Hisamatsu was een vriendelijke, maar messcherpe man met een karakteristieke witte baard en een leraarsstok. Behalve filosoof verbonden aan een universiteit was hij een natuurtalent in zen. Na een kloostertraining stond hij op en vestigde zich op eigen gezag als zenleraar. Zijn missie na de Tweede Wereldoorlog was het vermolmde Japanse zen ingrijpend te vernieuwen en het toegankelijker te maken voor leken.
Zen
Zuster Maria Adriaens (1939 – 2024) overleden
Na een kort ziekbed is in de vroege ochtend van maandag 30 september Zuster Maria Adriaens op 84-jarige leeftijd overleden in het St Jozefklooster te Schijndel. Zij droeg haar archief met meer dan tienduizend tekeningen in 2016 met instemming van haar congregatie over aan het Nederlands Boeddhistisch Archief (NBA). Deze tekeningen waren het resultaat van een levenlang tekenen in de traditie van het Zen Zien Tekenen (ZZT), een vorm van tekenmeditatie die in de vorige eeuw is ontwikkeld door de Nederlands-Amerikaanse kunstenaar en zenbeoefenaar Frederick Franck.
Scheiding van kerk en staat
Mijn vakantie bracht mij in Turkije en in China, en het bezoek aan paleizen, moskeeën, kerken en tempels zette mij aan het denken over het idee van de scheiding van kerk en staat. Dat is in vele landen een strijdpunt. In het Westen zien we dat als een verworvenheid van de moderniteit. Het hoort bij de waarden van de verlichting. Maar zoals vaak exporteren we, in een neokoloniale reflex, onze eigen opvattingen als vanzelfsprekend naar andere culturen zonder ons af te vragen wat deze thematiek in die cultuur betekent. Ik wil hier niet ingaan op de actuele problematieken maar op enkele grote culturele verschillen.
Boeddhistische bevrijdingsparadigma’s
Naar mijn gevoel gaat boeddhisme te gemakkelijk over ‘mij’ en niet over de ‘ander’. En voor zover het op de ander gericht is, gaat het vaak om een naïef ‘lief zijn voor elkaar’ zonder de slag te maken van woorden naar daden, zonder een ketenverantwoordelijkheid te activeren die verder reikt dan ik-en-mijn-directe-omgeving. In het Mahayana van tegenwoordig komt paradoxaal genoeg gedrag voor dat men historisch gezien aan het Hinayana-kamp toeschreef. Velen schuilen binnen het boeddhisme tegen de boze buitenwereld in plaats van de bevrijding de wereld in te brengen.
Ardan – Subtiele agressie.
Het begint dus met subtiele agressie naar jezelf. En kan uitmonden in een enorme agressie naar anderen. Het klinkt als een enorm cliché. Maar is mijn inziens wel helemaal waar. Hoezeer ben je in staat om écht vriend te zijn met jezelf.
Noorder Poort – 49ste dag herdenkingsceremonie voor Ardan Lucas Timmer
Op donderdag 26 september is er om 15.00 uur een 49ste dag herdenkingsceremonie voor Ardan op de Noorder Poort.
Boeddhistisch universalisme
Chih-i bouwde voor het Chinese boeddhisme het soort Grote Tent. Vanuit Zen zijn Amida en nembutsu in zekere zin bijzaak, maar in een Grote Tent zouden ze er op voet van gelijkwaardigheid bij kunnen horen. Er gaat een wereld voor me open. Er is wellicht nog veel meer dan Amida en nembutsu. Boeddhisme is in de loop van de geschiedenis zo verkokerd en gespecialiseerd geraakt, maar er zijn dus meer historische voorbeelden van een inclusieve beoefening.
De Grote Tent van Tegenspraak
De Grote Tent van Tegenspraak als beeldspraak kan richtinggevend zijn van het soort publieke boeddhistische discours dat je je zou wensen. De Grote Tent zelf als beeldspraak kan richtinggevend zijn voor het type boeddhisme waarvoor je je sterk wilt maken. In mijn voorstelling van de Grote Tent is er ergens ook ruimte om een kaarsje op te steken zonder dat het hele tentdoek in de hens gaat.
Er wijzer van worden
De eerste twee jaar dat ik mijn zentraining (intern) deed op het zencentrum de Noorder Poort in Wapserveen, heb ik geen boeken gelezen. En zeker geen boeken over zen of over boeddhisme. Eigenlijk ben ik daar heel blij om. Daardoor kon ik mijn ervaringen niet ‘invullen’ .
Uitvaren met een schip dat op zee zal vergaan
Het lijden (dukkha) is niet het centrale idee van het boeddhisme. Geluk (sukha) is een even courant woord in de Palicanon. Ook de eerste edele waarheid is niet meer dan een platitude. Het is een simpele vaststelling. Er is nu eenmaal lijden. Overigens, als dat niet jouw ervaring is dan heb je er weinig boodschap aan. Geen probleem, er zijn nog interessante dingen in de wereld. Niemand zegt dat je de Boeddha moet geloven.
Lof der zekerheid
De middenweg is voor iedereen toegankelijk. We moeten niet wachten tot we doodgaan om dood te gaan. Kijk naar onze meditatiepraktijk. We gaan zitten met een milde open aandacht. We sluiten niets uit, we houden niets vast, we weten niet wat er gaat komen. Soms is er rust en vrede, soms vliegt de angst ons aan. Het hoort er allemaal bij. Er is niets om ons aan vast te klampen, geen iets en geen niets. We doen het gewoon, van moment tot moment, van adem tot adem. Sommige boeddhistische tradities definiëren zichzelf als een voorbereiding op de dood. Maar onze praktijk is in de eerste plaats leven, leven de maalstroom, in de middenweg tussen illusie en desillusie.
Imagining the blue light – lessen van Sri Kumaré
En toch, overal ter wereld vind je schrijnen, tempels, kerken, praktijken, priesters, leraars … Telkens herkennen we dat als religie, maar als we religie proberen te definiëren komen we er niet aan uit. Zelfs de grote wereldreligies zijn nooit tot een gemeenschappelijke definitie van religie kunnen komen.
Meditatie is heel eenvoudig
Toegegeven, ik heb veel andere instructies uitgeprobeerd. Ik heb mijn adem gevolgd, mijn adem geteld. Ik heb met mu gezeten, tot ik helemaal mu werd, met talloze andere koans gezeten. Bodyscans gedaan. De activiteit van mijn geest benoemd. Naar de geluiden van de wereld geluisterd, tot het onderscheid tussen de luisteraar en de sirene van de voorbijrijdende ambulance wegviel. Loopmeditatie, in het bos of thuis midden in de nacht met een baby in de armen, na de voeding, tot we samen een boertje deden waarna ik hem veilig weer in de wieg kon leggen. Ik heb gezeten, gezongen, gedanst en gesprongen. Toch kom ik steeds weer bij deze oorspronkelijke instructie uit.
Als een bende idioten
Het meest extreme voorbeeld van Amy Chua’s drieslag vind ik in de autobiografie van Rudolf Höss, de kampcommandant van Auschwitz. Ik ben het boek ooit in Auschwitz beginnen lezen om te begrijpen hoe iemand zo kan ontmenselijken dat hij tot zoiets in staat is. Het is bloedstollend. Aan het begin beschrijft hij dat hij, als SS-officier vol hooggespannen idealen, het gevoel had door zijn meerderen maar als tweederangs bekeken te worden en hoe zijn aanstelling in Auschwitz de kans was om zich te bewijzen. Wat je naar de keel grijpt is het bevlogen idealisme waarmee hij schrijft. Als het boek ging over het oprichten van een hospitaal ergens in het oerwoud, zouden we het vol bewondering lezen.
Is meditatie gevaarlijk?
Is meditatie gevaarlijk? De vraag duikt telkens opnieuw op, helaas vaak na een tragische gebeurtenis. Mensen die intensief of occasioneel aan meditatie doen gaan er onder door en niemand weet goed wat er moet gebeuren.
Ardan – De spreuk
Daarom beoefen ik zen. Om in de diepte van mijn denken te duiken en mijn gedachten te leren kennen die gaan over ‘ik versus ander’. Om de werkelijkheid daarvan te toetsen in de niet-dualiteit.
De Boeddha, wat ruisende takken en een opvliegende vogel
Het overkomt me niet meer zo héél vaak, dat overweldigende, alles overheersende, verrukkelijk intense gevoel dat alle grenzen lijken weg te vallen en slechts een diep gevoel van gelukzaligheid nog de enige werkelijkheid is. Het overkwam me, nadat ik enkele maanden de dojo had bezocht en op mijn seizabankje onverwacht overspoeld werd door die allesoverweldigende ervaring.
Zeshin – dana en het zorgen voor de doden
In Japan hoeft niemand te betalen om aan een sesshin (retraite) mee te doen maar iedereen heeft het besef dat zonder dana hun tempel verdwijnt en daarmee de mogelijkheid om inzicht te verwerven en te leren hoe die te verweven met je leven. Maar is er ook dana voor priesters/monniken om bijvoorbeeld angst en leed van betrokkenen tot een minimum te beperken. Dana is een oefening, een oefening in empathie, betrokkenheid, zowel voor de priester/monnik als de sangha.
U bent er al…
Het boeddhistisch platform Bodhi besteedt aandacht aan het overlijden van cartoonist, brugwachter, kok en zenbeoefenaar Ardan die op 9 augustus zijn leven beëindigde.
Ardan – Ik ben mezelf kwijt
En toen, de volgende zitting, toen ik daar zat met dat verwarrende gevoel van schaamte en dat ik mezelf wel voor mijn kop kon slaan dat ik zo stom was om lollig proberen te doen. Toen ineens kwam daar een totaal ander gevoel (of was het een ervaring?) voor in de plaats.
Boeddistische doeners en denkers – de serie 71
Ik ben verder niet zo’n hele goeie boeddhist. Ik zit niet dagelijks op mijn matje, kan me nog opwinden over de gang van zaken in de wereld en krijg pukkels van mensen die Lord Buddha zeggen.
Onderzoek – boeddhistische doctoraatsmonnik behaalde nooit diploma middelbare school
Een door de Vietnamese staat gesteunde boeddhistische monnik die online oproer veroorzaakte omdat hij een populaire religieuze pelgrim afdeed als een ‘misdadiger’, is nu zelf omstreden nadat werd ontdekt dat hij een doctoraatsdiploma heeft behaald aan een prestigieuze rechtenfaculteit ondanks dat hij nooit is afgestudeerd aan de middelbare school.
Versjes
…
In Memoriam Ardan
We hebben hem gekend als kunstenaar, unsui, kok maar vooral als vriend met scherpe humor en altijd bereid om te helpen. Marja, Marjita, Shinyo, Tozan en uiteindelijk Ardan Lucas.
