Het patroon van troosten en getroost worden met eten herken ik maar al te goed. Misschien gaat het terug tot de trauma’s van mijn Russische opa (geboren in 1898 in Kirovohrad in het huidige Oekraïne) en oma (geboren in 1899 in Kaunas in het huidige Litouwen) die ternauwernood aan de hongerdood konden ontsnappen.
Boeddhistisch leven
B’eter: Nogmaals (bruine) bonenburgers
Onlangs meldde de NOS dat de verkoop van vleesvervangers wereldwijd afneemt, ook in Nederland. Wat zou er aan de hand zijn? Hebben consumenten eindelijk door dat ze vlees niet hoeven weg te laten of te vervangen, maar dat er heerlijke gerechten bestaan zónder vlees of -vervangers? Of zijn consumenten zelf massaal vleesvervangers gaan maken? Vleesvervangers zelf maken is namelijk gezonder, goedkoper, beter voor het milieu en tamelijk simpel.
B’eter – Bosvruchten, geschenken van Moeder Aarde
Nergens voelt het voedsel zo’n geschenk van Moeder Aarde als wanneer ik bosvruchten pluk en eet, zo uit het bos. Natuurlijk is elk voedsel, ook een magnetronmaaltijd uit de supermarkt, een geschenk van Moeder Aarde. Zonder Moeder Aarde, de zon, de regen, en talrijke menselijke en niet-menselijke levende wezens was er überhaupt geen voedsel. Maar het proeven van een bosbes of bosaardbei, zo uit het bos, is toch een andere ervaring, die mijn verbondenheid met Moeder Aarde en het hele ecosysteem waarin wij leven voedt.
B’eter – Noorwegen, 1 km per uur – en simpele recepten voor op vakantie
Waar vertragen en met volle aandacht, langzaam lopen voor mij in het dagelijks leven best een uitdaging is – ik heb de neiging om dingen, ook lopen, nogal gehaast te doen – was het nu voor mij de enige mogelijkheid. Goed kijken waar ik liep en elke stap langzaam en met aandacht zetten: het was voor mij een goede oefening. Ik heb al wandelend veel spinnetjes, kevertjes, rupsjes, bloemetjes en paddenstoeltjes gezien. Noorwegen, ca. 1 km per uur. Er zijn ergere kaarten om te trekken.
B’eter – Eten als hobbits
Kan je meerdaagse wandeltochten maken met een lichtgewicht uitrusting en toch zelf lekkere maaltijden bereiden? Het was een uitdaging die mij de afgelopen twee weken in Schotland bezighield, toen ik daar met mijn vriendin (zonder auto) rondreisde om wandeltochten te maken en te wildkamperen.
B’eter – mijn bio van vroeger is nu vega
Wij kenden in die tijd geen bio of vega, al zal die stroming er best wel kunnen zijn geweest. Er groeiden appels, pruimen en peren aan de bomen, bessen en aardbeien aan planten en struiken, we noemden dat fruit. De toevoeging vega of bio ontbrak.
B’eter – Italiaans eenvoudig
Precies een jaar geleden verhuisde ik met mijn vriendin terug vanuit Noord-Italië, waar we een jaar hadden doorgebracht. Nu, opnieuw in de zomerpauze, rond de overgang van juli op augustus, ontstond er ineens ruimte in mijn hoofd om op deze tijd te reflecteren, waarbij twee vragen steeds opnieuw in mij opkwamen. Wat was in de keuken (1) de grootste ontdekking die ik daar heb opgedaan en (2) het product waar ik mij het meest heb beziggehouden? Vandaag realiseerde ik mij toch dat op allebei deze vragen hetzelfde antwoord gegeven kan worden: focaccia.
B’eter – Serendipiteit, plantaardige kookroom, en paddenstoelenroomsaus
Er zijn verschillende toevallige waarnemingen en ontmoetingen geweest die mij een duwtje gaven richting een vrijwel vegan eetpatroon. Ik beschreef lang geleden al hoe ik tijdens een herfstvakantie in een huisje in Bretagne, ik meen in 2016, voor het eerst werd geconfronteerd met het leed veroorzaakt in de melkveehouderij door het weghalen van pasgeboren kalfjes bij hun moeder. Ik meende de ontreddering in de ogen van de kalfjes te zien, en de wanhoop in het geloei van de koeien te horen. Die vakantie was voor mij een keerpunt. “Als je eenmaal iets weet, ben je verantwoordelijk. Voor wat je doet, en voor wat je niet doet” citeerde ik de filosoof Jean-Paul Sartre in mijn stukje uit die tijd.
B’eter Eiwitten en tante Mářa’s rodebessentaart
Bij het eten van deze taart denk ik altijd in dankbaarheid terug aan mijn lieve oude tante Mářa aan wie ik mijn prille kennis en liefde voor de natuur – en lekker eten – te danken heb. De rode bessen kwamen vroeger uit de tuin van mijn opa en oma.
B’eter – eiwitten en Yvette’s bruinebonenburgers
Ik wil het hier even hebben over eiwitten. Als ik vertel dat ik geen vlees en zuivel eet, vragen mensen vaak of ik wel genoeg eiwitten binnenkrijg, met mijn (vrijwel) veganistische dieet. Ik vond dat nooit een probleem, ik ben redelijk gezond – en heb bovendien begrepen dat de meeste mensen juist meer eiwitten consumeren dan gezond voor ze is. Op een gegeven moment was ik toch wel benieuwd, en ik installeerde een app.
B’eter Griekse vegaklassiekers (2/2)
Het mooie van deze recepten is dat ze niet plantaardig gemáákt zijn, ze zijn gewoon van zichzelf al plantaardig. Als je dit je visite voorzet dan valt het vleeseters waarschijnlijk niet eens op dat het vegan is.
B’eter – Vegetarisch in het AGV tijdperk
De erkenning van het feit dat er een ecologische crisis plaatsvindt, riep de vraag op hoe de relatie tussen mens en natuur zo is ontwricht. Milieufilosofen introduceerden het begrip grondhouding. Dat is het basisgevoel dat we – vaak onbewust – hebben over hoe mens en natuur zich verhouden. Er zijn vier grondhoudingen geformuleerd: de mens als heerser, de mens als rentmeester, de mens als partner en de mens als participant.
B’eter – Klimaatinstorting en raapsteeltjes
Wat we nodig hebben is kleinschaligheid. Tuinders. Regeneratieve landbouw. Kringlopen dienen gesloten te worden: geen kunstmest. Het kan!
B’eter – Terug naar het thema – en bospaddenstoelensoep
Wat aten Nederlandse en Vlaamse vegetariërs/vegans en mensen die gedwongen werden door omstandigheden (oorlog, armoede) om vegetarisch te eten vroeger? In de tijd dat de winkels niet vol lagen met vleesvervangers en exotische producten van ver weg? Denk Tweede Wereldoorlog t/m de jaren ’60 van de vorige eeuw. Wat zijn de familierecepten die toevallig vegetarisch zijn?
B’eter -bananenbrood met blauwe bessen
Zo is de banaan uit dit verhaal helemaal uit Colombia na vele omzwervingen toch niet als GFT afgevoerd en is in de vorm van zondags gebak met smaak opgegeten. Denk eens aan dit recept als je ook bananen op de fruitschaal hebt liggen die hun beste tijd gehad hebben. Een banaan is eigenlijk heel bijzonder.
B’eter – Groenekoolburgers
Wat ook waanzin is: dat je op zoveel plaatsten ter wereld, zelfs ver buiten Europa, Evian en Perrier bronwater kunt kopen. Water naar de zee dragen? Vrijwel alle landen hebben namelijk ook zelf bronwater. Verder is er natuurlijk ook nog non-food dat vervoerd wordt: kleding, meubels, elektronica, prullaria… Zoals ik al zei: we transporteren te veel, te ver, en om de verkeerde redenen.
B’eter – Moederdag
Zondag is het Moederdag. Naast onze biologische, stief-, schoon- of andere menselijke moeders is het goed om dan ook stil te staan bij Moeder Aarde. Moeder Aarde. Moeder Aarde. Als wetenschapper krijg ik het moeilijk over mijn lippen, maar ik blijf oefenen. Op de universiteit hebben we het over Systeem Aarde.
B’eter – stamppot zeevisser Thijmen de Boer
De armsten aten troet, een zeemansgerecht dat toen op diverse plaatsen veel werd gegeten. Het was eenvoudige kost, bedoeld om te vullen, maar niet overmatig voedzaam. De ingrediënten zijn meel, gekookt in water, melk of karnemelk; soms gegeten met stroop, boter of vet. Sommigen noemden het ‘gare specie’. Soms kon men de troet een kleurtje geven en eventueel een frambozensmaakje.
Jana – Lang leve de moestuin, en de paprikasaus van Gea’s moeder
Als er één woord is dat steeds terugkomt in de reacties van lezers, dan in het ‘moestuin’. Vroeger woonden meer mensen dan nu op het platteland of aan de rand van de stad. Er waren ook veel meer boeren. Iedereen had ofwel een moestuin, ofwel een opa en oma of ander familielid met een moestuin.
Jana- Lezerspost en Gea’s champignonragout
Ook bij ons thuis staat chili sin carne nog (on)regelmatig op het menu, maar de laatste decennia maak ik het meestal met kidneybonen en zeker niet met ananas uit blik of plakjes banaan. Ik voeg kleingesneden of gehakte groente toe als vulling.
Jana – Dadel-walnootkoek en herhaling oproep aan lezers
Wat aten Nederlandse en Vlaamse vegetariërs/vegans en mensen die gedwongen werden door omstandigheden (oorlog, armoede) om vegetarisch te eten vroeger? In de tijd dat de winkels niet vol lagen met vleesvervangers en exotische producten van ver weg?
Jana – terug van weggeweest en oproep aan lezers
Maar nu zijn jullie als lezer aan de beurt! Wat aten Nederlandse en Vlaamse vegetariërs/vegans en mensen die gedwongen werden door omstandigheden (oorlog, armoede) om vegetarisch te eten vroeger? In de tijd dat de winkels niet vollagen met vleesvervangers en exotische producten van ver weg? Denk aan Tweede Wereldoorlog t/m de jaren ’60 van de vorige eeuw. Wat zijn de familierecepten die toevallig vegetarisch zijn? Graaf in eigen geheugen of interview je ouders of grootouders of anderen die deze tijd bewust hebben meegemaakt – al dan niet vegetariërs.
Jana – terug van weggeweest en oproep aan lezers
Maar nu zijn jullie als lezer aan de beurt! Wat aten Nederlandse en Vlaamse vegetariërs/vegans en mensen die gedwongen werden door omstandigheden (oorlog, armoede) om vegetarisch te eten vroeger? In de tijd dat de winkels niet vollagen met vleesvervangers en exotische producten van ver weg? Denk aan Tweede Wereldoorlog t/m de jaren ’60 van de vorige eeuw. Wat zijn de familierecepten die toevallig vegetarisch zijn? Graaf in eigen geheugen of interview je ouders of grootouders of anderen die deze tijd bewust hebben meegemaakt – al dan niet vegetariërs.
Anneke – Thaise maaltijdsoep: Tom Kha Kai
Ook als je dit gerecht nog niet kent en huiverig bent voor bijvoorbeeld de pittigheid van de Thaise keuken, kan ik je bijna wel garanderen dat je dit ontzettend lekker gaat vinden. Het is romig en als je oppast met de currypasta ook helemaal niet pittig!
