• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Negende jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • André Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Eelco van der Meulen
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
  • Privacy

Zen is een vrij woord – Idioticon van de Poortloze Poort

22 mei 2019 door Hans van Dam

Wat is zen? Zen is een vrij woord. Vrij als de Poortloze Poort. Woordenlijst om een lang verhaal kort te maken.

 

Alle woorden tussen aanhalingstekens

Voor zen hoef je volgens meester Wumen niet intelligent te zijn. Het komt erop aan dag en nacht te twijfelen aan alles wat je meent te weten. Twijfel is de weg. Eer je bent uitgetwijfeld is alles wat je wist weg. Zen als lege leer.

Niet-weten is wel radicaal maar niet moeilijk. Wie kan de lege leer nou niet begrijpen, vraag ik je. Aan de andere kant: wie kan de lege leer nou wel begrijpen.

Grote twijfel, grote verlichting, zeggen ze in rinzai. Die grote twijfel mag ook groot voorbehoud of groot ongeloof of groot wantrouwen heten, of wat je maar wilt – als je er maar niet op bezuinigt. Hoe ver moet je gaan? Verder, verder, almaar verder, zelfs het verdergaan voorbij.

De wijsheid zonder wijsheid is voorbij alle wijsheid. Daar is geen samsara en geen nirwana, geen bodhisattva en geen boeddha, geen ego en geen zelf. Er is geen fout en geen goed, geen dwaasheid en geen wijsheid, geen leugen en geen waarheid. Er is geen vorm en geen leegte, geen afgescheidenheid en geen eenheid, geen weten en geen niet-weten.

Mag dat verlichting heten? Dat moet je zelf maar weten. Iedere naam is misleidend en niets zeggen is ‘de verkeerde zen van het zwijgend stralen.’

Hoe je het ook noemt, wat je er ook over zegt, in een radicaal niet-we­ten staan al je woorden voorgoed tussen aanhalingstekens.

Ook deze.

A is agnose

afhankelijk ontstaan, afhankelijk bestaan, interzijn
boeddhistische doctrine dat niets in en uit zichzelf begrepen kan worden

Schrik niet van het woord doctrine. Boeddha deed niet aan metafysica. Afhankelijk bestaan betekent alleen maar dat de schijnbaar zelfstandige dingen en wezens in werkelijkheid één grote kluwen vormen. De knopen des levens zijn niet te ontwarren. Wie daar niet mee leert le­ven, zal lijden.

advaita
Sanskriet (a-, niet + dvaita, twee): niet-twee; geen onderscheid weten te maken

agnose
(a-gnose) mooi woord voor niet-weten

agnost
weetniet

Agnosereeks
serie boeken van Hans van Dam over niet-weten

agnostiek
niet-weten opgevat als zelfstandig spiritueel paradigma

antimeester, antileraar
leraar die niets leert en bij wijze van meesterschap zijn meesterschap ondermijnt

arme van geest
agnost, weetniet

Zalig zijn de armen van geest, zei Jezus, beweert Matteüs (5-7). Om het rijk der hemelen binnen te gaan moeten wij weer als kinderen worden, zei Jezus, beweert Marcus (18:2). Hoor je het ook eens van een ander.

boeddha
wijze zonder wijsheid, agnost

de dans ontsprongen
beeldspraak voor een beweeglijk denken dat niet lang in dilemma’s blijft hangen

denk-beeld
gestold denkbeeld (mensbeeld, zelfbeeld, godsbeeld, wereldbeeld, ideaalbeeld…)

Een denk-beeld is een onwrikbaar uitgangspunt in het denken van de hokjesgeest. Er is een beeldenstorm voor nodig om het van zijn sokkel te blazen.

dummy
1. iemand die nog niet weet, 2. iemand die niet meer weet

dwaalgesprek
dialoog in de geest van niet-weten

dwaalgids
iemand die voorgaat door niet voor te gaan

dwaaltekst
koan over willekeurig welk onderwerp

dwaalweg
grote twijfel als weg naar niet-weten

In niet-weten is de twijfel weg en de weg verlaten.

dwijs
dwaas noch wijs

grote twijfel
radicale scepsis, groot ongeloof, groot wantrouwen, groot voorbehoud.

hokjesgeest
zwart-witdenker

koan
dwaaltekst over een boeddhistisch onderwerp

leeg
zonder eigenheid, substantie of wezenlijkheid

Gezegd van wezens, dingen en leringen. Volgens de boeddhistische filosoof Nagarjuna is niets wat het lijkt. Alles is leeg, niet alleen het relatieve, maar ook het absolute. Zie ook afhankelijk bestaan.

de lege leer, het lege boek
metaforen voor niet-weten

lege leraar
leraar zonder leer, leraar van de lege leer, afleraar

niet-weten
dat je het niet meer weet, maar dan ook helemaal niet meer – en daarvoor uitkomt

nirwana
geestelijke ontspanning in niet-weten

non-dualiteit
niet-twee (en niet-een); agnose

postpostmodernisme
het einde van alle grote ideeën en idealen, inclusief het postmodernisme; niet-weten

pleingeest
tegenovergestelde van een hokjesgeest

rijk der hemelen
beeldspraak voor agnose

samsara
zeker weten, heilig in je ideeën en idealen geloven, je gedachten over de werkelijkheid aanzien voor de werkelijkheid

satori
agnose

sunyata
(Sanskriet) leegte; het leeg zijn van de dingen, de wezens, de woorden en de leer

sunyata-sunyata
het leeg zijn van de leegte

De boeddhistische doctrine van de leegte is overal op van toepassing, dus ook op de boeddhistische doctrine van de leegte. Sunyata-sunyata is tegelijk het toppunt en het einde van deze doctrine, van zen en van de dharma. Het is de dood van de Boeddha en de dood van de boeddhadoder.

tekSst
tekst die stil maakt; dwaaltekst, koan

tja
tussenwerpsel om duidelijk te maken dat je het niet weet; synoniemen: eh, ach, och, mwah, poe, oei, hm

In plaats van een tussenwerpsel kun je ook je schouders ophalen, glimlachen, knipogen.

tja-tja-tja
de dans van niet-weten – verwijzing naar de lichtvoetigheid van het dwijze denken

vedanta
Sanskriet voor het einde (anta) van de wijsheid (veda)

vergankelijkheid
veranderlijkheid, tijdelijkheid, sterfelijkheid, ijdelheid, vanitas

Volgens het boeddhisme is vergankelijkheid een van de drie kenmerken van het bestaan die we onder ogen moeten zien en waarmee we moeten leren omgaan. Niets is bestendig, alles ontstaat, groeit, bloeit, verdort, bederft, vervalt, vergaat. Nergens kun je op rekenen, je weet maar nooit.

Vergankelijkheid, onderlinge afhankelijkheid en leegte maken het leven ongrijpbaar en onbegrijpelijk. Daarmee in het reine komen is het doel van het boeddhistische pad.

verlichting
niet-weten, ook niet van verlichting of niet-weten

vrijgeest
weetnietgeest

weetniet
iemand wiens woorden en gedachten voorgoed tussen aanhalingstekens staan; agnost

weetnietfeest
1. mateloze agnose; 2. gelaten uitgelatenheid waarmee mateloze agnose gepaard gaat

weetnietgeest
agnost

weetnietkunde
agnostiek

weetnietzen
zen zonder zen, de leer zonder leer, weten zonder weten, doen zonder doen, zijn zonder doel

wegdenken, ontdenken
uit het denken schrappen, stukdenken, dooddenken, deconstrueren

de weg terug, de terugweg
de weg uit het weten, de weg van de twijfel, de weg naar niet-weten

de wijsheid zonder wijsheid, de wijsheid voorbij alle wijsheid
zen, vedanta, niet-weten

zelfdenkend
gezegd van iemand die niets op gezag aanneemt

zen
niet-weten

zengeest, weetnietgeest
agnostische variatie op het gevleugelde woord ‘zengeest, beginnersgeest’ van Shunryu Suzuki

de zenweg
grote twijfel

Zen is een vrij woord

Is zen inderdaad hetzelfde als niet-weten? Natuurlijk niet. Zen is een vrij woord. Alle woorden zijn vrij, al probeert menigeen de betekenisgeving te monopoliseren.

Voor de een is zen grote twijfel, voor de ander groot mededogen. Voor de een is het liefdevolle vriendelijkheid, voor de ander jezelf zijn. Voor de een is het engagement, voor de ander quiëtisme. Voor de een is het innerlijke vrede, voor de ander vrede op aarde. Voor de een is het spirituele groei, voor de ander acceptatie van wat is.

Sommigen verstaan onder zen soberheid, anderen eenvoud, leegte, overgave, egoloosheid, vrijheid, meditatie, het achtvoudige pad, de drie juwelen, zwijgzaamheid, aandachtigheid, mystieke eenwording, niet-zelf of, in toenemende mate, chill, cool, relaxed weet je wel.

Wat mij betreft heeft iedereen gelijk, of niemand.

Dat noem ik zen, of niet-weten.

 

De Poortloze Poort in het Boeddhistisch Dagblad: alle links

 

De Poortloze Poort inkijken/kopen

Niet om door te komen! de Poortloze Poort
Voorplat van het boek Niet om door te komen! De Poortloze Poort.
Dit artikel maakt deel uit van  de serie Niet om door te komen! De Poortloze Poort. Illustraties: Lucienne van Dam. De Poortloze Poort als boek. Alle publicaties van Hans van Dam in het Boeddhistisch Dagblad.

 

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Hans van Dam Tags: agnose, Hans van Dam, Inleidingen Poortloze Poort, niet-weten, poortloze poort, woordenlijst, Wumenguan, zen

Lees ook:

  1. De koan als dwaaltekst – de weg terug
  2. De Poortloze Poort nu als paperback
  3. De verkeerde zen van het zwijgend stralen
  4. Het leven als koan – de wegdenkweg

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Door:

Hans van Dam

Series, Boeken, Site, Blog, Hans, Contact. 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 18 januari 2021
    Gratis proefles introductietraining Skillful Means
  • 18 januari 2021
    Online Dhammakaya-meditatie
  • 19 januari 2021
    Gratis proefles cursus Caring - Caring from the heart
  • 19 januari 2021
    Online Dhammakaya-meditatie
  • 20 januari 2021
    Zen Spirit Doorgaande groep Meditatie Arnhem
  • bekijk de agenda

De werkplaats

De werkplaats.

Boeddhistische kunstenaars

Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
lees meer »

Pakhuis van Verlangen

In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

De Lotussoetra – boeddhisme en politiek

Erik Hoogcarspel - 14 januari 2021

In de Lotussoetra worden de geboorte, de meditaties, het ontwaken het preken en de dood van de Boeddha beschreven als niet meer dan een show die hij opvoert. Het is een didactische methode. In feite is hij de eeuwige wetgever van het universum en daarom de inrichter van de ware politiek.

Het boeddhisme en religie

Erik Hoogcarspel - 12 januari 2021

Is het boeddhisme een religie, een levensweg of een filosofie? Als je deze vraag aan meerdere mensen stelt krijg je geheid verschillende antwoorden en voor elk antwoord valt wel iets te zeggen.

Tien jaar Boeddhistisch Dagblad

Joop Ha Hoek - 8 januari 2021

...

Jasper Schaaf – Marx’ diepe respect voor Aristoteles

gastauteur - 1 januari 2021

Jasper Schaaf: 'Aristoteles noemt het doel van het menselijk bestaan ‘geluk’. Klinkt dit te makkelijk? Is het vreemd? Speelt zo’n ver, groot en toch belangrijk doel echter ook geen belangrijke rol in de vroegere geschriften van Marx, waar hij nog meer dan later op de werken van Georg Hegel en Ludwig Feuerbach leunt?'

Bodhiwappie

Erik Hoogcarspel - 27 december 2020

De symboliek is maar al te duidelijk: de elite bestaat uit vampiers, ze voeden zich zelfs met het bloed van onschuldige kwetsbare baby’s, de politiek is een groot complot om de macht en de wetenschap wil de mensen inspuiten met nano-computers om ze hun wil te ontnemen. Het gaat er niet meer om of het waar is, maar om hoe het voelt. Het enige wat je nog kunt doen is wat ketelmuziek produceren aan de voet van de ivoren toren van de macht. Samen tegen iedereen. Intussen klinkt in vele Tibetaanse tempels over de gehele wereld ketelmuziek voor ‘het welzijn van alle levende wezens’.

Meer onder 'pakhuis van verlangen'

Footer

Boeddhistisch Dagblad

Meest recente berichten

  • Het jaar 2021 – dag 15 – gevallen
  • Terugblik – verkiezingen 2017 – Zou een boeddhist op D66 stemmen?
  • ‘Nederlandse vergunningsprocedure voor veestallen in strijd met Europees recht’
  • Vrijdag zindag (10) – heen-en-weer-bootje
  • Eretitels voor Sri Lankaanse boeddhistische monniken

Reageren

We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

Over het BD

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
Lees ons colofon.

Zie ook

  • Contact
  • Over ons
  • Columns
  • Reageren op de krantensite

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

 

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

 

loading Annuleren
Bericht niet verstuurd - controleer je e-mailadres!
E-mail-controle mislukt, probeer het opnieuw
Helaas, je blog kan geen berichten per e-mail delen.
Boeddhistisch Dagblad
Powered by  GDPR Cookie Compliance
Privacy en cookies

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

Noodzakelijke cookies

Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

Bezoekersstatistieken

We gebruiken Google Analytics voor het bijhouden van bezoekerscijfers.

Dit helpt ons bij het verbeteren van de website; zo weten we wat wel en niet gebruikt of gelezen wordt.

Alle cookies staan uit in je browser. Zet cookies aan alsjeblieft, als je wil dat we je voorkeuren opslaan,

Privacy

Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens