• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Elfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Eelco van der Meulen
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
  • Privacy

Home » Boeddhisme » Dharma en filosofie » Boeken – Asoka – boeddhisme is een religie

Boeken – Asoka – boeddhisme is een religie

25 juni 2018 door Taigu

Mindfulness is inmiddels een wereldwijde beweging. Lang niet iedereen die mindfulness beoefent, privé of professioneel, is zich bewust van de boeddhistische oorsprong van deze populaire ‘aandachtstraining’. Oplettendheid, aandacht en opmerkzaamheid spelen weliswaar een belangrijke rol in het bewandelen van het boeddhistische pad, maar zijn geen doel op zich!

In het vorige maand bij uitgeverij Asoka verschenen en in het uit het Engels in het Nederlands vertaalde Buddhism is a Religion (2014) (Boeddhisme is een religie!) laat David Brazier zien dat boeddhisme meer is dan een praktische snelweg naar geluk of een reeks technieken voor persoonlijke groei, maar een volwaardige religie die wijst op de mogelijkheid tot zelfoverstijging, in tegenstelling tot de fundamenteel onbevredigende pogingen tot zelfverbetering. Overgave, geloof en besef van grondeloosheid zijn dan ook wezenlijke kenmerken van een geestelijke cultuur die zijn oorsprong vond in de leringen van de historische Boeddha en uitgroeide tot een van de grote wereldreligies.

Taigu Prast schreef op 17 januari 2016 over onder meer Buddhism is a Religion (2014) in het Boeddhistisch Dagblad:  ‘Westers boeddhisme is veel te vaak escapisme, een vlucht in niets, tot persoonlijk heil, weg van de diepe existentiële realiteit van ons maatschappelijk en religieus verval.

Mappo. Maatschappelijk verval; religieus verval. Een idee uit woelige tijden in het middeleeuwse Japan. Shinran liet zich er in zijn spirituele ontwikkeling door leiden. De Dharma: onbereikbaar. De Boeddha: uit beeld, te lang geleden. Bevrijding: no way.

Dat was toen. Maar ik moet aan mappo denken wanneer ik het ijs van de poolkap zie smelten. Toen hij nog in volzinnen kon spreken, gaf Thich Nhat Hanh een aantal indringende interviews aan de Britse krant The Guardian. Hij toonde zich somber, zeer somber over het vermogen van consumenten en bedrijven hun ecologische voetafdruk wezenlijk te veranderen.

Gevangen in zijn eigen dialectiek: leef in aandacht, iedere voetstap is er een voor de vrede. Boeddhisme is mindfulness, op smaak gebracht voor een westers publiek. Maar al wat hij heeft bereikt, het kan de ban niet breken van spiritueel materialisme, van boeddhistisch toerisme van retraite naar retraite. Van meditatie als tijdverdrijf van een maatschappelijke elite; van ‘zitten’ als religieus escapisme, een vlucht in niets, tot persoonlijk heil, weg van de diepe existentiële realiteit van ons mappo, ons verval.

Varamitra, hoofd bgv.
Varamitra.

Luister naar wat Varamitra onlangs zei in het Boeddhistisch Dagblad over de sociale expressie die persoonlijk heil dient te krijgen wil boeddhisme een knip voor de neus waard zijn. Een man naar mijn hart met taal naar mijn hart. Een van de weinige boeddhisten in het Nederlandse taalgebied die zonder meel in de mond lijkt te spreken.

“Ik ben de Boeddha. Ik ben de Dharma. Ik ben de Sangha,” intoneerde ik mee toen ik mijn geloftes aflegde, of kreeg opgelegd, dat is altijd een beetje onduidelijk in het semi-autoritaire klimaat van een zensangha naar Japans model. Maar ik kan het niet. Bodhisattvaschap is een nobel idee, maar ik ben een bombu, een sukkel die voortstrompelt door het leven, geen haar beter dan ieder ander.

Taigu’s weg voert van mappo naar monpo. Dat is Japans ‘reine lands’ voor diep luisteren. Ooit, jaren geleden, zat ik op de mat en kwam een vorm van inzicht tot mij in voorwaardelijk ontstaan. Ik zal het nooit vergeten, de ervaring staat mij dagelijks bij. Niet het voorwaardelijk ontstaan van interzijn, de onderlinge verbondenheid die het westerse boeddhisme er in de natste van zijn dromen van maakt en blijft maken. Nee, het voorwaardelijk ontstaan van het oerboeddhisme. We zitten in de condities gevangen, gevangen, en zie er maar vanaf te komen.

Is het goedbedoelde syncretisme van Thich Nhat Hanh niet ook een van de vele bietenbruggen van het westerse boeddhisme? Is de werkelijke waarheid niet dat wij de brug over willen maar telkens uitglijden over het glibberige spoor?

In momenten van grote wanhoop (ja, die ken ik) bid ik op de automatische piloot tot Onze Vader die in de hemel zijt en tot Maria, de gezegende onder de vrouwen. Dit wil ik wel bekennen. Multireligieus. Het zit er zo diep in.

Het vult de nembutsu mooi aan, die niet een bidden is, maar diep luisteren naar een stem die roept en je uitnodigt het lied van toevertrouwen mee te zingen, telkens weer. Shinjin is de wijsheid van onze gevangenschap, van de onvermijdelijkheid ervan. Geen bevrijding. Geen beoefening die verlichting is. Dogen: apekool. Op de mat ben ik een en al toevertrouwen. Dat is alles.

Marja Timmer hartsoetra
Ardan Timmer – hartsoetra

Hoewel de Hartsutra, de grote eenmaker, het boeddhistisch Onze Vader, mij na aan het hart blijft liggen. De Hartsutra maakt een mooie combinatie met de nembutsu; samen in de sangha de Hartsutra reciteren, niets ontroert mij zo, omdat het de kern blootlegt waar alles om draait. Nu de nembutsu nog in de sanghaliturgie incorporeren en we zijn al weer een stuk verder de goede richting in.

Er zijn maar twee religies: fundamentalisme en openheid, zei Edel Maex in een interview met NieuwWij. Maar precies in het hart van deze dichotomie is dat ene begrip gepositioneerd: religie. Religie kan vele vormen aannemen, veel meer dan alleen fundamentalisme en openheid. Religie is een smeltkern die je niet uit de weg kunt gaan. Boeddhisme is niets als het geen religie is.

Seculier gepalaver is om de hete brij heen draaien. Stephen Batchelor is een van het pad geraakte bombu die zoekt en zoekt naar een uitweg uit zijn intellectuele gevangenschap. Karma en wedergeboorte zijn geen geloofsartikelen, het zijn de ketenen van onze gevangenschap. Wie weet komt Batchelor vóór zijn dood nog tot inzicht van voorwaardelijk ontstaan, en dan zal hij het begrijpen. Maar ik heb er een hard hoofd in, want de man is een schrijver en geen echte boeddhist, een vernieuwer (dat is goed), maar voor sommigen ook een valse profeet die in herhalingen begint te vervallen. Zijn recente boek After Buddhism bevat welbeschouwd niets nieuws van enige waarde.

Hoofdstuk zes van zijn boek Buddhism is a Religion (2014) heeft David Brazier, een andere vernieuwer, de titel meegegeven: ‘A popular misconception’, in het Nederlands vertaald: een populaire misvatting. Daarmee doelt hij op een andere seculiere mode: mindfulness. Open, milde aandacht is als oefentherapie effectief tegen stress, voor mijn part, maar verder is mindfulness nul komma niets als het niet uitmondt in een weg naar een religieuze smeltkern die zijn vorm vindt in een persoonlijke realisatie van onze gevangenschap in oneindige ketens van condities.

Metafysica is onvermijdbaar, zegt Brazier terecht. Metafysica is alleen een drempel voor wie zich laat kooien door het verwetenschappelijkte wereldbeeld van het sciëntisme. Wie de drempel over gaat van het voorwaardelijk ontstaan, ziet metafysica wegvallen in de persoonlijke ervaring. Namu Amida Butsu. Van het pad van toevertrouwen kun je niet afraken.

De bevrijding ligt niet op de berg Huayen. De Avatamsaka Sutra is een dwaalspoor een lege vorm van literaire verbeelding in. Als je het omkeert, blijft Sudana na zijn bezoek aan alle leraren de gevangene van zijn condities. Het Grote Voertuig is een geblindeerde bus: iedereen mag erin mee, direct naar de gevangenis, u komt niet meer langs start.

Shinran ligt naast mijn bed, altijd onder handbereik. Ik ken geen boeddhist die de dilemma’s van Mahayana zo intens doorleefde als hij. Maar ik volg niemands koers exclusief, mijn weg is mijn weg.

Taigu zwerft tussen zen en het reine land met shinjin als de ster van Bethlehem, een mirage die soms opdoemt, maar ook weer snel achter de wolken uit het zicht kan verdwijnen. De bijl aan de wortel van het westerse boeddhisme; breken om te kunnen bouwen. Mijn God, waarom hebt Gij mij verlaten? Het is goed zo.

Namu Amida Butsu,
Taigu

David Brazier. Boeddhisme is een religie! Geloof het maar.
Uitgeverij Asoka.
isbn: 9789056703851
uitvoering: Paperback
aantal pagina’s 160
vertaler: Dankwart Kleinjans
verschijningsdatum: 15 mei 2018
eerste uitgave: Buddhism is a Religion
prijs: € 19,95

 

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Boeddhisme, Boekbespreking, Dharma en filosofie, Zen Tags: ardan, Asoka, Buddhism is a Religion, conditie, David Brazier, Gerolf T'Hooft, Jules Prast, maatschappelijk verval, mappo, Varamitra, vertaling

Lees ook:

  1. Van Batchelor tot Brazier
  2. BOS verdwijnt- hoe nu verder met andere boeddhistische media?
  3. Tulpenboeddhisme – hoe het boeddhisme in Nederland wortel schoot
  4. Voorgenomen koerswijziging VvB – publicatie vertalingen Pali Canon hoofdzaak

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Lees Interacties

Reacties

  1. Jan Malschaert zegt

    26 juni 2018 om 09:47

    Misschien voor ingewijde interessant, maar voor een geïnteresserde leek is dit stuk een grote woordenbrij, met nauwelijks enige betekenis. Jammer want het onderwerp interessert me.

  2. Ruud van Bokhoven zegt

    26 juni 2018 om 14:29

    Jammer dat iemand het Boeddhisme niet begrijpt en er op ieder punt zijn eigen draai aan geeft.
    Als je het boeddhisme begrijpt is het juist zo mooi voor jezelf en voor een ander, omdat boeddhisme je werkerkelijk gelukkiger maakt en daar draait het toch om.
    En oh ja, boeddhisme is geen religie, omdat religie staat voor het aanbidden van één of meerdere goden en dat is een levensovertuiging niet.

    • Taigu Prast zegt

      29 juni 2018 om 15:30

      Lees eerst het boek eens voordat je oordeelt.

  3. Vincent van der Voort zegt

    26 juni 2018 om 15:46

    Eens met Jan. En voorlopig ook met Ruud (voor wat betreft de laatste stelling).

  4. Jeroen Bokhoven zegt

    28 juni 2018 om 11:24

    “Shinran liet zich er in zijn spirituele ontwikkeling door leiden. De Dharma: onbereikbaar. De Boeddha: uit beeld, te lang geleden. Bevrijding: no way.”

    Deze beschrijving van Shinran zijn gedachtengoed is jammer genoeg een ongenuanceerde persoonlijke interpretatie van de schrijver en geeft enkel weer dat meer studie vereist is.

  5. zeshin zegt

    29 juni 2018 om 16:50

    Het boeddhisme is een religie, het woord religie komt van ‘wat gescheiden is weer samenbinden’ Dat is pressies wat het boeddhisme beoogt, ‘zelf en ander vergeten, eenheid’ Zelfs het besef eenheid verdwijnt in de beoefening van religie. Als zelf en ander vergeten zijn wie is het dan die eenheid kan ervaren. Eindelijk een boek wat niet onder de vlag van het boeddhisme over wellness gaat. Chapeau Taigu

Primaire Sidebar

Door:

Taigu

Taigu (1961) is historicus, auteur en zenboeddhist met een zwak voor de nembutsu. Hij laat zijn geest vrijmoedig dwalen over het boeddhisme en de wereld. Evenals bij de Japanse zendichter Ryokan Taigu staat zijn dharmanaam voor ‘grote dwaas’. 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 27 juni 2022 - 3 juli 2022
    Zomer Retraite met Losang Gendun
  • 2 juli 2022
    Zazenkai Zengroep Oshida met Helma Jifu Vulink
  • 3 juli 2022
    Kum Nye Yoga op zondag | Online
  • 4 juli 2022
    Open Les Kum Nye Yoga en Meditatie | Live op ma-di-wo
  • 4 juli 2022
    Online course The Twelve Links of Interdependent Origination
  • bekijk de agenda

De werkplaats

De werkplaats.

Boeddhistische kunstenaars

Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
lees meer »

Pakhuis van Verlangen

In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

Boekbespreking – Michael Bakoenin, God, de Staat en andere vormen van dictatuur

Erik Hoogcarspel - 30 juni 2022

Nog steeds, ook op de klimaatdemonstratie van 19 juni jl., ziet men groepen in het zwart geklede jongeren mee demonstreren die zich presenteren als vertegenwoordigers van het anarchisme. Deze groepen kunnen in het buitenland erg agressief optreden en zelfs banden onderhouden met extreemrechts. Vele oppassende burgers zien het anarchisme aan voor een uiting van jeugdige overmoed, die vanzelf wel zal overgaan. Hoe kun je immers een staat besturen zonder regering? Was het anarchisme niet een soort extreem communisme en hebben we niet gezien dat het communisme gewoon een slecht systeem is?

Boekbespreking – Renée Girard, de romantische leugen en de romaneske waarheid

Erik Hoogcarspel - 14 juni 2022

Volgens de literatuurwetenschapper René Girard (1923 – 2015) worden we juist niet als een uniek zelf geboren. Dit is volgens hem een romantische leugen waarmee we onszelf voor de gek houden. We ontwikkelen ons niet eens tot een uniek zelf, want in de regel worden onze keuzes niet gemotiveerd door een eigen unieke behoefte. We willen meestal graag hebben wat anderen al hebben, juist omdat die anderen dit willen hebben.

Hein Thijssen – ‘God was gewoon een implantaat’

Joop Ha Hoek - 9 juni 2022

‘Wanneer precies weet ik niet meer, maar op een bepaald punt in mijn leven brak mijn kritische geest open. Ik kan me ook niet meer herinneren hoe en op grond waarvan, maar er brak een periode aan waarbij ik me serieus begon af te vragen: hoe kom ik aan het begrip god’? God zat in mijn hoofd als een vage, vormloze massa. Ik moest toen heel nuchter vaststellen dat het begrip ´god´ geen weten was, geen ervaring, maar mij door mensen in  mijn omgeving was aangepraat, in mijn geest was geplant. God was gewoon een implantaat.´

Hein Thijssen – ´Het leven is een schijtende merel´

Joop Ha Hoek - 9 juni 2022

‘Alleen voor een ontwaakte is het achtvoudige pad een natuurlijke zaak’

Boekbespreking – Bernard Mandeville, een ondeugende denker?

Erik Hoogcarspel - 9 juni 2022

Bernard Mandeville (1670 – 1733) werd geboren in een gegoede remonstrantse familie te Rotterdam. Hij studeerde in Leiden en vertrok tegen het einde van de 17e eeuw naar Londen om er een medische praktijk op te zetten. Daar schreef hij eerst luchtige stukjes proza in tijdschriften, maar later publiceerde hij ook over geneeskunde en economie. Zijn bekendste boek is “De fabel van de bijen”.

Meer onder 'pakhuis van verlangen'

Footer

Boeddhistisch Dagblad

over ons

Recente berichten

  • Het hoogste niveau van zen is vrij van zen
  • Het jaar 2022 – dag 180 – debat
  • Boeddhistische doeners en denkers – de serie (58)
  • Dôgen over meditatie en verlichting
  • Wakker Dier – Nederland telt 999 megastallen

Reageren

We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

Over het BD

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
Lees ons colofon.

Zie ook

  • Contact
  • Over ons
  • Columns
  • Reageren op de krantensite

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

 

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

 

Privacy en cookies

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

Noodzakelijke cookies

Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

Privacy

Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens