De essentie van vipassana bestaat erin om de dhammanuvatti bewust te maken dat elk moment ontstaat en vergaat.
Pali-Canon
Guy – dhammazaadjes – Meditatie
Beoefening is hier zijn. Niet daar.
Guy – dhammazaadjes – We are awakening…
Vier jaar geleden pelgrimeerde ik gedurende zes weken met een kleine internationale groep gevorderde vipassana-yogi’s in Majjhimadesa—het Middenland waar de Boeddha geboren werd, waar hij tot Zelfrealisatie kwam, waar hij predikte en tenslotte het parinibbana bereikte.
Guy – dharmazaadjes – Spirituele uitdaging
In deze dualistische wereld gaat mijn vrijheid ten koste van anderen. De grond die ik inneem, ontneem ik een ander. De kleding en het voedsel dat ik tot me neem, onthoud ik anderen. En mijn welvaren of rijkdom is geen objectiviteit. Zij gaan ten koste van de arbeid van anderen, van dieren, van de natuur en de aarde.
Guy – dhammazaadjes – Vastheid
Er bestaat geen vastheid. Geen stabiliteit. Geen zelf. Het hele universum is in voortdurende beweging. Van de grootste interplanetaire ecliptica. Tot in het kleinste onderdeeltje. Dit is de natuurwet. Het Proces. Dhamma.
Guy – dhammazaadjes – ga naar de essentie
De dhammanuvatti hoeft zich geen zorgen te maken over wat het ‘zelf’ is. Dat is een schijnprobleem. Het volstaat dat hij/zij aandachtig observeert dat er geen ‘zelf’ bestaat. En deze zelfloosheid (P. anatta) gelijkmoedig aanvaardt.
Guy – dhammazaadjes – Vertrouwen
De Boeddha raadde zijn volgelingen in de Kalama Sutta aan om aandachtig al zijn leerstellingen te onderzoeken. Uit te pluizen. Forensisch te verifiëren.
Guy – dhammazaadjes – Zie het geheel
Kijk. Zie de verschijnselen in perspectief. In zijn geheel. Observeer de dingen in hun essentie. Beperk je kijken niet tot je kleine, afgeschermde wereldje. Het condominium waar je je verantwoordelijkheid kunt ontlopen. Waar je je kunt verstoppen achter de rug van anderen. Waar je achter het behang kunt kruipen.
De Metta sutta en de weerbarstige praktijk
Neem een ieder die claimt ‘geweldloos’ te zijn niet met een korreltje, maar met zakken vol zout. Gandhi en Ambedkar waren dat beslist niet met hun drinkwater- en zoutmarsen met collectieve blokkades, Martin Luther King was het zeker niet, XR, Greenpeace en de boerenprotesten trekken zichzelf hierin ook consequent een te grote broek aan.
Guy – dhammazaadjes – Dogma en inzicht
Dogma en inzicht staan diametraal tegenover elkaar. Altijd.
De essentie van het boeddhisme
De mensen waren er onwaarschijnlijk gastvrij. Omdat ze wisten dat we graag mediteerden hadden ze daarvoor een aparte ruimte voor ons ingericht. Maar alleen wij mediteerden. Was meditatie dan niet de essentie van zen?
Guy – dhammazaadjes – Het begrijpen van de ware aard van de dingen
Inzicht is het begrijpen van de ware aard van de dingen waardoor een volledige transfiguratie van het mentale leven plaatsvindt in de ziener en waardoor hij uitstijgt boven geboorte en dood.
Guy – dhammazaadjes – Ga voorbij dualiteit
…
De drie vergiften (P. kilesa’s)
De ‘drie vergiften’ zijn de grootste bezoedelingen, de meest opmerkelijke onheilzame eigenschappen. Maar er zijn nog andere uitwassen.
Guy – dhammazaadjes – De Wijze
Het begrip ‘Muni’ is een oud concept en dateert van vóór de pre-boeddhistische tijd. De term slaat op een zwijgzame, solitair levende asceet die gekenmerkt is door een bijzonder hoge graad van verinnerlijking, zelfbeheersing en terughoudendheid.
Guy – dhammazaadjes – Wijsheid is een individuele realisatie
In het lexicon van de Boeddha horen scheppers, creators, opperbouwmeesters niet thuis. Dhamma is een agnostische ervaringsleer zonder enige goddelijke interventie.
Het portret als valkuil
Wenden we ons nu naar het Boeddhabeeld. Dit is geen portret van de historische Boeddha. Hoe deze eruitzag weten we niet. Het Boeddhabeeld kwam pas een paar honderd jaar na zijn heengaan in zwang; in de vroegste boeddhistische periode werd de Boeddha alleen aangeduid met symbolen zoals een levensboom, een voetafdruk of een lege zetel.
Een tekst geschreven vanuit verbazing
‘Ik heb de indruk dat sommige Zenboeddhisten en iemand als Thich Nhat Hanh de concepten dukkha en samsara niet erg centraal stellen in hun uitingen, om het voorzichtig te zeggen. Ik ben niet te beroerd om het stelliger te zeggen: die de concepten dukkha en samsara hebben verdonkeremaand in hun Dharma. Een helder statement, een diepe overtuiging, die helaas toch de meeste lezers niet zal overtuigen.’
Guy – dhammazaadjes – Vormen
Fixeer je niet op vormen. Identificatie met vormen creëert slechts begoocheling: onwetendheid, verlangen en afkeer. Kortom: illusie.
Guy – dhammazaadjes – Parinibbana
Parinibbana is de absolute uitdoving bij de dood—bij het definitief uiteenvallen van de vijf khandha’s—van een Boeddha of van een arahant.
Guy – dhammazaadjes – Blind is deze wereld
In dit vers wijst de Boeddha erop dat slechts weinigen de wereld observeren zoals zij werkelijk is.
Guy – dhammazaadjes – Over duidelijkheid, klaarheid, scherpte
Eenvoud lijkt eenvoudig maar is het niet. Eenvoud maakt in een flits alles duidelijk. Klaarheid doet deugd. Scherpte kleeft aan de ribben. Houd je bij de les. Laat je meteen zien waar het écht om draait.
In memoriam Nina van Gorkom
Nina van Gorkom, geboren in 1928, is een boeddhistische geleerde en vertaler in de Pali-traditie die veel heeft geschreven over de Abhidhamma. Geboren in Nederland, verhuisde zij als volwassene naar Thailand en studeerde uitgebreid met Thaise leraren. Ze overleed op 30 december vorig jaar.
Guy – dhammazaadjes – Perfecties
Paramitas (P. en Skr.) of paramis (P.) staan voor ‘perfectie’; volledige perfectie; de hoogste staat; volmaaktheid; ’dat-gene wat de Andere Oever bereikt heeft’. Of ‘datgene wat de stroom heeft overgestoken’. Het zijn heilzame mentale kwaliteiten die het loslaten van het ego bevorderen en zo tot bevrijding leiden.
