijn kant van het verhaal toelichtte. Hij zei: ‘Ik heb ervoor gekozen om mij als boeddhistisch priester te diskwalificeren en zal ophouden met het geven van boeddhistische voorschriften of teisho’s maar ik zal Big Mind® blijven onderwijzen.’
Genpo roshi zegt met Big Mind binnen een paar uur een echte boeddhistische verlichtingservaring te kunnen geven. In zijn eerste extra versie van de Big Mind® seminars bracht hij 50.000 dollar per persoon in rekening.
Roshi
Tydeman mag zich roshi noemen na het bezoek van Dennis Merzel. Op zijn eigen commerciële site Big Mind kondigt Merzel aan inka te hebben gegeven aan de Nederlandse zenleraren Tydeman, Knegtel en Tamara. Tydeman krijgt als ‘roshi’ de nieuwe dharmanaam ‘Hemels Licht’. Inka is het hoogste wat er in het Japanse zen te bereiken is. Daarmee staat Nico op gelijke voet met bijvoorbeeld Tenkei Coppens roshi, ook Genpo-leerling en dus Nico’s dharmabroer.
Tydeman zelf heeft de wens kenbaar gemaakt om aan zijn studenten Ben Scheeres, Martin Pol, Ronald Uijtdehaage, Rob Eckhart en Julia Veldkamp transmissie te geven.
Tydeman in de zomernieuwsbrief van zijn sangha: ‘Transmissie betekent dat zij het vertrouwen van mij hebben om op eigen gezag de traditie voort te zetten. Ik ben hier erg gelukkig mee.’
Over het bezoek van Merzel aan de sangha zegt hij: ‘Zaterdag 30 juni was Genpo roshi in onze zendo. Voor mij was het een grote vreugde mijn leraar te ontvangen en hem aan mijn leerlingen voor te stellen. Op het einde van zijn dharmales gaf hij mij, totaal onverwacht, inka, de ‘final seal of approval’. Hij gaf mij een nieuwe naam Tenko, Hemels Licht en las daarbij het volgende gedicht:
Breed licht dimt
De authentieke patriarch weggevallen
Hemels licht gerealiseerd
In onze traditie krijg je een nieuwe dharmanaam bij Jukai of Tokudo, bij transmissie (Shiho) en bij inka. Bij Jukai kreeg ik de naam Sojun, wat betekent Authentieke Dharma, bij Shiho ontving ik de naam Niko, Breed Licht Er is nu er een nieuwe naam Tenko, Hemels Licht. En mijn leerlingen mogen mij roshi noemen, wat is afgeleid van het Chinees Lao Tze, Oud Kind.
Genpo roshi en ik ontmoetten elkaar voor het eerst in 1984, waar ik voor hem een weekend sesshin organiseerde in het toenmalige meditatiecentrum de Kosmos. Onze zendo staat precies achter het gebouw waar de Kosmos toen gehuisvest was. Wat een wonder!
Ik ben dankbaar voor al de jaren die ik met mijn leraar heb doorgebracht. Zonder hem was ik niet geworden die ik nu ben. De zendo zou er niet geweest zijn.’
Stilte
Dit jaar kondigde Tydeman (1942) oprichter, geestelijk leider en docent van het Zen Centrum Amsterdam (ZCA) aan zijn functie als geestelijk leider bij dat centrum neer te leggen. Naar verluidt blijft hij wel aan als docent. Tydeman kondigde zijn vertrek enige tijd geleden aan in de zogenoemde ‘directe’ sangha, mensen die op de dinsdagavond komen zitten. De woordvoerder van de organisatie, Harry Stein, heeft het vertrek van Tydeman bevestigd. Alle studenten en betrokkenen in ZCA zouden in een nieuwsbrief in juni worden bijgepraat over de reden van het afscheid van Tydeman, die zijn vier opvolgers al heeft aangewezen. In de laatstverschenen nieuwsbrief van ZCA wordt met geen woord meer gerept over het vertrek van Tydeman als geestelijk leider van ZCA.
Bronnen:
https://www.trouw.nl/home/amerikaanse-zenmeester-vergreep-zich-aan-honderden-studentes~a8e73ae9/
http://sweepingzen.com/open-letters-to-kanzeon-zen-center/
https://www.lionsroar.com/open-letter-to-dennis-genpo-merzel-signed-by-sixty-six-zen-teachers/
https://www.elephantjournal.com/2011/02/disrobing-genpo-brad-warner/
https://zenamsterdam.nl/hemels-licht
http://bigmind.org/blog/3-inkas
bart zegt
In het begin van de Japanse zen traditie was er zo’n rivaliteit onder de zen scholen dat de overheid alle zen scholen verbood. Ter nauwer nood mocht de Soto school haar praktijk voort zetten. Ondergronds ging de rest gewoon verder, na verloop van tijd kwam de Rinzai school weer bovengronds. Er zijn in die tijd knokpartijen geweest, tempels in brand gestoken, en hebben elkaar over en weer voor rotte vis uitgemaakt. Er is helemaal niks veranderd, het is nog steeds het balk en splinter verhaal. Wat waren de boeddhistische vergiften ook weer?
G.J. Smeets zegt
Effe goed kijken: vrouwenrokken oplichter Dennis Merzel benoemt Nico Tydeman tot Hemels Licht. Tydeman accepteert die benoeming terwijl hij in de rook van zijn eigen vrouwenrok oplichterij zit te hoesten. Hij is van plan zijn stokje september a.s. ceremonieel door te geven aan een vijftal getrouwen die zijn vertrouwen hebben: Scheeres, Pol, Uijtdehage, Eckhart en Veldkamp. De vraag is of dit vijftal het aangeboden stokje al dan niet accepteert.
Het is klassiek Grieks drama in een modieus zen-decor.
Daishin zegt
Dat van die “gouden troon” lijkt mij wat overdreven. Ik meen dat ik dat fauteuiltje laatst bij Leen Bakker in de aanbieding zag.
Julia Veldkamp zegt
Nee, niet van Leen Bakker… Zal ik je eens wat zeggen, deze stoel staat bij mij op kantoor, en heb ik gebracht naar de Zendo zodat Genpo Roshi op een stoel met leuningen kon zitten. Ik zie de oudere zenmeesters dat wel vaker doen. En ja toevallig zijn de stoeltjes okerkleurig. Toch mooi dat er dan gouden tronen bij mij op kantoor staan. Hartelijke groet Julia Veldkamp
shika zegt
Ik denk dat Daishin dit symbolisch bedoeld en het is een mooie symboliek……Het wordt tijd dat we al die leraren van hun gouden troon afhalen…. want het is soms niks meer dan inderdaad een Leen Bakker stoeltje……Het wordt tijd dat we het meesterschap in onszelf vinden…..Dan ook zal al het misbruik niet meer plaatsvinden.. Er bestaat een mooie documentaire over Kumari een indiase man die net deed of hij een goeroe was en hij kreeg heel veel anhangers……Tussendoor wees hij de mensen erop dat ze het in hun zelf moesten vinden en dat ze niet een Goeroe moesten aanhangen….. Aan het eind bekende hij dat hij zich voor een goeroe had uitgegeven en mensen wouden er nog aan vasthouden.. Een mooie documentaire die laat zien wat heel veel leraren zijn …… niks meer als de leerlingen en wat de leerlingen soms doen de leraar op een troon zetten….
eckart dissen zegt
Een verbijsterend bericht. Beide leraren ken ik goed, en heb met hen samengewerkt. Niko was 15 jaar een naaste collega, en met Genpo organiseerde ik (op aanbeveling van Nico) een seminar ‘Zen in management’. Genpo is meer dan Niko in de honingval gelopen, bekent schuld, ontheft zichzelf- en wordt ontheven van al zijn titels en functies. Totdat?! Ja totdat hij weer eens te gast is in ZCA en wordt geëerd met al zijn titels en namen – en door wie, zijn eigen leerling, die zijn titels ook van hem ontving. Hoe kan het dat zo weinigen hier doorheen kijken, ook Jules dus niet. Beide leraren zijn vertegenwoordigers van een systeem dat bevrijdt. Maar de mensen niet van het systeem. Met een geurig kopje thee wordt hier een toneelstuk opgevoerd, Shakespeare waardig. De vraag is, waar het gif in zit.
Manon van der Sluis zegt
Het hele verhaal is zo verwarrend aan het worden.
Hoe kan een teruggetreden zen leraar ineens weer op het toneel verschijnen als zenmeester? Als de meester geen verantwoording neemt voor zijn daden, wat moet de leerling dan doen? Zelf ben ik jaren geleden naar het
KANZEON ZEN CENTRUM in Berlicum gegaan. Daar is geen afstand genomen van Genpo Merzel Roshi en hij wordt daar nog steeds aangeduid als zenmeester. Big mind is onderdeel van de training. Na de ophef ben ik daar vertrokken. Sexueel wangedrag binnen het Zen boeddhisme hoort bespreekbaar te zijn en hoort verregaande consequenties met zich mee te dragen. Zodat de beleving van zuivere zen, weer zuiver aanvoelt.
Manon van der sluis zegt
Eckhart, ik ben het helemaal met je eens!