De overheid accepteert veel meer ziekte- en sterftegevallen door stikstofdioxide en fijnstof dan door andere stoffen. Met de huidige luchtkwaliteitsnorm accepteert Nederland gezondheidsrisico’s door fijnstof en stikstofdioxide die honderden tot zelfs tienduizenden keren hoger zijn dan de risico’s van andere schadelijke stoffen. Dit blijkt uit een onderzoek van Royal HaskoningDHV* in opdracht van Milieudefensie.
Fijnstof en stikstofdioxide zijn stoffen die veel worden uitgestoten door verkeer. Milieudefensie is geschrokken van de resultaten en vindt dat de overheid snel strengere normen moet opstellen die de gezondheid wél beschermen tegen luchtvervuiling.
Schijnveiligheid
De bescherming die wettelijke normen bieden voor de blootstelling aan schadelijke stoffen loopt schrikbarend uiteen, zo blijkt uit het onderzoek. De norm voor stikstofdioxide is bijvoorbeeld 30.000 keer minder streng dan de norm voor vinylchloride, een stof die kanker kan veroorzaken. Als Nederland precies aan de normen voldoet, dus op het randje van wat wettelijk mag, dan sterft 1 op de 720 mensen in Nederland door het inademen van stikstofdioxide. Ter vergelijking: voor de stof vinylchloride geldt een dusdanig strenge norm dat het risico op kanker veel lager is: 1 op 22 miljoen. En dat terwijl die stof op veel minder plekken in de lucht zit dan stikstofdioxide. Het is niet voor niks dat de Gezondheidsraad en de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) veel lagere normen adviseren voor fijnstof en stikstofdioxide.
Anne Knol, campagneleider Verkeer bij Milieudefensie: “Je mag verwachten dat als de overheid aan de wettelijke norm voldoet, je gezondheid beschermd is. Maar het zijn fopnormen, normen die ons foppen omdat we denken beschermd te zijn terwijl dat niet zo is. Het is schokkend dat 12.000 mensen jaarlijks sterven door luchtvervuiling, terwijl Nederland bijna overal aan de normen voldoet. Bij andere stoffen accepteert de overheid veel minder sterftegevallen. De strenge bescherming die voor andere giftige stoffen geldt moet ook voor stikstofdioxide en fijnstof gaan gelden.”
Royal HaskoningDHV schrijft in het rapport dat de verschillen in werkelijkheid nog groter zijn omdat aan luchtvervuiling door fijnstof en stikstofdioxide veel meer mensen worden blootgesteld aan veel hogere concentraties dan bij de andere stoffen. “Het blijkt dus dat de wetgever juist voor stoffen waar zeer veel mensen in hoge mate aan worden blootgesteld minder ‘streng’ is dan voor andere stoffen”, aldus Royal HaskoningDHV.
Luchtbeleid al jaren slecht
Uit een recent onderzoek van de Europese Rekenkamer blijkt dat de Europese luchtkwaliteitsnormen, die 20 jaar geleden zijn vastgesteld, verouderd zijn. De normen zijn veel minder streng dan wat op grond van het meest recente wetenschappelijke bewijs nodig zou zijn. En zelfs deze onveilige normen worden door veel Europese landen nog steeds overschreden. Ook Nederland haalt deze normen niet overal.
Milieudefensie vindt dat Nederland niet moet wachten tot Europa de normen aanscherpt. Nederland moet zelf bindende en ambitieuze normen opstellen. Anne Knol: “Mensen hebben recht op gezonde lucht en ze moeten erop kunnen vertrouwen dat hun gezondheid voldoende beschermd wordt als de wettelijke normen worden gehaald.” Volgens Milieudefensie moet de overheid veel meer inzetten op duurzaam vervoer dat beschikbaar is voor iedereen, zoals fietsen, wandelen, schoon ov en elektrische deelauto’s.
* Royal HaskoningDHV keek in opdracht van Milieudefensie hoe de geaccepteerde gezondheidsrisico’s voor luchtkwaliteit zich verhouden tot andere thema’s. Daarvoor heeft Royal Haskoning DHV een vergelijking gemaakt van de normen voor verschillende stoffen en het daarbij geaccepteerde risiconiveau.
