China dwong hen hun land te verlaten. In ballingschap spreken ze nog steeds met een krachtige stem, aldus Kunsang Dolma.
Kunsang Dolma’s nieuwste boek “Exile Women and Literature” (“Vrouwen in ballingschap en literatuur”) biedt een cruciale blik op de over het hoofd geziene literaire stemmen van Tibetaanse vrouwen in ballingschap. Deze publicatie werd gepresenteerd in de Library of Tibetan Works and Archives (LTWA) in Dharamshala en wordt ondersteund door de in Washington gevestigde belangenorganisatie International Campaign for Tibet (ICT). Dolma’s doel is het verzamelen en beoordelen van de literaire bijdragen van Tibetaanse vrouwen in ballingschap door het uitvoeren van gegevensverzameling en vergelijkende analyse.
Dit boek komt voort uit Dolma’s grondige onderzoek dat begon in 2022. Ze startte dit project om de literaire bijdragen van Tibetaanse vrouwen in ballingschap te documenteren en hun omstandigheden te belichten. Dolma’s werk kronieken bijna dertig Tibetaanse vrouwen die Tibet ontvluchtten en hebben geschreven in zowel het Engels en Tibetaans tijdens hun tijd in ballingschap. Daarnaast ontdekte ze ongeveer twintig Tibetaanse vrouwen die literaire werken hebben geproduceerd die ongepubliceerd zijn gebleven. Haar collectie bevat ook ongeveer twintig tijdschriften, kranten, periodieken en artikelen geschreven door Tibetaanse vrouwen, die een levendige literaire traditie in ballingschap laten zien.
Dolma merkt op dat meer Tibetaanse schrijfsters ervoor kiezen om in het Engels te schrijven dan in het Tibetaans. Deze observatie belicht de ingewikkelde relatie tussen taal en identiteit onder Tibetaanse vrouwen die in ballingschap leven. Het boek onderzoekt de motivatie achter Dolma’s inspanningen. Ze onthult dat haar inspiratie ontstond nadat ze was uitgenodigd om te spreken op het Dalai Lama Instituut voor Hoger Onderwijs (DLIHE) over “De rol van Tibetaanse vrouwen in de hedendaagse samenleving”. Puttend uit bijna tien jaar schrijf- en onderzoekservaring sinds haar ballingschap, overwoog Dolma de impact van Tibetaanse schrijfsters in de diaspora. Deze overpeinzing deed haar beseffen dat er geen bestaande compilatie van hun literaire bijdragen bestond, wat haar ertoe aanzette dit schrijfproject voort te zetten.
Het werk “Vrouwen in ballingschap en literatuur” benadrukt de prestaties van vijf opmerkelijke Tibetaanse vrouwelijke auteurs: Tsering Wangmo Dhompa, Tsering Yangzom Lama, Tenzin Dickey (ook gespeld als Tenzin Dickie), Monsal Pekar en Nyima Tso. Dolma gaat dieper in op elke schrijver en biedt een diepgaande kijk op hun bijdragen en belang. Tsering Wangmo Dhompa bijvoorbeeld, die in India geboren is, schrijft aangrijpend over de gevoelens die gepaard gaan met het stateloos zijn, vooral na het verlies van haar geliefde moeder op drieëntwintigjarige leeftijd. Haar geschriften gaan in op de essentie van het leven zonder thuisland en hoe die ervaring in literaire vorm kan worden omgezet.
Tsering Yangzom Lama onderscheidt zich door haar onderscheidende methode van karakterontwikkeling in hedendaagse fictie. Haar gezichtspunt vormt een nieuw contrast met literatuur die binnen Tibet wordt geproduceerd.
Tenzin Dickey (Dickie) dient als een krachtig voorbeeld door stemmen van verschillende achtergronden te verenigen en schrijvers in ballingschap uit Tibet en de rest van de wereld samen te brengen in een samenhangende bloemlezing. Haar inspanningen illustreren hoe literatuur solidariteit en samenwerking kan bevorderen, zelfs tussen stateloze gemeenschappen.
“Vrouwen in ballingschap en literatuur” is een innovatief werk dat de belangrijke, maar vaak verwaarloosde bijdragen van Tibetaanse schrijfsters in ballingschap belicht. Kunsang Dolma’s grondige onderzoek en inzichtelijke analyse maken dit boek tot een must voor iedereen die geïnteresseerd is in de Chinese onderdrukking van de Tibetaanse cultuur, Tibetaanse literatuur, vrouwenstudies en de bredere thema’s van ballingschap en identiteit.
