“Meester, breng mijn wil tot rust!”
“Breng me je wil en ik breng hem tot rust.”
Dit dialoogje is een variatie op:
“Meester, breng mijn geest tot rust!”
“Breng me je geest en ik breng hem tot rust.”
Wat op zijn beurt een parafrase is van koan 41 van de Poortloze Poort:
Bodhidharma brengt de geest tot vrede
Bodhidharma zit naar de muur te staren. Zijn toekomstige opvolger staat in de sneeuw en biedt zijn afgehouwen arm aan Bodhidharma aan. Hij roept uit: Mijn geest is niet in vrede. Meester, breng mijn geest tot vrede. Bodhidharma zegt: Als je mij die geest wilt brengen, zal ik hem voor je tot vrede brengen. De opvolger zegt: Als ik mijn geest doorzoek, kan ik hem niet bevatten. Bodhidharma zegt: Dan is uw geest al tot vrede gebracht.
(uit Zen-zin, Zen-onzin, Paul Reps, 1972)
Deze koan valt zoals iedere koan (en iedere tekst) op talloze manieren uit te leggen.
Eén zo’n interpretatie gaat uit van de doctrine van de leegte (sunyata) van alle dingen en begrippen:
Als alles leeg is, dan ook de geest.
Zonder geest valt er niets tot vrede te brengen.
Beseffen dat er niets tot vrede gebracht hoeft te worden of kan worden en dat er geen jij is om dat te doen of na te laten, is vrede.
Deze redenering kunnen we ook toepassen op de wil:
Als alles leeg is, dan ook de wil.
Zonder wil valt er niets tot rust te brengen.
Beseffen dat er niets tot rust gebracht hoeft te worden of kan worden en dat er geen jij is om dat te doen of na te laten is rust.
Maar als alles leeg is, dan ook de leegte zelf.
Als de leegte zelf leeg is, wat betekent het dan nog wanneer we in onze lege wijsheid pontificeren dat de dingen en de begrippen en de wil en de geest en de rust en de vrede en degene die ze nastreeft allemaal leeg zijn?
Waar hebben we het nog over?
Hier beneden
In het heden
Rust en vrede
Zonder rede
Diep tevreden
Zonder reden
In het heden
Hier beneden
Deze tekst maakt deel uit van de Perongelukexpress, een serie over de vrije wil.
Tokai Dwaalzin zegt
En hier boven
Niet te geloven
Zonder reden
Is de liefde
Met een reden
Istie vanavond
Weer beneden.
Van op de berg
Tot in de laagte
Zonder reden
Leven mensen
Er met graagte.
Tot de laatste
Is verdwenen
Zonder reden
Zijn dan alle vragen
Heengegaan
Tokai Dwaanzin
Kay zegt
Rust, kalmte, vrede en stilte zijn subjectiverend ervaringen. Zonder subject geen ervaring.
kees moerbeek zegt
Beste Kay, kun je me uitleggen wat je bedoelt te schrijven?
Kay zegt
Rust is conditie waar geen onrust of verstoring is.
Kalmte is een onbewegelijke conditie die door geen enkele verstoring aangetast kan worden. Het is een minder negatieve conditie dan rust.
Vrede is een nog positivere conditie, het draagt inzich een duurzame vrede en harmonieuze ontspanning en bevrijding.
Stilte is een toestand waarin de geest en lichaam onbeweeglijk is of anders een grote stilte waar geen oppervlakkige aktiviteit kan doordringen.
Zonder subject kan geen van deze condities, toestand ervaren worden.
kees moerbeek zegt
Klinkt als een mantra en dat mag, maar begrijpen doe ik niet. Het lijkt me dat als je mailt je anderen iets aan te bieden hebt, waarmee ze hun leven kunnen verrijken. Je mag ook iets mailen, louter en alleen om aan te geven: ‘Aandacht.’ Daar is niks mis mee. maar dan? Iedereen wil aandacht.
Je hoeft niet te herhalen wat in een woordenboek staat, maar wil je uitleggen wat je bedoeld met:
‘Zonder subject kan geen van deze condities, toestand ervaren worden.’? Ik ben immers geen ingewijde :-)
Kay zegt
Kees het boeddhisme meent zonder ego the kunnen. Het ego is overal aanwezig. Ook in het niet-weten, leegte, oneindigheid, in het waarnemen, in het waargenomene e.d.
Siebe zegt
Hallo Kay,
De notie ‘Ik ben’ in de geest wordt in boeddhisme beschouwt als de kern van alle begoocheling.
Deze notie duidt op een opdringende subjectieve sfeer in de geest, d.w.z. de perceptie dat een subject/ik/wezentje/waarnemer ziet, hoort, ruikt, proeft, denkt, wil, leeft, avonturen beleeft, sterft, boeddhisme beoefent, wijs is, realisatie bezit etc. Deze notie ‘Ik ben’ wordt vergeleken met de restgeur die blijft kleven aan het wasgoed na wassen, zo kleeft als het ware ook aan vrijwel alle ervaringen de geur van subjectiviteit.
Echter, boeddhisme onderwijst ook dat in feite de natuur van geest geen subject is.
Het gaan zien van wat die natuur dan wel is, rechtstreeks, dat zal de ogen openen en begoocheling beeindigen.
kees moerbeek zegt
Het boeddhisme heeft grote bezwaren tegen het ‘valse ego’, Kay. Dat is toch iets anders.
David Loy: ‘Het idee een zelf te zijn dat is afgescheiden, is een illusie en de meest gevaarlijke dwaling. In het boeddhisme en in de moderne psychologie is het zelf een psychologisch-sociaal-taalkundige constructie. Psychologisch, omdat het ego/zelf voortkomt uit sociale conditionering. Sociaal, omdat het zelfbesef ontwikkeld wordt in interactie met andere ‘zelven’. Taalkundig, omdat het verkrijgen ervan gebaseerd is op woorden als ‘ik’, ‘mij’, ‘mijn’ en ‘mijzelf’. Deze aanduidingen wekken de illusie dat er wel iets moet bestaan waarnaar ze verwijzen.’
http://www.vriendenvanboeddhisme.nl/2015/ui.html
Overigens zou het mooi zijn dat als er gediscussieerd wordt over zaken als ‘ego’, ‘karma’ e.d. de discussianten uitleggen wat ze met die begrippen bedoelen.
Ik weet niet wat je bedoelt met het ego dat overal aanwezig zou zijn. Eerder lijkt het me zo dat alles in het bewustzijn/de geest aanwezig is, maar dat is filosofie. En zoals we weten is er meer in het leven dan filosofie :-)
Sjoerd zegt
Op ieder grindpad liggen stenen. Ook al gooi je met een willekeurige steen, je kunt altijd volhouden dat je met grind gegooid hebt.
Dit lijkt in deze uitwisseling van standpunten ook te gebeuren.
In deze reactie van jou Kees, lijkt het alsof ik weer in mijn 1ste boek van Rogers bezig ben :
“On becoming a person “, dat ik ooit uit interesse ging lezen.
Overigens voor veel deelnemers aan deze uitwisseling van opvattingen een aan te raden stukje lectuur over persoonlijkheidsontwikkeling, en waar dat mis kan gaan.
Voor de echte diehards is altijd de lectuur van Kernberg en Kohut iets om je in te begraven.
Echter, het blijft aanbevelingswaardig om onszelf te realiseren dat de oorspronkelijke Aziatische benadering van de persoon zo’n 2500 jaar geleden een hele andere sociaal – culturele context had. Daarvoor is het boekske van Karin Armstrong over Boeddha en haar boekske over ‘Een geschiedenis van God’, net als het boekske van Schumann over de ‘Historische boeddha’ zeer lezenswaardig.
Wil je een dessert, dan kun je jezelf nog tegoeddoen aan “Het oerboek van de mens”.
Dat handelt over het ontstaan van een monotheïstische opvatting van het godsbeeld en de bijbehorende spiritualiteit.
Allemaal erg leuk.
Een plezierig weekend.
Siena zegt
Goeiedag Kay,
ik vat hem wel hoor, je allereerste reaktie. Simpel en duidelijk!
Je hoeft hem helemaal niet uit te leggen maar dat je het doet, siert je!
en Kees Moerbeek:wat een reaktie van jou! Jij bent van mening dat al jouw bijdragen anderen verrijken? Nou, een beetje bescheidenheid zou jou weer sieren ?
Sjoerd zegt
Zo, daar hou ik van, recht op de man af. Ieder van ons kan daar voor de spiegel z’n voordeel mee doen. Ikzelf incluis.
Kay zegt
En ik zeg dat het idee dat het ego begoocheling is, zelf begoocheling is.
Siebe zegt
Er zijn eigenlijk gedurende een dag best momenten te vinden dan is die anders zo duidelijke notie ‘Ik ben’ helemaal niet aanwezig in de geest. En soms, bijvoorbeeld wanneer boosheid ontstaat, komt het weer erg naar de voorgrond.
Dat deze notie ‘Ik ben’ als het ware kan stollen, uitkristalliseren, zich kan verharden onder invloed van bezoedelingen vind ik duidelijk. Zelfs wordt het de asava of bezoedeling van onwetendheid genoemd.
Het kan ook verzachten, oplossen, eindigen, daar ben ik eigenlijk wel van overtuigd.
Dat geest niet werkelijk een subject is, een Ik, of ego, geen wezen of persoon, ja, dat vind ik wel invoelbaar.
Ook neurologen vinden nergens een persoon of wezentjes in de hersenen. Waar moet dat ego dan vandaan komen? Waar zit dat dan? Dit moet wel een soort constructie zijn van het brein, lijkt me. Als het een constructie is van het brein, en die constructie hou je voor iets anders dan een constructie van het brein, is dat dan geen begoocheling?
Kay zegt
Neurologie en psychologie zijn twee verschillende benaderingen. Dat een materialistisch georiënteerde neurowetenschapper geen ego, ik, persoon e.d. niet kan vinden is niet zo verwonderlijk, overigens zijn er neurowettenschappers die anders met die vraag omgaan. Afhankelijk met welke stroming in de psychologie je van doen hebt heeft antwoorden op die vraag. Er zijn maar weinigen die neurologie, psychologie, natuurwetenschappen en spiritualiteit verbinden.
kees moerbeek zegt
‘Er zijn maar weinigen die neurologie, psychologie, natuurwetenschappen en spiritualiteit verbinden.’
Grappig, ik kom ze bij bosjes tegen, Kay.
https://www.mindandlife.org
‘The mission of the Mind & Life Institute is to alleviate suffering and promote flourishing by integrating science with contemplative practice and wisdom traditions.’ Of bedoel je dit niet, Kay?
kees moerbeek zegt
Dank Siena, je zou mij naar mijn mening kunnen vragen in plaats van te proberen in mijn hoofd te kruipen.
Overigens, me dunkt dat ik vrij ben om uitleg te vragen als mij iets duister is. En ik houd het netjes, dus waarom zou het niet mogen?
de redactie zegt
Aan iedereen hier: de reactiemogelijkheid op het BD is niet bedoeld om elkaar de maat te nemen. Discussieer over ideeën, maar niet over elkaar. Wie merkt dat hij (m/v) priemt met een vingertje (‘ja, maar jij…’) begeeft zich op glad ijs.
Dit zijn de regels voor het reageren op deze site. (PvB)
G.J. Smeets zegt
Hans,
je hebt een verre maar nabije buur. Tu Shun. Hij leefde en werkte in China, ongeveer 558-640 A.D.. Over ‘sunyata’ rapporteerde hij aldus:
1 Water omvat golf
2 Golf omvat water
3 Ontstaan van golf is afhankelijk van water
4 Golf maakt water zichtbaar
5 Golf wordt door water opgeheven
6 Golf verbergt water
7 Water is golf
8 Golf is water
9 Water is niet golf
10 Golf is niet water
Bron: Garma Chang, The Buddhist Teaching of Totality. The Philosophy of Hwa Yen Buddhism. London 1972.
Kay zegt
wie naukeuriger kijkt in het water ziet, ook als het symbolisch bedoeld is zit vol leven. Bijna van het begin af aan is het water, letterlijk en figuurlijk, vol geweest met microben, algen e.d. als je goed kijkt, mischien heb je een microscoop nodig of iets dergegelijks
kees moerbeek zegt
Kay, je maakt een gedachtensprong, dat mag. Je hebt het over de biologie van natuurwater. G.J. Smeets heeft het echter over iets anders. Hij citeert een boeddhistisch (taal)filosofische uiteenzetting over ‘sunyata’ en gebruikt de metafoor van water, golf e.d.
‘wie naukeuriger kijkt in het water ziet, ook als het symbolisch bedoeld is zit vol leven.’ Die symbolen van water zijn er sinds mensenheugenis ingestopt. Niet verbazingwekkend dus dat bij nauwkeurig (?) kijken die symboliek er vervolgens uitgehaald wordt.
Overigens zijn er mensen/volkeren die (nu nog) menen dat verschijnselen van de natuur mystieke waarde hebben en naar iets ‘hogers’ zouden verwijzen. Dit was in het westen ook het geval, maar sinds de Verlichtingsfilosofie van de 18de eeuw en het ontstaan van de moderne wetenschap is die opvatting op terugtocht.
Kay zegt
Ik blijf bij mijn opvatting dat metafoor of niet er is meer in water. Klopt er zijn mensen/volken waar de natuur en mystieke dichterlijke symboliek uit de natuur hetzelfde zijn/waren. Het was doortrokken in het dagelijkse leven. Laten we hopen dat dit op een juist manier begrepen wordt.
kees moerbeek zegt
Dat mag, Kay, anderen mogen echter ook hun mening erop nahouden. Bovendien, twijfelen en de bereidheid van mening te veranderen zijn belangrijke menselijke kwaliteiten, zo niet de belangrijkste. Zonder twijfel geen Ontwaken.
Ten slotte zou ik je willen wijzen op het gedicht Correspondances van Baudelaire, die ik bewonder. Symboliek en mystiek zijn mij niet onbekend als literaire stijlfiguren: dichtkunst dus. In de normale omgang gebruikte Baudelaire dit soort taal niet. Hij was een zonderling, maar niet zo zonderling :-)
Correspondances
La Nature est un temple où de vivants piliers
Laissent parfois sortir de confuses paroles;
L’homme y passe à travers des forêts de symboles
Qui l’observent avec des regards familiers.
Comme de longs échos qui de loin se confondent
Dans une ténébreuse et profonde unité,
Vaste comme la nuit et comme la clarté,
Les parfums, les couleurs et les sons se répondent.
II est des parfums frais comme des chairs d’enfants,
Doux comme les hautbois, verts comme les prairies,
— Et d’autres, corrompus, riches et triomphants,
Ayant l’expansion des choses infinies,
Comme l’ambre, le musc, le benjoin et l’encens,
Qui chantent les transports de l’esprit et des sens.
— Charles Baudelaire
Correspondences
Nature is a temple where living pillars
Let sometimes emerge confused words;
Man crosses it through forests of symbols
Which watch him with intimate eyes.
Like those deep echoes that meet from afar
In a dark and profound harmony,
As vast as night and clarity,
So perfumes, colors, tones answer each other.
There are perfumes fresh as children’s flesh,
Soft as oboes, green as meadows,
And others, corrupted, rich, triumphant,
Possessing the diffusion of infinite things,
Like amber, musk, incense and aromatic resin,
Chanting the ecstasies of spirit and senses.
— Geoffrey Wagner, Selected Poems of Charles Baudelaire (NY: Grove Press, 1974)
G.J. Smeets zegt
Kees 18 juni 2016 om 11:41
“Hij [dat ben ik, G.J.] citeert een boeddhistisch (taal)filosofische uiteenzetting over ‘sunyata’ en gebruikt de metafoor van water, golf e.d.”
Nee, de 10 frases van Tu Shun die ik opsomde zijn geen (taal)filosofische uiteenzetting. Ze vormen een set contemplaties. Met de bedoeling om de student ehhh… te laten contempleren.
Wellicht zou je het een koan in tien onderling wringende beelden kunnen noemen.
kees moerbeek zegt
Jawel, G.J. ik weet wat een koan is. Een koan zou je heus een (taal)filosofische uiteenzetting kunnen noemen, waarbij iemand aangespoord wordt om te denken. Voor het geval dat het brein pijn doet :-) https://www.youtube.com/watch?v=evlrs5Bi_6E
Sommigen weten MP niet te waarderen :-(
Daisy zegt
Een koan om aangespoord worden om te denken????
Sjoerd zegt
Zeg G. J. , dat boekske van Tun Shu, wat is de titel en wie is de uitgever?
Weet je toevallig ook of het nog verkrijgbaar is?
G.J. Smeets zegt
Sjoerd,
het boek van Garma Chang dat ik noemde vind je hier:
https://books.google.it/books?id=1ygODDGeXdsC&pg=PR9&lpg=PR9&dq=tu+shun&source=bl&ots=CX4UEMGKvf&sig=3o2kBvsIv5f6jaOS74A0SlB_J3M&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjdwdrRu7LNAhVGnRQKHSiGDfQQ6AEIRzAJ#v=onepage&q=tu%20shun&f=false
In de inleiding van dat boek vind je e.e.a. over Tu Shun, de eerste patriarch van de chinese Hua Yen school.
Hier een academische studie die vooral over Tu Shun gaat:
http://www.abebooks.com/book-search/title/hua-yen-buddhism/
Bij mijn weten bestaat er geen ‘boekske’ van de hand van Tu Shun. Het is allemaal oral history die ergens en ooit gestold is in zwarte inkt op wit papier. Zie de links hierboven, die geven inzicht daarin.
Kees,
een koan is *geen* filosofische uiteenzetting, laat staan een taalfilosofische uiteenzetting. Een koan is een didactisch instrument in de intieme relatie leraar / leerling. Een filosofische uiteenzetting is een openbare academische exercitie.
Dus nogmaals, de tien frases van Tu Shun die ik opsomde zijn niet bedoeld om er filosofisch (academisch methodisch) over na te denken maar om er hoogstpersoonlijk op te contempleren.
nic schrijver zegt
Juist!