Het doel is het volgen van de veranderende semantiek van boeddhistische terminologie door ruimte en tijd, waarbij zowel de gemeenschappelijke als de unieke woordenschat tussen Pali en Sanskriet boeddhistische tradities wordt belicht.
Pali-Canon
Over de Lotus-soetra (28): Blij en ongedwongen (1)
Laat je niet in met lieden die jou of anderen proberen op andere gedachten te brengen, namelijk hun gedachten. Ik lees dit als: ga niet in discussie. Een discussie is een twistgesprek, een woordenstrijd, waar altijd slechts één winnaar uit kan komen. Wanneer die ander beter gebekt is dan jij, leg je het dus af. Ben jij vlotter van de tongriem gesneden, dan legt die ander het af.
Guy – Het ‘Nu’
Het ‘Nu’ is het enige moment dat wérkelijk is. Het is de enige plaats, tijd en ruimte om tot ontwaken te komen. Om wakker te worden.
Na een leven als mens kan men op grond van goede daden wedergeboren worden in een hemel en is men per definitie een ‘godheid’.
In de Pali-Canon komen godheden (devata) regelmatig aan het woord. We zouden ze ook kunnen aanduiden als ‘hemelse wezens’. Het zijn geen wezens die van alle eeuwigheid in een hemel wonen. Ze zijn er ooit door vroegere verdiensten in terechtgekomen en zullen er ook weer uitvallen als hun verdiensten uitgeput zijn.
Guy – stroombetreding
…
Clear Meaning: The Force of Wisdom Tantra
The time is near
When time itself will be corrupt.
The path on which we travel through the nine vehicles
Is a long way.
‘Geloof niet alles wat je denkt’
Niet alleen goden kunnen misleid worden door hun denken. Ook bij de mens gebeurt dit voortdurend. Hoe dikwijls zeggen we niet, als we in een gesprek een bepaalde opinie uiten, ‘ik denk dat…’. Waarmee we dan niet bedoelen dat we twijfelen aan wat we beweren en openstaan voor andere denkpistes; maar dat we deze opinie in ons denken juist voor waar aannemen. Denken is steeds geconditioneerd door opvoeding en ervaringen en is dus steeds persoonlijk. Vasthouden aan opinies is trouwens, volgens de Verhevene, één van de mentale vergiften, samen met zintuiglijke begeerte, verlangen naar bestaan en onwetendheid.
Over de Lotus-soetra (27): Hoogmoed
Het zijn farizeeërs, door gebrek aan gewicht omhoog gevallen ego’s. Ze leven niet naar de WET die ze verkondigen, zeggen A en doen B, vertellen hoe het hoort maar doen zelf vervolgens wat anders. Daar kunnen ze niks aan doen. Als het om seks gaat bijvoorbeeld, zijn hun hormonen hen de baas, maar doen ze alles uiteraard uit pure liefde. En gaat het om hun portemonnee dan is dat te vergelijken met een zwart gat waar alles in verdwijnt.
‘De Dhamma en de discipline door mij onderwezen en uiteengezet, zijn na mijn heengaan jullie leraar’
In het boeddhisme wordt de duivel Mara beschouwd als de personificatie van de Dood. Vaak wordt hij de Boze of de Verleider genoemd.
Guy – Wijsheid (P. panna)
Inzichtswijsheid is de weg die rechtstreeks leidt naar innerlijke vrede.
Doel of intentie?
In de tijd toen ik nog maar pas was beginnen mediteren, bij Ton Lathouwers in Leuven, belde ik op een dag Ton op. Waarover kan ik mij niet meer herinneren, maar ik herinner me wel dat ik begon met de vraag: ’stoor ik niet?’. Ton antwoordde prompt: ‘Ik was nu net aan het mediteren en ik stond op het punt de verlichting te bereiken’. Het was uiteraard een grapje maar je kunt het ook horen als een moderne koan.
Guy – Innerlijke vrede (P. shanti)
Laat het onderzoek naar de werkelijke aard van de dingen nooit aan anderen over. Vermijd dat je ingebakken conditionering leidt tot méér begoocheling. Tot méér twijfel.
Guy – Aandacht en Gelijkmoedigheid
Het beoefenen van de combinatie van aandacht en gelijkmoedigheid op bovenstaande manier is een gamechanger. Het transformeert het leven van de beoefenaar. Het maakt van hem een stroombetreder. Een edele volgeling. Een ariya-puggala.
Guy – Vrij Onderzoek
In de Kalama-Sutta onderwijst de Boeddha zijn criteria om de ware Dhamma te onderscheiden van valse leringen. Hij predikte deze weergaloze ode aan het Vrij Onderzoek in het godvergeten plaatsje Kessaputta, de toenmalige hoofdstad van de Kalama-stam.
Guy – Dhamma zonder woorden
Dhamma.
Over de Lotus-soetra (23): De parabel van de man die naar water graaft
Volgens de Boeddha bereikt iedereen ooit zelf het boeddhaschap. Hij belooft dat zelfs, en echt … aan iedereen! Nu is ‘ooit’ een begrip dat qua uitleg oneindig rekbaar is en het kan daarom zowel ‘zeer zeer binnenkort in het huidige leven’ betekenen als ‘over zeer zeer vele levens, dus zeg maar over een paar miljard jaar’. Je hebt er daardoor vrijwel niets aan. ‘Ooit’ is een nietszeggend begrip. Maar het is niet nooit! Dat dan weer wel.
Guy – Kom en kijk (P. ehipassiko)
De Boeddha zegt: Kom en kijk naar de Dhamma—de natuurwet. Observeer aandachtig de dingen zoals ze werkelijk zijn. En doe dit gelijkmoedig. Niet zoals je wilt of droomt dat ze zijn. Of juist niet wil of droomt dat ze zijn. Zie gelijkmoedig de wérkelijke werkelijkheid. Yatha-bhuta.
Karma kan ook in een later leven tot rijping komen
De Boeddha nuanceert de uiteenzetting over karma in het vorige sutta (2) en stelt nu dat karma uit dit leven niet altijd direct in het volgende leven gevolgen hoeft te hebben, maar ook pas in een later leven tot rijping kan komen. Daarom kunnen mensen die nu slecht leven in een hemelse wereld terechtkomen en die goed leven in de hel.
Guy – Bevrijding (P. vimutti)
Verlaat je geconditioneerde huis. Trek de thuisloosheid in. Wees je élk moment bewust dat je ademt. Dat je een deeltje bent van de stroom.
Over de Lotus-soetra (22): Vraagtekens
Om een lang verhaal beknopt weer te geven: Rahoela wordt uiteindelijk monnik en Yasodharā een non. Zij sterft twee jaar eerder dan Boeddha, op 78 jarige leeftijd, in het jaar 485 voor Christus. Uiteraard wist niemand in hun tijd dat wij dat jaartal nu zo zouden schrijven. Als boeddhist zou je ook kunnen zeggen dat wij nu in het jaar 485 + 80 + 2023 – 34 = 2554 ná Boeddha leven. Waarom die min 34? Omdat Siddharta er 6 jaar over deed om Boeddha te worden, nadat hij op 28 jarige leeftijd Yasodharā met haar baby had laten zitten.
Guy – De leegte der dingen (P. anatta)
In zijn zoektocht naar de verklaring van het menselijk lijden, naar de oorzaak van dukkha en naar de beëindiging (P. dukkha nirodha) ervan—ontweek de Boeddha elke vraag naar goddelijk bestaan of bovenaardse interventie met een in zichzelf gekeerd stilzwijgen.
De Boeddha en zijn sangha (1)
De Boeddha moest naast een spiritueel leraar ook een goede wereldse organisator zijn. Als zoon van een raja was Siddhattha in een huis opgegroeid waarin politieke en juridische kwesties de dagelijkse gespreksstof vormden. Hoewel zijn denken vooral om filosofisch-religieuze thema’s draaide, bezat hij door zijn opvoeding toch meer juridische kennis dan de andere leiders van scholen in zijn tijd.
Over de Lotus-soetra (21): De parabel van de Parel
Wij kennen de uitdrukking: praten als Brugman. De Lotus-soetra heeft het over Poerna. Poerna is een bodhisattva met een gouden tong. Hij heeft – zoals dat hier heet – de gave van het woord. Hij is in staat om iedereen, maar dan ook letterlijk iedereen – zelfs de meest verstokte tegenstanders van boeddha’s leringen – te boeien met zijn verhalen.
Guy – Het oog van wijsheid (P. dibbacakku)
Kijk met je Derde Oog. Dit ‘oog van wijsheid’ dat onwetendheid verdrijft, dat het stof op de oogleden wegneemt, dat de wijsheid van vergankelijkheid (P. anicca) van alle geconditioneerde dingen openbaart.
