Bijeenkomst in lichtheid.
Advaita is: niet vastzitten in neutraliteit
Beste Ferry,
Om te beginnen, dank voor je medeleven. Inderdaad heb ik pijn en inderdaad maak ik me zorgen.
Je stelt ‘dat het de verlichte past pijn en zorgen te verwelkomen.’ Ik heb meteen de rode loper uitgerold. Kijk ze eens paraderen! Grapje.
Eerlijk gezegd maakt het me niets uit of ik de pijn en de zorgen verwelkom of mijn afwijzing ervan of mijn afwijzing daar weer van. Ze zijn allemaal even welkom of nietkom, dus daar heb ik geen omkijken naar.
Ook in algemene zin maakt het me niets uit of iets me uitmaakt. Wat heb ik daarmee te maken? Maakt het me toch een keertje uit, dan maakt dát me niet uit. Zodoende kan ik het nooit verkeerd doen. En nooit goed natuurlijk. Ga maar na.
Ik sta onverschillig tegenover mijn verschilligheid.
Ik sta onpartijdig tegenover mijn partijdigheid.
Ik tolereer mijn intolerantie.
Ik heb geen mening over mijn meningen.
Ik hecht geen geloof aan mijn geloof.
Ik kijk onbevooroordeeld naar mijn vooroordelen.
Ik ben ruimdenkend inzake mijn bekrompenheid.
Ik word niet begrensd door grenzeloosheid.
Ik ben een met mijn menigvuldigheid.
Ik eigen me mijn toe-eigeningen niet toe.
Ik identificeer me niet met mijn identificaties.
Ik hou me niet verantwoordelijk voor mijn verantwoordelijkheidsgevoel.
Ik heb geen voorkeur voor een leven zonder voorkeur.
Ik heb geen hokje voor hokjesgeesten.
Ik maak geen onderscheid tussen wel en geen onderscheid maken.
En anders maar wel.
Begrijp je wat ik bedoel?
Advaita is: niet vastzitten in woorden
Hoe je een en ander moet noemen is wat anders. Eerst noemde ik het niet-weten; die term lag en ligt me het best.
Later heb ik honderd andere namen gevonden en verzonnen waarmee ik ook uit de voeten blijk te kunnen. Advaita. Non-dualiteit. Niet-twee. Dwijsheid. Wu wei. Onthechting. Groot Ongeloof. Sunyata. De lege leer. Indifferentie. Niet-oordelen. Annata.
Helaas zijn alle labels misleidend. Wie ze letterlijk neemt en ernaar probeert te leven komt meteen vast te zitten. Die mag geen onderscheid meer maken. Geen grenzen meer trekken. Nergens meer over oordelen. Geen plannen of doelen meer hebben. Geen eigendommen vergaren. Niets meer geloven. Nergens meer naar verlangen. Nergens meer aan hechten. Niets meer weten.
Die loopt de hele dag op te letten. Zijn best te doen. Zijn zonden te overdenken. Zijn karma te verkleinen. Zijn persoon te ontkennen. Zijn ego te onderdrukken. Zijn geest tot rust te brengen. Zijn openheid te cultiveren. Zijn gewoontes te doorbreken. Zijn illusies te doorzien. Zijn banden te verbreken. Zijn bezittingen weg te geven. Zijn gedrag bij te stellen. De balans op te maken.
Zo ken ik een advaitaleraar, je weet vast wel wie ik bedoel, die te pas en te onpas roept dat het de verlichte past alles te verwelkomen. Een fuik vanjewelste. Een gesel voor de argelozen die hunkeren naar verlichting. Een ramp voor de idioten die zich de identiteit van verlichte hebben aangemeten.
Zolang je gelooft dat de verlichte iets past zit je daarin vast.
Zolang je gelooft dat de verlichte niets past zit je daarin vast.
Zolang je gelooft in verlichting als iets wat je kunt doen, worden, bereiken of achter je laten, heb je iets te doen, te worden, te bereiken of achter je te laten.
Ook deze woorden zijn misleidend en zetten je vast. Te zeggen dat alle woorden misleidend zijn of dat de waarheid voorbij de woorden is, maakt het er niet beter op. Dat zet aan tot demonstratieve zwijgerij, alleen te verbreken om de stilte op te hemelen.
Advaita is: niet vastzitten in advaita
Wat betreft de door jou ‘gerespecteerde, vaste satsangbezoeker B.’ die meende ‘dat jouw gedachten, en eigenlijk alle gedachten, vanuit het perspectief van de advaita vedanta gebakken lucht zijn’: hij heeft volkomen gelijk.
Helaas voor B. betekent dit dat zijn gedachte dat jouw gedachten vanuit het perspectief van de advaita vedanta gebakken lucht zijn, ook gebakken lucht is. Evenals de gedachte dat eigenlijk alle gedachten vanuit het perspectief van de advaita vedanta gebakken lucht zijn. Evenals het perspectief van de advaita vedanta zelf. Dus waarop wou B. zich nog beroepen? Waartegen wou jij nog in beroep gaan?
Advaita is uiteindelijk zelfvernietigend. Dat is nu net wat ik er zo aardig aan vindt: dat het alles op zijn grondvesten doet schudden. Advaita is een ander woord voor aardbeving, of liever, geestbeving. Non-dualisme als denksteenvergruizer.
Wie ieder onderscheid ondermijnt, zelfs het onderscheid tussen eenheid en veelheid, tussen werkelijkheid en illusie, tussen iemand en niemand, tussen één, twee, niet-twee en veel, die raakt alle verhalen kwijt.
Niets houdt hij over, zelfs niet het niets. Hij heeft geen grond meer onder zijn voeten en geen poot meer om op te staan.
Stel je dat eens voor: geen dvaita, geen advaita. Geen veda, geen vedanta. Geen dualisme, geen non-dualisme. Geen dualiteit, geen non-dualiteit. Geen zelf, geen niet-zelf. En ook geen weten en geen niet-weten natuurlijk.
Kan het eenvoudiger?
Advaita is: niet vastzitten in bewustzijn
Het komt me voor dat je je met je hypostase van ‘het Bewustzijn dat zich uitdrukt via de gedachten van wat men gewoonlijk de persoon noemt, in mijn geval Ferry’, evenzeer en net zo hopeloos vastlult als met de hypostase van de persoon zelf, in jouw geval Ferry.
Het Bewustzijn is gewoon de volgende persoon, in jouw geval Ferdinand of Ferrari. De Persoon der personen. De Hoofd-persoon, ontsproten aan het Opper-hoofd. Dat alleen maar een alter ego blijkt te zijn van goeie ouwe Ferry. Zo praat je er tenminste over:
“Het Bewustzijn kent mij en leeft mij. In die zin ben ik het Bewustzijn en andersom. Er is geen afgescheidenheid.”
Wat is Bewustzijn precies, vraag ik me af, of doe alsof. Een personificatie, een reïficatie, een deïficatie, een mystificatie?* Ik zou tenminste niet weten hoe je ‘het niets dat alles is’ en ‘het alles dat in zichzelf leeg is’ (jouw woorden) anders zou moeten noemen.
Met dat soort dwaaltaal maak je de heilige graal alleen maar heiliger en wek je in je gebiologeerde toehoorders precies de spirituele hebzucht, eerzucht en behaagzucht op die je zegt te verafschuwen.
* Personificatie: idee voorgesteld als persoon. Reïficatie: idee voorgesteld als ding. Deïficatie: idee voorgesteld als god. Mystificatie: begrippenmist.
Advaita is: niet vastzitten in speculatie
En wat is dat nu ineens weer voor geheimzinnig gedoe over de kosmos? Ik ken die R. die je met instemming citeert wel zo’n beetje. Cryptofiel, filoloog, sciëntist, nieuwetijdskind. Praatjesmaker par excellence, met zijn meeneemideeën over elfdimensionale snaren en andere luchtgitaren, zijn gewauwel over de noodzaak tot verwetenschappelijking van onze zogenaamd middeleeuwse spiritualiteit naar het voorbeeld van Lama Ladida Blablabla. Pas maar op dat je kop niet uit elkaar knalt.
Metafysica is amfetamine voor de mind, met spiritualiteit heeft het geen jota te maken, of hoe het kleinste higgsdeeltje tegenwoordig ook mag heten. Tenzij je spiritualiteit definieert als speculatie.
Voor mij is spiritualiteit juist het einde van alle speculatie, zowel de gebreidelde als de ongebreidelde variant. Of ten minste de erkenning van het speculatieve karakter van onze verheven gedachten. Spiritualiteit is een speculum om de innerlijke babbelbox bloot te leggen, die gedijt bij verborgenheid en daaraan zijn gezag ontleent.
Advaita is: niet vastzitten in verwondering
Ook dat andere stokpaardje van je, het leven als Mysterie, is tegenwoordig bon ton onder beaten uit alle hoeken en gaten, van ongeboren tot ongestorven, van half gaar tot dubbel gebakken, wat een lucht.
God is dood, Osho is bijgezet, Hare Krishna is verwelkt en Zijne Boeddha wordt nog iedere dag zonder enige karuna in zijn kont geneukt door lege leraren uit alle landen. Dus nu spreken we van het Mysterie, de volgende ster aan het infirmament om thee en horoscopen van te trekken, het volgende mikpunt voor de psychonaut.
Zou dat dan de Eeuwige WijsDom zijn, verlichting als permanente staat van verwondering? Verwonder je hier dan maar eens over: niemand verkeert in een permanente staat van verwondering. Christenen niet, mystici niet, sannyasins niet, swami’s niet, boeddhisten niet, agnosten niet en idioten niet. Zelfs mijn demente ouders niet, al zijn ze inmiddels ver heen.
Verlichten verwonderen zich werkelijk nergens meer over, ze doen alleen nog alsof. Die wonen voor eeuwig in de hoogste Werkelijkheid, waar alles kraakhelder en overduidelijk is. Vreemd genoeg niet allemaal in dezelfde Werkelijkheid, terwijl je toch zou denken dat er maar één de hoogste kan zijn. Ook dat verwondert ze niet.
Verder lijken verlichten sprekend op elkaar, en zwijgend. Kennelijk gaat hun act over van leraar op leerling, buiten de geschriften om. Zekerheid zaaien en bewondering oogsten, luidt het devies. Bestudeerd zijn hun gebaren, alwetend is hun blik. Zelfgenoegzaam glimlachen ze hun gehoor uit. En maar wijzen, daar zijn het wijzen voor.
Geloof je me niet? Speel maar eens een filmpje van een van je eigen satsangs af. Let vooral op je handen.
Advaita is: niet vastzitten in de waarheid
Satsang, het woord alleen al. ‘Bijeenkomst in Waarheid’. Satsang is een bekendmaking, geen onbekendmaking. Of gaat meneer de leraar soms voor in onwetendheid? Legt meneer de leraar ooit zijn oor te luister bij zijn onwetende gasten?
Zeg eens, wat heeft een bekendmaking door een voorganger precies met verwondering te maken? Zeker weten dat ‘het Mysterie van het Leven dat ons leeft’ meer is dan een modieuze meme die, net als alle memes, modieus of niet, komt en gaat?
Als je het Mysterie niet denkt is er geen Mysterie te bekennen. Als je het Leven niet denkt geen Leven. Als je het Bewustzijn niet denkt geen Bewustzijn.
Hoef je ook niets meer uit te leggen. Kun je er ook geen geld meer voor vragen. Zijn er ook geen hooggespannen verwachtingen meer. Heb je ook niets meer Waar te maken. Geprezen zij de Heer, Hij weet het ook niet meer, of heeft het nooit geweten.
Man, ontspan. Bijeenkomst in lichtheid, dat is pas satsang. Gezelligheid kent geen tijd, vergankelijkheid duurt het langst, wat kan het absolute daaraan toevoegen?
Ook dit zijn maar gedachten. Over een paar seconden zijn ze alweer verdwenen, net als alle gedachten. Instant verlossing, de hele dag door, gratis en voor niks, nooit gemerkt? En je hoeft er niets voor te doen. En je kunt er niets tegen doen.
