Er is mij ooit gevraagd of ik een groepje rokers via meditatie wilde begeleiden om te stoppen met roken. Het leek mij wel een uitdaging en splitste onderstaande in hun maag.
Ik ben boeddhist en boeddhisten mediteren, meditatie is geen methode om te stoppen met roken. Meditatie is bedoeld om een ontmoeting te bewerkstelligen met het werkelijke zelf. Dit werkelijke zelf, is het ultieme onvervangbare zelf, dat wat we Boeddha kunnen noemen ‘niet gebonden aan tijd of ruimte’ de ervaring van de eenheid van alle bestaan meditatie zorgt voor een herstel met het werkelijke zelf. Wat je doet met roken is daar steeds verder van verwijderd raken.
Op de meest uiteenlopende manieren wordt melding gemaakt dat roken slecht is voor de gezondheid. Er word nergens melding gemaakt dat roken afbraak van het bewustzijn bewerkstelligt.
Het meest duidelijke signaal is dat een x aantal keer per dag een roker zijn aandacht verlegt naar: “even een sigaretje roken”. Dit is in principe het hele probleem van het roken. Er is behoefte aan een prettige sfeer en een prettig gevoel. Je aandacht ligt niet meer bij waar je me bezig was maar bij: “Ik wil even genieten” Dat wil zeggen dat je het leven op z’n minst ongezellig vindt en met een sigaretje er bij is het leven een stuk gezelliger.
Rokers zijn dan ook gezellige mensen, het is goed toeven in het gezelschap van rokers. Vanuit dit standpunt is er voor niemand iets mis met roken. “Een tevreden roker is geen onruststoker” . Tot dat het je te duur komt te staan, de prijs wordt te hoog. Je begint te betalen met je reuk- en smaakvermogen. Begin nu niet met: “Vertel mij eens wat nieuws”
Ik heb zelf jaren lang gerookt, ik ben een ervaringsdeskundige. Wat ik jullie ga vertellen heb ik geleerd lang nadat ik gestopt ben met roken. Ik zei al dat het goed toeven is bij rokers, rokers zijn gezellige mensen, tot dat er geen sigaretten meer voorradig zijn.
Jaren heb ik met drugsverslaafden gewerkt, heroïneverslaafden zijn constant overspannen zonder dat ze het zelf in de gaten hebben. Ze zijn luidruchtig, ze schreeuwen en zijn duidelijk aanwezig, de hele wereld staat in dienst van hun behoefte.
Hoe ben je er aan toe zonder sigaretten? Hoe overspannen ben je dan? Waarom ben je in de eerste plaats begonnen met roken? Deze vragen, daar moet je zelf een antwoord op zien te vinden. Aan mijn antwoord heb je niets, dat is mijn antwoord, een antwoordt wat je misschien aan neemt of verwerpt. Je moet je eigen overtuigende antwoord vinden, dat is werkzaam en daar heb je iets aan.
Boeddhisten zijn min of meer vegetarisch laat ik via het boeddhistisch dieet trachten uit te leggen waarom roken je bewustzijn aantast.
Shojin Ryori (vegetarisch koken)
De Japanse kloosterkeuken heet Shojin Ryori. Letterlijk vertaald betekent Shojin ‘voeding voor spirituele ontwikkeling’. De basis hiervoor ligt in de tien boeddhistische voorschriften. Eén van die voorschriften is:
“Wie de weg[1] volgt zal zich niet verliezen in alcohol of drugs, nog anderen daartoe aanzetten”.
Alles wat je tot je neemt heeft invloed op je zintuigen, reuk en smaakvermindering, en daarmee op je bewustzijn. Van alcohol raak je beneveld, je brandt op en uitdroging is het gevolg. Vlees eten is ook niet bevorderlijk voor je bewustzijn, suiker geeft een kortstondige energie stoot, met vermoeidheid als gevolg, enz.
Het menu van de zenkeuken is gebaseerd op het helder houden van het bewustzijn. Helderheid van geest is een voorwaarde om tot inzicht te komen; inzicht in wat roken is, wat roken met je doet.
Je voedselpatroon aanpassen is niet voldoende om tot werkelijk inzicht te komen. Om een confrontatie te hebben met dat: “ wat lekker wil eten, lekker roken, lekker leven, met dat wat we als “ons zelf” beschouwen”. Daar inzicht in te krijgen dat geeft daadwerkelijk een oplossing.
De techniek die hiervoor gebruikt wordt heet meditatie. De manier van meditatie die we vandaag gebruiken wordt “Bompu-zen” of gewone zen genoemd. Dit is samen meditatie beoefenen om te verkrijgen wat elk mens zoekt, geluk en gezondheid, een gevoel van welbehagen.
Er is ook niets mis met het ontwikkelen van gezondheid en welzijn. Gezonde en gelukkige mensen maken geen problemen of ruzie en zorgen voor een vreedzame samenleving. Je hoeft hiervoor ook geen vegetariër te worden en je mag gewoon je biertje of wijntje blijven drinken. Je doel is te stoppen met roken. Toch wil ik ingaan wat wij hier doen en beoefenen om je bewust te maken van je eigen rookgedrag.
Onze manier van zen beoefening heet Daijo-zen voor beginners, en Saijojo-zen voor gevorderden. Deze manier van beoefening leid tot het inzicht, dat zolang er nog één wezen in het universum lijdt, Boeddhaschap onmogelijk is.
Vanuit deze gedachte is een keuken ontstaan waar ingrediënten gebruikt worden die het bewustzijn zo min mogelijk aantasten. Als vanzelf vloeit hier ook een milieubewuste levensstijl uit voort.
Dogen Zenji, de grondlegger van het Soto Zenboeddhisme, schreef in 1237 het boek Tenzo Kyokun: (Aanwijzingen voor de kok). Daarin schrijft hij dat het begrip ‘Doshin’ het belangrijkste ingrediënt van de zenkeuken is. Doshin betekent ‘gedrevenheid’, of ‘streven naar’.
Ga bij jezelf maar na wat is jou “Doshin” jou drijfveer om te stoppen met roken?
Op zich leek er eigenlijk niks mis met roken, vijftig jaar geleden was roken nog gezond, dokters prezen het aan, je had sigarettenmerken zoals “Dokter Dushkind”. “Blijf kalm, neem een Dr. Dushkind”. dit was de leuze waarmee tabaksproducent Dr. Dushkind in de jaren voor de oorlog reclame maakte voor zijn sigaretten. Roken zorgde voor een rustmoment in ons o-zo-drukke bestaan. “De dokter zelf rookt ze ook!”.
En,… de goeie ouwe tijd, zo van…”in een rijtuigie, in een rijtuigie helemaal naar Vinkenveen.” In de goeie ouwe tijd was het net zo druk, druk, druk, als nu. Het was anders druk maar roken zorgde voor even uitblazen, de therapie van de dertiger-, veertiger-, vijftiger jaren.
Roken was in de jaren voor de oorlog zo gewoon, als je niet rookte behoorde je tot de kleine minderheid. ‘Roken was gezond.’
Het boeddhistisch gedachtegoed “zolang er nog één wezen in het universum leid is Boeddhaschap onmogelijk” dat is er de oorzaak van dat het collectieve wereldbewustzijn zich ontwikkeld. Alles is aan verandering onderhevig, het totale universum is in beweging.
Deze universele ontwikkeling heeft er toe geleid dat roken als ongezond wordt gezien. Op pakjes sigaretten hoort niet te staan: “Roken is schadelijk voor uw gezondheid”, er zou moeten staan ‘Leven is schadelijk voor uw gezondheid.’
