Beerput van seksueel wangedrag open bij Shambhala

Tientallen jaren lang zijn vrouwen en kinderen seksueel misbruikt en/of was er sprake van seksueel en sociaal wangedrag binnen de internationale boeddhistische Shambhala-gemeenschap. Sommige senior leraren hadden vrij spel als kinderverkrachter. Slachtoffers werden niet geloofd of door de organisatie tegengewerkt als ze hun ervaringen wilden delen binnen Shambhala of er mee naar buiten wilden gaan.

Dat zijn de schokkende resultaten uit een onderzoek van de psychologe, coach, mediator en ervaringsdeskundige Andrea M. Winn die haar bevindingen twee weken geleden presenteerde. Zij onderzocht een jaar lang het misbruik binnen Shambhala, met ook sangha’s in Nederland. Han de Wit, leraar van Shambhala Nederland, zei vorige week in een gesprek met deze krant dat hem geen seksuele misdragingen binnen Shambhala Nederland bekend zijn.

Winn doet in het rapport ‘Project Sunshine’ een aantal aanbevelingen om slachtoffers recht te doen door ze aan het woord te laten en te begeleiden zodat een proces van heling kan ontstaan. Winn constateert dat er een angstaanjagende schaduw van seksueel gerelateerd geweld over het hart van de Shambhala-gemeenschap ligt. Project Sunshine is bedoeld om een genezingsproces op gang te brengen binnen het getraumatiseerde Shambhala waarbij alle leden betrokken worden.

Project Sunshine werd opgericht met een duidelijk mandaat om misbruikte vrouwen met de leiders van Shambhala samen te brengen en te helen en dan een actiegroep te vormen om dat proces te begeleiden. Dat lukte niet waarop Winn zich tot progressieve leiders van de Shambhala-beweging wendde om zo te kunnen voldoen aan het oorspronkelijke mandaat- het maken van een visie op wat er gebeurd was aan seksueel wangedrag binnen Shambhala en daarop actie te ondernemen. Na enkele productieve vergaderingen bleken deze toonaangevende leiders niet bereid om verder te gaan met het creëren van een visie op een misbruik-vrij Shambhala. Uiteindelijk vormde zich een autonome groep die een online dialoog wilde voeren.

Sogyal rinpoche

In de loop van dit project is er een schat aan informatie verworven. Daarnaast zijn gerelateerde gesprekken gevoerd rond het geweld en trauma in Sogyal Rinpoche’s gemeenschap Rigpa en de #MeToo discussie. Daarin past ook de timing van dit project en de gebeurtenissen buiten de Shambhala-gemeenschap. Het rapport: De situatie met Sogyal Rinpoche en zijn extreem misbruik van zijn leerlingen kwamen naar het licht, en hoe hij terugtrad als leider van zijn gemeenschap. Deze situatie veroorzaakte veel dialoog en analyse van wat in de Tibetaans boeddhistische gemeenschappen in het Westen gebeurt (…)Niemand heeft de oplossing of antwoord op dit probleem. Dit is een situatie waar we op intelligente wijze mensen samenbrengen, met inbegrip van wijze vrouwen, om de juiste weg te vinden die het Tibetaans boeddhisme een betere positie geeft in het Westen.

Winn: ‘Bij de ontwikkeling van een model om het misbruik in kaart te brengen en de slachtoffers vertrouwen te geven herkende ik vroeg in het project al de noodzaak voor een contemplatieve aanpak van dit maatschappelijke probleem. Via een dialoog met mijn vriend en geestelijke metgezel, Grace Brubaker, ontwikkelden we wat we noemen een “contemplatief spiritueel kader” voor Project Sunshine. Dit kader is een standpunt of benadering. Analoog met de geboorte van een kind. De vroedvrouw heeft de rol om de geboorte te vergemakkelijken maar doet de geboorte niet zelf. Ze is niet gehecht aan het resultaat. Een tuinman plant maar de werkelijke groei is een mysterie. Deze aanpak is er een van vrijmaken. Het bevrijdt ons omdat er geen eindverantwoordelijkheid is. Wij zijn geen goden die kunnen bepalen. In plaats daarvan kunnen we proberen te zijn in synchronisatie met en afgestemd zijn op de goedheid die wordt geboren, op zijn eigen manier en in zijn eigen juiste timing. Velen van ons hebben een enorme loyaliteit en toewijding aan het vervullen van Trungpa Rinpoche’s visie, en nu ook de visie van Sakyong Mipham Rinpoche. Ten grondslag ligt aan dit alles een diep gevoel van betrokkenheid bij de Shambhala-gemeenschap.’

Misbruik en genezing

Binnen Shambhala zijn er vrouwen die niet of nauwelijks de gelegenheid hebben gehad naar buiten te komen met hun ervaringen van seksueel misbruik binnen de sangha. Of het zwijgen werd opgelegd. Of in het verleden niet hebben deelgenomen aan een eerder ingesteld onderzoek daarnaar. Velen die zijn misbruikt hebben de sangha verlaten om te genezen van hun verschrikkelijke ervaringen.

Vijf van hen leggen nu anoniem een verklaring af die door Shambhala naar buiten worden gebracht.

Een misbruikte vrouw in een verklaring: ‘Ik ben opgegroeid in de Shambhala-gemeenschap. En ben seksueel misbruikt door verschillende mannen. De grootste impact was er door het gedrag van een man die ik John, een belangrijke leraar, zal noemen(…) We woonden in hetzelfde huis. Op een keer vroeg hij mij in zijn kamer te komen en de deur te sluiten. Hij lag naakt in bed en vroeg mij zijn penis te kussen. (…) Ik was erg van streek. Een vriend vertelde mij dat hij fysiek was aangevallen door John en vijf anderen vertelden mij dat ze waren misbruikt door John.

Ik sprak over mijn ervaring van kindermisbruik in mijn lokale gemeenschap. De leiding stuurde me een dreigende e-mail en sommeerde me om te stoppen met het spreken over het misbruik. Mijn ervaring met misbruik in de Shambhala-gemeenschap heeft decennia invloed gehad op mijn leven. Elke intieme relatie die ik had werd een nachtmerrie. Ik ben doodsbang, vertrouw niemand meer. Ben zowel seksueel misbruikt als gedemoniseerd door Shambhala. Veel leraren hebben daar schuld aan.’

Het verhaal van een andere misbruikte vrouw: Ik ben misbruikt tijdens mijn jeugd in de Shambhala-gemeenschap, zoals de meeste kinderen. Van de leiding van Shambhala kreeg ik de opdracht te zwijgen over deze ‘ongepaste zaken’. Ik ontmoette twee leraren, een acharya en een senior ranking leraar, ik vroeg hen om hulp. Beiden weigerden.

Het is moeilijk beknopt weer te geven welke gevolgen deze misstanden hebben gehad op mij. Het seksueel misbruik maakt het mij moeilijk om mij veilig te voelen in mijn lichaam. Ik voelde me diep verraden door mijn goede vrienden en meditatie instructeur, mensen die ik vertrouwde. Ik vertrouwde lange tijd niemand meer.’

De verklaring van een ander slachtoffer: ‘Ik ben slachtoffer van seksueel wangedrag tijdens een bijeenkomst in het huis van een vriendin en collega sanghalid, die ik Maria noemen zal. Ze weigerde altijd de naam van de dader te noemen. Maria is een meditatie-instructeur in het lokale Shambhala-centrum. Ze zei dat als zij mij de naam zou geven van de dader en ik daarmee naar de politie ging we niet langer vrienden konden zijn. De afdeling zorg en gedrag binnen Shambhala zei niets tegen Mary te kunnen ondernemen aangezien ze niet in een Shambhala-centrum en niet in functie was tijdens het gebeurde. Volgens de organisatie hoeft ze zich niet te verontschuldigen.’

Winn: ‘Ik begon dit project uit mededogen omdat er op een tragische wijze iets was misgegaan in de Shambhala-gemeenschap. We hebben dat misbruik bijna vier decennia toegelaten binnen onze gemeenschap. En nu is het tijd om een aantal praktische maatregelen te nemen om dat te beëindigen. Ik ervaar een diepgaand misbruik in deze gemeenschap, en ik wil dat dat anderen niet zal overkomen. Een jaar geleden kwam ik op een punt in mijn leven waarin ik vrij wilde komen van een rots van onderdrukkende stilte en verandering wilde brengen die al lang nodig is bij de Shambhala-gemeenschap. Ik was als kind seksueel misbruikt door meerdere daders in onze gemeenschap. Toen ik een jong volwassene was en over dat seksueel misbruik wilde praten werd ik gedemoniseerd door mijn lokale Shambhala centrum, verstoten en gedwongen te vertrekken. De schokkende waarheid is dat bijna alle jongeren in mijn leeftijdsgroep seksueel werden geïntimideerd en/of seksueel misbruikt. Ik ken de cijfers niet over de generaties kinderen na mijn vertrek. Wat ik wel weet is dat velen van ons de gemeenschap hebben verlaten, en dat van degenen die zijn gebleven, hun stemmen niet zijn gehoord.

Behalve het seksueel misbruik van kinderen worden vrouwen nog steeds misbruikt in relaties met gemeenschapsleiders en door hun sangha’s. Ik heb een proces van vijftien jaar intensieve genezing achter de rug. Na de eerste paar jaar van mijn eigen genezing ben ik opgeleid om anderen te helpen. Ik sloot een opleiding MEd counseling psychologie aan de Universiteit van Toronto af, gespecialiseerd in het behandelen van relationele trauma’s. Een ding is voor mij duidelijk: een alleenstaande vrouw kan niet gehoord worden. Maar een groep van bezorgde sanghaleden speelt een heel ander spel. Het creëren van zo’n groep is een manier om de geestelijke gezondheid voor onszelf te creëren te midden van deze krankzinnige situatie, en dan kunnen we bezien hoe we dat met anderen kunnen delen.’

Schrijven van verhalen

Een van de belangrijkste ontmoetingen voor Winn was die met Karlene, een strategische adviseur bij het verkrachting crisis center in Toronto, Canada. Karlene heeft een aantal grass roots-groepen die met succes gesloten gemeenschappen met misbruik beïnvloedt en tot positieve verandering begeleid. Karlene benadrukt sterk de kracht van het schrijven van de verhalen over misbruik, zowel door de slachtoffers als door de leiders van die gemeenschappen. Zij ziet dat als een middel tot verandering. Niet alle leiders van Shambhala waren daar toe bereid.

De groep van bezorgde sanghaleden binnen Shambhala werkt in vijf fasen aan het herstel van vertrouwen binnen Shambhala.

Het bouwen aan emotionele veiligheid, vaardigheden en veerkracht; het documenteren van misbruik verhalen; het vormen van een sterke activistische groep; het visualiseren en uitdragen van de verandering die ze voorstaat en het lanceren van een Shambhala antimisbruik-bewustmakingscampagne in 2018.

Angst in de harten

Winn: ‘Er is angst in de harten van iedereen die ik sprak. Seksueel geweld is beangstigend. Het is krachtig. Het heeft een grote impact op het leven van degenen die zijn misbruikt en iedereen die daardoor geraakt is. In mijn besprekingen met de leiders van de Shambhala was er ook een wens voor het vinden van een manier van werken met de daders die hun ontwikkeling op hun pad stimuleert. Wij zien het niet als een oplossing om ze in de gevangenis op te sluiten. Er zijn bestaande communitybased processen voor overtreders. Die passen bij de waarden van de Shambhala-gemeenschap.

Ik ontmoette een advocaat bij de Barbra Schlifer kliniek in Toronto. De Schlifer kliniek biedt gratis advies en juridische diensten aan aan vrouwen die zijn misbruikt. De advocaat zei dat het beter is om met deze misdaden om te gaan binnen de (Shambhala) gemeenschap dan dat over te laten aan het strafrechtsysteem. Dan kunnen we de waarden van de gemeenschap integreren in dat proces.

Wanneer we ons met een misdaad in het strafrechtelijk systeem bezighouden, laten we de controle over het proces aan advocaten en rechters over en richten ze nog grotere schade aan door deze processen. De advocaat zei echter ook dat als leiders binnen Shambhala niet bereid zijn om om te gaan met seksueel gerelateerd geweld, dan druk moet worden toegepast. Zoals binnen de katholieke kerk gebeurde. Dat bracht de kerk op de rand van een faillissement.’