• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Elfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Eelco van der Meulen
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
  • Privacy

Home » Hans van Dam » Hokjes, hekjes en haakjes

Hokjes, hekjes en haakjes

13 december 2015 door Hans van Dam

Beste Hans,
Sommige mensen noemen niet-weten onwetendheid, anderen noemen het een hoger weten. Wat is niet-weten voor jou?

Beste X,
Voor mij is niet weten geen onwetendheid en geen hoger weten.
Het is geen dwaasheid en geen wijsheid.
Het is het onvermogen dwaasheid te onderscheiden van wijsheid – of wat dan ook van wat dan ook.
Niet weten is steno voor: niet weten te onderscheiden.

Natuurlijk, ik kan wel onderscheid maken en dat doe ik ook, of moet ik zeggen, dat overkomt me ook – onophoudelijk.
Neem alleen al deze zinnen.
Maar ik kan geen enkel onderscheid hard maken.
Subject-object, binnen-buiten, lichaam-geest, lust-liefde, jij-ik, bezit-diefstal, per ongeluk-expres, feit-theorie, lijden-geluk, hoog-laag, leugen-waarheid, goed-kwaad, autochtoon-allochtoon, vriend-vijand, liefde-haat, gezond-ziek, valide-invalide,  werelds-spiritueel, leerling-meester, normaal-gek, hoofd-hart, illusie-werkelijkheid, stoel-kruk, essentie-bijzaak, bewustzijn-gedachte, vroeger-nu-later, alles loopt in elkaar over.
Hoe dieper ik op een verschil inga, hoe meer het me ontglipt.
Hoe langer ik kijk, hoe minder ik zie.
Woordenboeken en encyclopedieën helpen niks: woorden verwijzen naar woorden, lemma’s naar lemma’s, meer dan ik ooit kan bevatten, meer dan ik ooit kan onthouden.
Bij nader inzien houden mijn onderscheidingen geen stand.
Ze zijn niet van schokbeton maar van chocola – ze smelten op mijn tong.
Ze zijn van kalksteen – ze verbrokkelen onder mijn voeten.
Ze zijn van drijfzand – ik zak er steeds dieper in weg.
Begrippen blijken zeepbellen, theorieën kaartenhuizen, visies oogkleppen, geboden schoten in het duister, leefregels slagen in de lucht.
Sommigen noemen dit non-dualiteit maar mij is dat te metafysisch.
Te triomfantelijk.
Te diep.
Ik heb geen duikbrevet gehaald; ik ben door het ijs gezakt.
Boven mij geen luchtruim, onder mij geen bodem, ik zweef maar wat, als zeewier, een vloeibaar onderzeedier.
Niet weten is voor mij een acuut, nee een chronisch, nee een chronisch-acuut besef van de grondeloosheid van ieder onderscheid – inclusief dat tussen gegrond en grondeloos.

 

xxx fantasie 4

 

Onderscheidingen verdwijnen niet in een radicaal niet weten, zoals mensen weleens menen; bij mij in ieder geval niet.
Ze worden erdoor gerelativeerd.
Ze komen tussen haakjes te staan.
Tussen aanhalingstekens.
Tussen vraagtekens.
Steeds als zich een gedachte voordoet, een weten, een verschil, een oordeel, een standpunt, een stellingname, een dilemma, een paradox, haal ik spontaan mijn mondhoeken op.

Atman of anatman? Batman.
Soto of rinzai? Banzai.
Dana of franchise? Geef de sint maar een naam.
Samsara of nirwana? Efteling.
Hinayana of mahayana? Benenwagen.
Theravada of advayavada? Nevada.
Traditioneel of seculier? Boekanier.
Beeldentuin of beeldenstorm? Allemaal sokkels.
Weten of niet-weten? Voor u wil ik niet heten.
Oorzakelijkheid of afhankelijk ontstaan? Kreten.
Intervisie of supervisie? Televisie.
Ego of zelf? Tja.
Oefenen of overgeven? Voorsteven.
Vrije wil of onvrije wil? Kikker in je bil.
Spreken of zwijgen? Sprijgen.
Hemd of pij? Sprei.
Eén, veel of twee? Ik tel niet meer mee.
Vorm of leegte? Mijn band is lek (riep de oude gek, en kreeg de groeten).
Immanent of transcendent? God, daar vraag je me wat.
Dualiteit of non-dualiteit? Ik zie het verschil niet.
Doen of laten? Laten we dat maar doen.
Iemand hier of niemand hier? Mij niet gezien.
Ín de wereld of ván de wereld? Van de wéreld.
Heilig of aards? Amen.
Pasta of ramen*? Basta!
Niet omdat ik beter weet maar omdat ik niet meer weet.
Ik ben niet onverschillig, heus; alleen wat on-verschillig.

Van zichzelf is niet weten wijs noch dwaas.
Daarom noem ik het maar dwijs.
Iemand die het heilige geloof in al zijn hokjes, hekjes en haakjes is kwijtgeraakt, heet dan een dwijsneus of een dwijze.
De dwijze is niet langer in de ban van onjuiste opvattingen, zoals de dwaas, maar ook niet meer in de ban van juiste opvattingen, zoals de wijze of de aspirant.
De dwijze is niet meer in de ban van welke opvatting ook, inclusief deze.
Voor hem geen essentialisme, geen nihilisme en geen middenweg.
Hij heeft de leegte gezien, maar ook de leegte van de leegte.
Hij heeft de illusie doorzien, maar ook de illusie van de illusie.
Hij heeft de boeddha gedood, maar ook de boeddhadoder.
Hij heeft de geest gekregen én gegeven.
Hij heeft zijn vaardige middelen ingeruild voor een open doel.
Zijn schepen verbrand van kiel tot want, zijn vlot gestrand op de kantloze kant, zijn zee met zand uit zee gedempt – ziedaar de zeeman in zijn hemd.

Niet alleen is de dwijze het weten voorbij maar ook het niet weten.
Vandaar dat hij zich ook niet het grote onbekende waant of de eeuwige stilte of het wonderbaarlijke of het numineuze of het mysterie; noch weet hij zich de getuige daarvan of een non-entiteit die alleen maar is en luistert naar de naam niemand; noch weet hij zich kwetsbaar of onkwetsbaar, almachtig of almachteloos, alomvattend of alomledig, transcendent of ongeboren, gezegend of verloren.

Want de dwijze is het heilige geloof in al zijn hokjes, hekjes en haakjes kwijtgeraakt.
Ook die van de ‘wijze’ en de ‘dwaas’.
Laat staan dat van de ‘dwijze’.

* ramen: Japanse noedelsoep; metafoor voor de geest van de dwijze

Deze tekst maakt deel uit van Zondagskindjes, een serie teksten over niet-weten die geen deel uitmaken van een serie.

 

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Hans van Dam Tags: brieven advaita, brieven niet-weten, dwaasheid, dwijsheid, niet-weten, non-dualisme, non-dualiteit, nondualisme, nondualiteit, wijsheid

Lees ook:

  1. De wijsheid van het hart is een dwaasheid van het hoofd
  2. Advaita is: niet vastzitten
  3. Advaita is ook maar een verhaal
  4. Meester Tja 172 – De wijze weet niet beter

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Lees Interacties

Reacties

  1. Joppe zegt

    13 december 2015 om 09:36

    Fijn stukje weer. Ik geniet er dagelijks van.
    Bedankt Hans.

  2. zeshin zegt

    13 december 2015 om 11:30

    Hans er zit een spelfout in je artikel je schrijft “Allemaal Sokkels” dat moet uiteraard zijn “Allemaal sukkels”. _/|\_

  3. zeshin zegt

    13 december 2015 om 11:33

    Hans er zit een spelfout in je artikel je schrijft “Allemaal Sokkels” dat moet uiteraard zijn “Allemaal sukkels”. _/|\_
    P.S. je zorgt elke keer weer voor een grijns op mijn gezicht.
    Chapeau.

    • Sjoerd zegt

      13 december 2015 om 20:58

      Hallo Zeshin,

      Wat is eigenlijk het verschil tussen ‘Sokkels’ en ‘Sukkels’…?

      Lijkt dat op Pokkels en pukkels?

      Of hoort het bij het eten van kokkels of kukkels?

      Intuïtief of aangeleerd zit ik nu te dubben over ‘Mokkels’ of ‘Mukkels’, maar daar heb ik helaas geen foto’s van.

      Zoveel onderscheid,
      zoveel korrels,
      en toch 1 woord,
      …zand!

      Ik ben dwyslectisch,
      hoe moet ik het woord
      de juiste spelling heten?

  4. Vanessa zegt

    13 december 2015 om 21:04

    Ik kijk elke dag uit naar jouw stukjes, Hans, en deze is er weer een die me laat lachen, maar ook aan het denken zet. Bedankt.

  5. Hans van Dam zegt

    14 december 2015 om 09:27

    Lieve mensen, dank voor de vitamientjes, fijn dat jullie de moeite hebben genomen. :-))

Primaire Sidebar

Door:

Hans van Dam

Columns. Boeken. NietWeten.nl. Contact. 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 14 augustus 2022
    Kum Nye Dancing zomerserie | Online | vanaf 14 aug
  • 19 augustus 2022 - 21 augustus 2022
    Retraite weekend | Vreugde van zijn: gelukkig zijn | Live | 19-21 aug
  • 22 augustus 2022 - 26 augustus 2022
    3-daagse boeddha vakantie
  • 26 augustus 2022 - 28 augustus 2022
    Retraite weekend | Liefde en Compassie voor jezelf en anderen | Live| 26-28 aug
  • 3 september 2022
    Gratis Workshop | Waardering voor jezelf en anderen | Live en Online | 
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    De rafelkant van onze democratische rechtsstaat – Deel 1

    Kees Moerbeek - 7 augustus 2022

    De auteur signaleert een onontkoombare overgang naar een staatsgrenzen overstijgende vervlechting van belangrijke leefomstandigheden op economisch, cultureel, klimatologisch en technologisch gebied. Het verlies van houvast dat dit veroorzaakt valt samen met het verlies van de bescherming door de verzorgingsstaat. Dit wordt verergerd door de onverschilligheid in leidende politieke en economische kringen ten opzichte van de onzekerheid die de veranderingen oproepen. De weerstand die dit alles opwekt neemt op veel plaatsen onder invloed van populistische en autoritaire bewegingen ‘de vorm aan van een afwijzing van anderen, andersdenkenden en andersverschijnende mensen.’

    Woef hé…een signalering

    Erik Hoogcarspel - 4 augustus 2022

    Georg Luck (1926 – 2013) was hoogleraar aan de Universiteit in Baltimore, Verenigde Staten in de klassieke cultuur en talen. Aan het einde van zijn carrière heeft hij op verzoek van een collega een studie uitgevoerd naar een heel aparte groep van filosofen, de cynici. Het wordt cynicus is afgeleid van “hond”, kynos. Deze “honden” predikten voor het volk en leidden talentvolle leerlingen op.

    De kinderen hebben nu rust nodig. Over ouderverstoting.

    Rob van Boven en Luuk Mur - 2 augustus 2022

    De kinderen waren 5 en 4 jaar toen de moeder vertrok met de kinderen. Ze wilde niet langer als slaaf behandeld worden door haar man. De kinderrechter besliste dat het woonverblijf bij moeder was, er kwam een bezoekregeling met vader en er werd opgelegd dat de ouders mee zouden doen aan ouderbemiddeling. De bemiddeling werd geen succes en ook een tweede en derde poging mislukte. Toen kwam er een melding bij Veilig Thuis door de vrijwillige jeugdhulpverlening.

    Crisis op crisis

    gastauteur - 1 augustus 2022

    Stel dat de vooronderstelling dat de mens beschikt over een vrije wil nu eens niet waar blijkt te zijn terwijl ons wetstelsel daar wel vanuit gaat en daarmee aansluit bij het vrije-markt-denken, het kapitalisme. En als dat niet waar is of maar heel beperkt, wat betekent dat dan? Dat er zoiets als een vrije wil bestaat is een aanname, een geloofsartikel.

    Narrative self en experiential self: hoe begrip van meditatieonderzoek beoefenaars kan helpen op hun pad

    gastauteur - 31 juli 2022

    Ik gebruik wel eens het beeld van een motor met zijspan. Als je geen meditatiebeoefenaar bent dan zit het narratief achter de stuur en de directe ervaring in het zijspan. Door beoefening kan je dat omdraaien, kom je ‘in’ de ervaring. En als je het narratief toch nodig hebt, dan zet je hem in. Waarvoor het ook helpt is dat mensen het niet meer zo vervelend vinden wanneer ze niet opmerkzaam zijn omdat ze begrijpen waar het narratief mee bezig is. Zo voorkom je de opbouw van aversie tijdens het mediteren.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Part of Me… Shaping Mental Spaces
    • ‘Geef ons heden ons dagelijks brood’
    • Elf visioenen van het Levende Licht
    • Het jaar 2022 – dag 219 – sorrypoliticus
    • Dalai Lama feliciteert nieuwe Indiase vice-president met benoeming

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

     

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

     

    Privacy en cookies

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

    Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

    Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

    Noodzakelijke cookies

    Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

    If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

    Privacy

    Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens