Hoe de ene maan de andere wast.
Buiten de geschriften om
Kort na het verschijnen van zijn meester-werk Transmissie en transcendentie kwam aan het licht dat de auteur, toen nog Nico Niko (‘breed licht’) Tydeman, daarvóór Nico Sojun (‘authentieke dharma’) Tydeman, jarenlang een geheime relatie had met een van zijn leerlingen. Transmissie en transpiratie, zeg maar.
Beiden, zowel de leraar als de leerling, hadden de boeddhistische geloften afgelegd, waaronder de vierde:
‘Ik houd mij aan het voorschrift om af te zien van incorrect spreken.’
De leerling voelde zich achteraf misbruikt en drong aan op openbaarmaking, wat uiteindelijk geschiedde en tot opschudding leidde in het Zen Centrum Amsterdam en in de boeddhistische gemeenschap van de lage landen.
Je moet het breed zien, vind ik. Tydeman afficheert zichzelf als mystagoog. ‘Mystiek’ betekent ‘geheim’, dus eigenlijk was hij er op zijn manier heel open over.
Drie leraarstypen onderscheidt de auteur in zijn boek: de vriend, de goeroe en de mystagoog. En een vierde dus, buiten de geschriften om, dwars door de driften heen, van hart tot hart, alleen voor ingewijden: de minnaar.
Een wassen zegel
Met zijn gedrag trad Nico Tietenman niet alleen in zijn eigen voetsporen maar ook in die van zijn leraar Dennis Merzel (Genpo Roshi), die hij als zijn goeroe ziet, en in die van diens leraar, Maezumi Hakuyū (Maezumi Roshi).
Een goeroe is iemand die de dharma demonstreert door zijn gedrag, stelt Tydeman, en inderdaad, dat gedrag liegt er niet om. Merzel wordt beschuldigd van zedeloosheid en hebzucht, Maezumi van zedeloosheid en drankzucht.
Inmiddels heeft Merzel het transcendente leraarschap van zijn Nederlandse navolger bekrachtigd met de titel ‘roshi’ en de dharmanaam Tenkei, ‘hemels licht’. De ene maan wast de andere.
Inka, heet zo’n bekrachtiging in zen. Een wassen neus vermomd als wassen zegel, ’the final seal of approval’, door Nico Tenkei Tydeman in alle nederigheid aanvaard. Heeft een boeddha de hondennatuur?
‘Ik ben dankbaar voor al de jaren die ik met mijn leraar heb doorgebracht’ zegt hij bescheiden. ‘Zonder hem was ik niet geworden die ik nu ben.’ Hoe zal hij dan vroeger zijn geweest, vraag je je af.
Geen briefgeheim
Zelf houd ik het al drieëndertig jaar met mijn lief, Lucienne, en niemand spreekt er schande van. Is er een betere leraar dan je minnaar?
Geloften hebben we nooit gebroken omdat we ze nooit hebben afgelegd. Behalve de huwelijkse, maar die hebben we weer afgelegd, ongebroken.
Een paar jaar terug werden een briefschrijfster en ik verliefd op elkaar. De eerste die het hoorde was Lucienne, voor wie ik geen geheimen heb. Ze sprak er geen schande van en vond het net zo spannend als ik.
De laatste die het hoorde, ondanks mijn aandringen, was de partner van mijn correspondente. Die sprak er niet alleen schande van, hij noemde me nog een goeroe ook.
Vandaar mijn vraag aan jou, wat voor leraar ben ik nou?
Lees ook: https://openbuddhism.org/blog/2024/dont-ask-dont-tell/
