Witte bonen. Wie kent ze niet? Vaak worden ze gegeten als witte bonen in zoetige tomatensaus. Maar er kan veel meer mee! In de vorige eeuw was het aanbod peulvruchten in de supermarkt beperkt tot witte bonen, bruine bonen, kapucijners, linzen, groene erwten en spliterwten. Sindsdien zijn daar bij gekomen: lima bonen, zwarte bonen, kidney bonen, zwartoogbonen, kikkererwten, belugalinzen, rode linzen, gele linzen, enzovoort. Ik verkeerde in de veronderstelling dat die nieuwe peulvruchten allemaal luxer en lekkerder zijn – ze zijn vaak ook duurder – totdat ik ging experimenteren met doodgewone Hollandse witte en bruine bonen en wat bleek: daar is niks mis mee, die zijn gewoon erg lekker!
Naast lekker zijn peulvruchten ook gezond, ze zijn voor vegetariërs en veganisten een goede bron van eiwitten en mineralen, en hun productie is veel minder belastend voor de Aarde dan vlees, vis, zuivel en allerlei exotische producten die in de winter van verre worden ingevlogen. Lang leve de peulvruchten.
Vandaag twee recepten met witte of andere bonen in de hoofdrol die oorspronkelijk afkomstig zijn van Yvette van Boven en die als weekendrecept in de Volkskrant Magazine stonden.
- Citroenige bonenstoof van Yvette van Boven, hoofdgerecht voor 3 of bijgerecht voor 6 personen
Ingrediënten:
- 300 gram bonen, bijvoorbeeld witte bonen, 6-12 uur geweekt in ruim water
- 6-8 sjalotjes, gepeld en in kwarten
- 3-4 tenenknoflook, gepeld en gehalveerd
- 125 ml olijfolie
- 2 laurierblaadjes
- Een half pakje Italiaanse verse kruiden (supermarkt) of een paar takjes tijm of rozemarijn
- zout en versgemalen zwarte peper
- 1 grote of 2 kleine citroenen, in schijfjes
- 150 gram boerenkool, in reepjes en harde stelen verwijderd
- chili flakes
- lekker knapperig vers brood
Giet de bonen af en zet ze op in vers water, ze moeten ruim onder staan. Voeg 2 sjalotjes toe, de tenen knoflook, de helft van de olijfolie, laurierblaadjes en de Italiaanse verse kruiden. Voeg een half theelepeltje zout en wat peper toe en breng de pan aan de kook. Draai, zodra het kookt, het vuur laag, en kook de bonen bijtgaar, volgens de aanwijzingen op de verpakking. Zelf gebruik ik voor peulvruchten meestal de snelkookpan, ik deel dan de tijd door drieën. 20 minuten in de snelkookpan is meestal voldoende, of een uur in een gewone pan. Let op: de kooktijd verschilt per soort bonen en hangt verder af van hoe vers ze zijn en hoe lang ze geweekt hebben. Helaas kun je met de snelkookpan niet even proeven, dus het moet een beetje op intuïtie. Mijn bonen waren nu iets te zacht, maar dat vonden we niet erg. Alleen de foto is veel minder mooi geworden dan die van Yvette’s bonenschotel. Maar ja, haar man is professioneel fotograaf.
Als de bonen gaar zijn, voeg dan nog wat zout toe en schep ze, bijvoorbeeld met de schuimspaan, uit het kookvocht en bewaar ze even apart. Kook het vocht tot de helft in, en vis de laurierblaadjes en eventuele takjes van de Italiaanse kruiden er uit.
Verhit de rest van de olijfolie in een braadpan en fruit daarin de sjalotten tot ze zacht zijn. Roer de schijven citroen erdoor en de boerenkool. Bak alles al omscheppend om. Schep de bonen erdoor en giet de ingekookte bonenbouillon erbij. Draai het vuur laag, doe een deksel op de pan en laat alles kort sudderen zodat alle smaken kunnen mengen en de boerenkool nét gaar is. Bestrooi met chili flakes en dien op met knapperig vers brood erbij.
- Ovengebakken witte bonenschotel van Yvette van Boven, voor 4 personen
Het originele recept is met kabeljauw, ik gebruikte in plaats van kabeljauw stukjes knolselderij, die ik even had voorgekookt in water met citroensap.
Ingrediënten
- 4 takjes oregano, of neem de andere helft van het bovengenoemde pakje Italiaanse kruiden
- gewelde en gekookte witte bonen (ca. 300 gram drooggewicht) of gebruik 2 blikken of potten
- 100-200 gram kalamata-olijven, ontpit, grof gehakt
- 3-4 sjalotten, in dunne ringen
- 1 rode peper, in dunne ringen
- zout en versgemalen zwarte peper
- stukken selderij, ca. 100 gram per persoon, 10 minuten gekookt in water met wat citroensap
- 2 citroenen
- 5 eetl. olijfolie
Verwarm de oven voor op 150 graden. Meng in een ovenschaal de oregano/Italiaanse kruiden met de bonen, olijven, sjalotten, rode peper en een scheutje (ca. 150 ml) water, bijvoorbeeld het kookvocht van de selderij, breng op smaak met zout en peper. Bestrooi stukken selderij ook met zout en peper en leg ze een beetje tussen de bonen. Snij 1 citroen in flinterdunne schijfjes, verwijder zoveel mogelijk pitten en leg ze dakpansgewijs over de selderij. Besprenkel de hele schaal met olijfolie.
Schuif het de oven in en bak ongeveer een half uurtje in de oven tot alles een mooi kleurtje heeft. Snij de andere citroen in parten om erbij te geven. Serveer ook deze schotel met lekker brood en een winterse salade van bijvoorbeeld witlof, walnoten en peterselie.
Van het tweede recept heb ik helaas geen foto. Op de foto bij het eerste recept heb ik reuzenbonen gebruikt in plaats van de gewone bekende witte bonen. Het ziet er niet mooi uit maar we vonden het wel lekker. Zelfs de kritische dochter die meestal haar neus optrekt voor peulvruchten, maar wel erg van citroen houdt. De ovenschotel vond ik nog wat lekkerder, met de kalamata olijven.
