• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Veertiende jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Jana Verboom
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Boeddhistisch leven » De koan van Sisyphus

De koan van Sisyphus

20 oktober 2019 door Kees Moerbeek

In het Nederlands Boeddhistisch Archief (NBA) zijn boeiende zaken te vinden over het Tulpenboeddhisme. Bijvoorbeeld De Lotusvijver, die verscheen van1995 tot 2009. In het colofon daarvan staat: ‘De Lotusvijver is een onafhankelijk kwartaalblad voor beoefenaars van zenmeditatie. De nadruk ligt op persoonlijke ervaring en de integratie van zen en het dagelijks leven.’ Een aansprekend artikel is De koan van Sisyhus, uitgave winter 03/04.

Al bladerend in Niets bijzonders van zenlerares Joko Beck, kwam ik de naam van Sisyphus tegen. Bij eerste lezing was deze Griekse mythologische figuur me ontgaan. Aandachtig herlas ik de passage, dook in mijn boekenkast en vond een vergeeld exemplaar van Le Mythe de Sisyphe van de essayist, roman- en toneelschrijver Albert Camus (1913-1960). Zijn meest gekende roman is wellicht La Peste uit 1947. De oorspronkelijke uitgave van de Mythe verscheen in 1942 en die van Niks bijzonders in 1993. In beide staat de koan van Sisyphus, oftewel het vraagstuk van menselijk lijden en vrijheid centraal.

Sisyphus was koning van Korinthe en had de goden mishaagd. Hij werd door hen veroordeeld tot een eeuwigdurende straf. Hij moest een gigantisch rotsblok tegen een heuvel oprollen en als deze eenmaal boven was, rolde het weer naar beneden, telkens weer.

‘We beschouwen de taak van Sisyphus als moeilijk en onaangenaam. Maar hij duwt alleen van moment tot moment het rotsblok omhoog en kijkt hoe het terugrolt. Net als Sisyphus doen we van moment tot moment wat we doen. Maar aan die handeling koppelen we oordelen, ideeën,’ zegt Beck. De koning kwelt zichzelf als hij bijvoorbeeld de hoop koestert dat de steen bovenop de heuvel blijft liggen, maar ook zelfbeklag kan zijn tol eisen. Ieder mens heeft als het ware zijn wraakzuchtige god en rotsblok omhoog te duwen. Dat hoort bij het leven, maar wat zou dat? De zenlerares vervolgt: ‘ Als we het rotsblok in ons hoofd koesteren, lijkt het rotsblok van het leven zwaar. Anders is het leven gewoon dat wat we doen. We hebben meer vrede met gewoon ons leven te leven zoals het is, gewoon elke dag weer de last op te nemen, door elke keer de ervaring van het optillen te zijn…Sisyphus was al vrij, omdat hij gewoon deed wat hij deed.’

De Mythe de Sisyphe is geschreven tegen de achtergrond van de Tweede Wereldoorlog. Ook in de ogen van Camus is de koning géén slachtoffer. Integendeel, Sisyphus is zich van zichzelf en zijn lot bewust en omdat hij dit lot volledig omarmt, pleegt hij verzet tegen de goden en is dáárom vrij. Soms is de steen zijn geluk, maar soms ook zijn ongeluk. Hoe verlaten we van god en mensen we ook zijn, hoe onbegrijpelijk en zinloos een mensenleven, het is het waard om mens te zijn! Camus concludeert: ‘La lutte elle-même vers les sommets suffit à remplir un coeur d’homme. Il faut imaginer Sisyphe heureux.’ Vertaald: ‘De strijd naar de top is op zichzelf voldoende om een mensenhart te vullen. Wij moeten ons voorstellen dat Sisyphus gelukkig is.’

Bronnen (2019)
Camus, A. De mythe van Sisyphus. Uitgeverij IJzer, oktober 2013
Beck, J. Niets bijzonders. Uitgeverij Karnak. maart 2016
Joko Beck, niets bijzonders
https://www.youtube.com/watch?v=dw3wv657gtQ
The myth of Sisyphus – Alex Gendler
https://www.ted.com/talks/alex_gendler_the_myth_of_sisyphus

 

 

 

Categorie: Boeddhistisch leven, Geluk, Pakhuis van Verlangen Tags: Albert Camus, archief, de Pest, Joko Beck, Kees Moerbeek, lotusvijver, NBA, Sisyphus, Tulpenboeddhisme, Tweede Wereldoorlog

Lees ook:

  1. ‘The Flying Spaghettimonster loves you’
  2. Jelle Kyosei Seidel – zen en politiek
  3. ‘Zelfs een luis is een boeddhist’
  4. Wie dit leeft is gek

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Lees Interacties

Reacties

  1. Zeshin zegt

    20 oktober 2019 om 16:15

    Raar, dat we niet alleen een steen, maar ook nog god in ons hoofd mee dragen en daarover praten als koan om op te lossen

  2. bolletje zegt

    20 oktober 2019 om 20:34

    Ik heb ook een stukje geschreven over dit boek, ik schreef het voor mijn filosofie studie. Ik heb wel wat problemen met de analogie van Camus.
    Het is het waard om mens te zijn? Het is een lastige stelling, dat. Want we zijn nooit anders geweest dan mens. Je kan het zo moeilijk vergelijken. Net als de stelling: leven is absurd. Eigenlijk een drogredenering, want waarmee wil je het vergelijken? Blauwe bananen zijn raar, want gele zijn normaal.

    Als leven raar is, wat is dan normaal? Waar zet het zich tegen af? Die tijd waarin Camus schreef was gewoon voornamelijk bizar. En hij voelde zich bizar. Maar wat je voelt, is nog niet ‘de waarheid’. Als ik zeg : wow, het leven is super normaal, voelt super normaal, is dat net zo goed waar.

  3. G.J. Smeets zegt

    20 oktober 2019 om 20:55

    “Sisyphus was koning van Korinthe en had de goden mishaagd. Hij werd door hen veroordeeld tot een eeuwigdurende straf. Hij moest een gigantisch rotsblok tegen een heuvel oprollen en als deze eenmaal boven was, rolde het weer naar beneden, telkens weer. […] Maar hij duwt alleen van moment tot moment het rotsblok omhoog en kijkt hoe het terugrolt. […] Sisyphus is zich van zichzelf en zijn lot bewust en omdat hij dit lot volledig omarmt, pleegt hij verzet tegen de goden en is dáárom vrij.”

    Dat is een mooi romantisch existentiële verhaspeling-met-boeddhistisch-sausje van een snoeihard wraakverhaal uit de Oud Griekse tribale literatuur.

    Koning? Hij was een slimmerik, veedief en oplichter die het met de buurvrouw deed terwijl haar man de stal uitmestte. Zijn eigen echtgenote was een dochter van Atlas. Effe de literaire bronnen raadplegen: Hyginus, Polyaenus, etc.

    En als er in dat verhaal al een koan inzit dan is de oplossing niet ’spiritueel’ maar simpel fysisch: op een gegeven ogenblik is de berg door al dat rollen van de steen afgevlakt. Een goede reden waarom de slimmerik erin volhardt.

    • kees moerbeek zegt

      21 oktober 2019 om 18:33

      Dank G.J., je mist het punt. Het is allemaal fictie en de ‘gein’ daarvan is dat we het allemaal heel erg serieus nemen.
      Begrijp dat nou toch eens.

Primaire Sidebar

Door:

Kees Moerbeek

Kees Moerbeek werkte aan De Lotusvijver en was eindredacteur/hoofdredacteur voor het Magazine VvB. Hij gelooft in de sociaal-maatschappelijke aspecten van het boeddhisme. Kortom: het Achtvoudige Pad. 
Alle artikelen »

Agenda

  • Agenda
  • Geef je activiteit door

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 10 februari 2025
    Zen Spirit studiegroep 'Het verborgen licht'-vanaf 10 februari 2025
  • 2 mei 2025
    Phowa Studieweek
  • 9 mei 2025
    Seminar Tenzin Wangyal Rinpoche
  • 12 mei 2025
    Maandagochtend meditatie in Amsterdam-West
  • 13 mei 2025
    Verdiepingsbijeenkomst Hand in hand met de Boeddha
  • 13 mei 2025
    Dinsdagavond op even weken samen mediteren in Almere Buiten
  • 13 mei 2025
    Oude boeddhistische inzichten voor geslaagde moderne relaties
  • 13 mei 2025
    Oude boeddhistische inzichten voor geslaagde moderne relaties
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    Weet jij wat een anker is? Test jezelf!

    Hans van Dam - 2 mei 2025

    Deel 3 van een 5-delig dwaalgesprek over de mystieke roos.

    ‘Het leven zelf is zazen’

    Wim Schrever - 28 april 2025

    De grote tragedie hier in het Westen is dat we onze eigen spirituele traditie zo snel hebben opgegeven en met het badwater -de religie- ook het kind -de spiritualiteit- hebben weggegooid. Terwijl een mens fundamenteel nood heeft aan spiritualiteit, aan zingeving.

    Geschiedenis als wapen deel 1

    Kees Moerbeek - 20 april 2025

    President Vladimir Poetin zei in 2014: ‘Onze collectieve herinnering bepaalt onze cultuur, onze geschiedenis en onze tegenwoordige tijd. En onze toekomst zal worden gevormd aan de hand van onze historische ervaring.’ Hij is het zelf die actief deze herinnering en ervaringen vorm geeft en propageert. Ivo van de Wijdeven schrijft dat in de Sovjettijd er nog werd gegrapt dat het land een zekere toekomst had, maar een onvoorspelbaar verleden. Onder Poetin is Ruslands geschiedenis als in beton gegoten. Er is maar één historische waarheid en deze is verankerd in de grondwet en de Nationale Veiligheidsstrategie.

    Jaloerse goden te slim af – de geschiedenis de baas…?

    gastauteur - 13 april 2025

    Hongersnood in een hermetisch afgesloten kuststrook die onwillekeurig aan de vernietigingskampen van weleer doet denken, besmet met meer dan een zweem van genocide… Regeert Adolf Hitler over zijn graf heen? Want bestaat Israël niet bij diens gratie? Zou zonder die bittere nazi-erfenis Palestina als land van drie monotheïstische religies niet nog gewoon zo heten? Is de grond er niet vervloekt, juist door godsdiensten die, gevoed vanuit één fictieve bron, vervolgens als protestbeweging steeds in chronologische volgorde aan haar voorgangster ontspruiten, waarmee de kiem voor een eeuwigdurende vete om de absolute waarheid is gelegd? En claimt niet elk van deze broeder- of zusterstromingen dat stuk met hun aller bloed doordrenkte aarde, aanvankelijk voor Abrahams JHWH, vervolgens voor Jezus’ Vader en ten slotte voor Allah – drie godheden die, in verbitterde onderlinge jaloezie verwikkeld, strijden niet alleen om religieuze hegemonie, maar ook om de profane en politieke macht?

    Wat is quiëtisme?

    Hans van Dam - 27 maart 2025

    Over het stillen van de wil.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Het pad uit het woord
    • Het jaar 2025 – dag 128 – eigen vrijheid eerst
    • Boeken – De Vallei van Troost
    • ‘Gebruik de rechter niet als zondebok voor falend beleid’
    • Boeddha’s pleegmoeder is een voorbeeld voor boeddhisten op Moederdag

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.