Het Pali is een heilige taal voor boeddhisten omdat het de taal is van de theravada boeddhistische geschriften, bekend als de Pali Canon, die de kernleringen van de Boeddha bevat. Het verbindt beoefenaars met de historische wortels van het boeddhisme en verrijkt hun begrip van kernbegrippen als vergankelijkheid, lijden en niet-zelf.
Pali-Canon
DHAMMA-ZAADJES — DEEL VI
Deze Dhamma-zaadjes kunnen van alles zijn: een citaat van de Boeddha of van een boeddhistische leermeester; een gedichtje; een haiku; een uitleg over een uitspraak van de Boeddha. Of de betekenis, respectievelijk etymologische verklaring, van een Pali-woord. Of een spontane, plótse Dhamma-ontboezeming van een kalyanamitta.
Guy – dhammazaadjes – Aandacht (P. sati)
Het enige wat mij vasthield aan de bergwand, het enige wat mij vasthield aan de wereld, waren twee dunne punten van chroommolybdeen, die iets meer dan een centimeter in een laag bevroren water staken; toch begon ik mij onder het stijgen steeds meer op mijn gemak te voelen.
Guy – dhammazaadjes – Het Doodloze (P. amata; Skr. amrita)
Het Doodloze was voor de Boeddha geen fysieke plaats, maar een gemoeds- of geestestoestand waar geen ‘dood’ bestaat. Er bestaat geen ‘dood’, omdat er in die toestand ook geen ‘geboorte’ bestaat.
Guy – dhammazaadjes – Dromen
Ik ben niet goed in dromen. De realiteit haalt me meestal in. Dat is maar goed ook: dromen creëren verlangens en afkeer. Het zijn asava’s. Uitvloeisels.
Boeddhistische bevrijdingsparadigma’s
Naar mijn gevoel gaat boeddhisme te gemakkelijk over ‘mij’ en niet over de ‘ander’. En voor zover het op de ander gericht is, gaat het vaak om een naïef ‘lief zijn voor elkaar’ zonder de slag te maken van woorden naar daden, zonder een ketenverantwoordelijkheid te activeren die verder reikt dan ik-en-mijn-directe-omgeving. In het Mahayana van tegenwoordig komt paradoxaal genoeg gedrag voor dat men historisch gezien aan het Hinayana-kamp toeschreef. Velen schuilen binnen het boeddhisme tegen de boze buitenwereld in plaats van de bevrijding de wereld in te brengen.
Guy – dhammazaadjes – Experiëntieel ervaren (P. paccanubhoti)
Voor wie voorbij het ‘worden’ (P. bhava) gaat bestaat er geen zintuiglijk criterium meer om dit te duiden. Het ongeconditioneerde kan niet verwoord worden.
Guy – dhammazaadjes – Het Wiel van Dhamma
De enige échte werkelijkheid is vergankelijkheid. Veranderlijkheid. Onbestendigheid. Anicca.
Guy – dhammazaadjes – De realisatie van stroombetreding
…
Guy – dhammazaadjes – De drievoudige training (P. tisikkha)
In concreto: hoe beter de moraliteit (juist spreken, juist handelen en juist levensonderhoud) is, hoe beter de concentratie (juiste inspanning, juiste aandacht en juiste concentratie) zal zijn. En hoe beter de concentratie, hoe beter de wijsheid (juist inzicht en juiste intentie) wordt.
Lof der zekerheid
De middenweg is voor iedereen toegankelijk. We moeten niet wachten tot we doodgaan om dood te gaan. Kijk naar onze meditatiepraktijk. We gaan zitten met een milde open aandacht. We sluiten niets uit, we houden niets vast, we weten niet wat er gaat komen. Soms is er rust en vrede, soms vliegt de angst ons aan. Het hoort er allemaal bij. Er is niets om ons aan vast te klampen, geen iets en geen niets. We doen het gewoon, van moment tot moment, van adem tot adem. Sommige boeddhistische tradities definiëren zichzelf als een voorbereiding op de dood. Maar onze praktijk is in de eerste plaats leven, leven de maalstroom, in de middenweg tussen illusie en desillusie.
Guy – dhammazaadjes – Dhamma en de Boeddha’s
Ontwaken is niet het exclusieve handelsmerk van één persoon. Ieder van ons draagt dit vermogen van ontwaken in zich. Zaak is ervoor te zorgen dat deze lotusbloem bij ieder van ons tot ontluiken komt.
Guy – dhammazaadjes – De Boeddha als richtingaanwijzer
Vergeet nooit dat de Boeddha ‘slechts’ een richtingaanwijzer is. Met oneindige wijsheid en mededogen ‘wijst’ hij onophoudelijk het pad dat de beoefenaar moet volgen om zich van zijn lijden (P. dukkha) te bevrijden.
Guy – dhammazaadjes – Dhamma is vertrouwen
Dhamma is een manier van leven. Een leven dat integraal deel uitmaakt van het Proces. Het is herkenning, erkenning en realisatie net zoals de Boeddha en de Sangha herkenning, erkenning en realisatie zijn.
Guy – dhammazaadjes – Je eigen meester zijn
Zelfrealisatie hoeft letterlijk opgevat te worden: een persoonlijke verwezenlijking. Niemand anders kan het voor je realiseren.
De smaak van bevrijding is niet voor velerlei uitleg vatbaar
Een seculier boeddhisme dient zich aan. De oorspronkelijke Paliteksten lijken niet heilig meer te zijn. Vorsers als Stephen Bachelor zouden op hun eigen wijze de zuivere boodschap hebben blootgelegd.
Guy – dhammazaadjes – Gelijkmoedigheid (P. upekkha)
We zijn gelijkmoedig wanneer we zonder heftige emoties de acht wereldse dhamma’s kunnen accepteren: winst & verlies; lof & kritiek; roem & laster; geluk & ongeluk (de eerst genoemde verschijnselen willen we bezitten; de laatst genoemde willen we kwijt).
Guy – dhammazaadjes – Zitten als een berg
Zitten met een lege geest: zitten zonder te denken; zonder te dromen; zonder te fantaseren. Gebruik je lichaam (je adem) als hét instrument om je geest tot rust te brengen.
Guy – dhammazaadjes – Dhamma is één worden met het Proces
Door één te worden met dit proces gaat de dhammanuvatti voorbij aan ziekte, ouderdom en dood.
Guy – dhammazaadjes – Dhamma
Dhamma realiseren betekent: volledig in harmonie zijn met de natuurlijke gang van zaken. In balans zijn met de flow. Met het proces van ontstaan en vergaan dat zich elk ogenblik ontvouwt
Guy – dhammazaadjes – Onwetendheid (P. avijja; moha)
‘Onwetendheid’ is geen synoniem voor gemis aan intellectuele paraatheid of voor niet-weten. Maar wel voor verkeerd-weten. Voor misleidend-weten. Voor miccha ditthi.
Guy – dhammazaadjes – Aandacht (P. sati)
Aandacht is synoniem voor ‘bewust zijn’. Voor ‘alert zijn’. Voor ‘wakker zijn’. Zich bewust zijn van alle zintuiglijke activiteiten: zien, horen, ruiken, smaken, voelen en denken.
Guy – dhammazaadjes – Observeer het proces
Ervaar dat vergankelijkheid de natuurwet is. En dat alles wat ook maar enige vastheid belooft op een groteske leugen gebouwd is. Zie hoe alles elk moment transformeert. Muteert. Maar ook dat niets verloren gaat. Aanvaard dit proces gelijkmoedig. Dit is Dhamma.
Guy – dhammazaadjes – De pijl
Als je geraakt wordt door een pijl, zo verhaalt de Boeddha in de Sallatha Sutta voel je pijn in dat deel van je lichaam dat door de pijl wordt geraakt. Word je vervolgens op precies dezelfde plek door een tweede pijl geraakt, dan wordt de pijn niet dubbel maar minstens tien keer zo erg.
