Wakker Dier wil regelgeving om dieren te beschermen tegen te ver doorfokken. Uit onderzoek blijkt dat de grote fokbedrijven zich de komende jaren inzetten om dieren nog verder uit te buiten: met behulp van geavanceerde DNA-technieken zal de plofkip nog sneller groeien, de koe nog meer melk geven en krijgt het varken nog meer tepels en biggen. Ook de Raad van Dieraangelegenheden maande de overheid al aan om de dieren met regelgeving te beschermen van de fokbedrijven.

De overheid erkent de problemen, maar legt de verantwoordelijkheid bij de fokkers, die op hun beurt absurde fokdoelen neerzetten voor de komende jaren. Wakker Dier wil duidelijke grenzen aan de productie per dier: “Waarom zijn er geen ethische commissies die zich buigen over het lot van miljarden dieren in de vee-industrie, terwijl dat wel het geval is bij enkele duizenden proefdieren? Het is absurd dat er aan vee zonder toezicht en grenzeloos mag worden gesleuteld”.

Grenzen nu al overschreden

Het extreem doorfokken op productie heeft grote negatieve gevolgen voor het welzijn en de gezondheid van de dieren. Miljoenen plofkippen lijden chronisch pijn door de veel te snelle groei en duizenden koeien hebben last van verminderde vruchtbaarheid, uierontsteking en kreupelheid door de hoge melkproductie. Bij vleesvarkens leidt de focus op groei en mager vlees tot botziekten, hartproblemen en hogere sterfte. De focus op meer biggen per moedervarken gaat samen met steeds hogere biggensterfte. En het doorfokken bij leghennen heeft gezorgd voor excessief verenpikken, kannibalisme en broze botten.

Nieuw tijdperk door genomics

Ondanks de onvoorstelbaar hoge productie die al per dier is bereikt, is het einde van het doorfokken nog niet in zicht. Integendeel, wat de fokkerijbedrijven betreft staan we nu aan het begin van een nieuw tijdperk. Met behulp van genomics – geavanceerde DNA-technieken en computerkracht – wordt de grens van wat de dieren lichamelijk aankunnen nog sneller opgezocht en overschreden. Slechts een handjevol grote internationale fokbedrijven bepalen het lot van miljarden dieren in de vee-industrie wereldwijd. Wakker Dier keek naar de fokdoelen van enkele van deze toonaangevende – veelal Nederlandse – bedrijven zoals Topigs, Hendrix Genetics, Aviagen, Cobb-Vantress en CRV.

Meer groei, meer eieren, meer melk, meer biggen

Als het aan de grote fokkers ligt, geven koeien over vier jaar gedurende hun leven nog eens een derde meer melk dan nu. Varkens groeien over zes jaar meer dan één kilo per dag – een toename van 30 procent. Zeugen krijgen in 2024 meer dan 16 biggen per worp en krijgen er twee tepels bij. Ook moet de zeug minder vet hebben, en ‘makkelijk te managen’ zijn. De plofkip zette in 2015 weer een groeirecord neer, maar ook daar ‘is de grens nog lang niet bereikt’. De fokkers werken door aan een kuiken dat per dag nog eens 10 gram sneller groeit. Bij leghennen wordt ingezet op 500 eieren per leghennenleven in 2020, in plaats van de huidige 350 eieren. Wat dit betekent voor het welzijn van de dieren is enkel te raden.

Figuur 1: Voorbeeld van een reclame van Topigs, een toonaangevende internationale varkensfokker. De advertentie spreekt over dit moedervarken als een goed bevleesd en zeer efficiënt product met uitstekend gebruiksgemak.

In februari publiceerde de Raad voor Dierenaangelegenheden (RDA) haar rapport ‘Fokkerij en Voortplantingstechnieken’. Hieruit blijkt dat zij kritisch is op de overheid die geen grenzen stelt aan de (toekomstige) fokdoelen en dat fokbedrijven hier niet transparant over zijn. De RDA adviseerde de overheid om regels op te stellen die welzijns- en gezondheidsproblemen door doorfokken voorkomen. Hoewel de overheid toegeeft dat deze problemen zich inderdaad voordoen, weigert zij in te grijpen en stelt dat het ‘de verantwoordelijkheid van de sector [is] om te zorgen voor een maatschappelijk aanvaardbare fokkerij’.

Prijsdruk en kostprijs

Dankzij het gekiloknal van supermarkten wereldwijd is de sector – inclusief de veearts, boer en wetenschapper – gericht op steeds verdere efficiëntieverhoging en kostenverlaging. Alleen zo kunnen de Nederlandse boeren blijven concurreren op kostprijs. De toekomstplannen van de fokkers zijn volgens Wakker Dier het overduidelijke bewijs dat zij niet in staat of van plan zijn om dierenwelzijn en gezondheid te laten prevaleren over economisch gewin.

Wakker Dier wil dat de overheid paal en perk stelt aan het doorfokken. Ook wil Wakker Dier dat de sector zich in gaat zetten voor gezonde en robuuste dieren die minder gevoelig zijn voor ziektes en zich op een normale manier kunnen bewegen en voortplanten. Dat betekent een verschuiving van focus op productie en efficiëntie naar gezondheid. Uit dit rapport blijkt dat de fokkerijen deze stap niet uit zichzelf gaan maken. Een ethische commissie is nodig die, net zoals bij de proefdiersector, grenzen stelt en toezicht houdt op de grote internationale fokbedrijven.