Draagt de mindfulnesstraditie in onze tijd bij aan de democratisering van het boeddhisme en de opkomst van de lekenbeweging?
Deze vraag stel ik mezelf sinds Edel Maex in het Boeddhistisch Dagblad reageerde op mijn artikel over Reine Land boeddhisme.
Het hangt ervan af hoe je de mindfulnesstraditie waardeert. Leidt mindfulness van zichzelf tot het ontwikkelen van compassie en is dat voldoende? Of heeft mindfulness boeddhisme nodig als context?
In een interview met Tricycle vorig jaar (pdf, 0,1 MB) sprak David McMahan hier lezenswaardige woorden over. Hij zei niet dat mindfulness op zichzelf geen voordelig effect kan hebben. Wat hij wel benadrukte is dat meditatie die wordt losgemaakt uit een boeddhistische context een ‘droge spons’ wordt die de waarden van de gastcultuur in zich opzuigt. Hij noemt in dit verband eigenwaarde, aanvaarding van je lichaam of stressreductie.
Zelfkracht
Zo kijk ik ook aan tegen seculiere mindfulness zonder expliciete boeddhistische context. Het gevaar bestaat dat deze, in terminologie die ik ontleen aan Shinran, de illusie van de zelfkracht instandhoudt.
Boeddhisme, zegt McMahan terecht, plaatst mindfulness in een context van het diep herprogrammeren van de geest. Inzichtsontwikkeling ontstaat niet spontaan wanneer de geest zich heeft ontledigd. Hij wijst erop dat ook sommige boeddhisten te makkelijk alleen het kalmeren van de geest uit de Satipatthana sutra isoleren, kennelijk zonder zich te realiseren dat dat in die sutra juist het begin van het verhaal is. Daarna komen nog de nodige geestelijke oefeningen die mede een beroep doen op de conceptuele vermogens van de beoefenaar.
Tot de elementen van de boeddhistische context die McMahan als waarnemer opsomt, behoren leegte, voorwaardelijk ontstaan, dharma, het bodhisattvapad, skandha’s, het achtvoudig pad en de vier waarheden van Gautama Boeddha. Het boeddhisme gaat ervan uit, zegt hij, dat inzichtsontwikkeling niet vanzelf komt, maar doordat zulke bouwstenen de tijd krijgen om in te dalen en te rijpen.
Sociale technologie
Zelf maak ik onderscheid tussen mindfulness als ‘sociale technologie’ (aanvaarding bij ziekte, stressreductie) en echte, boeddhistische mindfulness. Wanneer ik de nembutsu aanraad als mindfulnessoefening dan bedoel ik daarmee mindfulness in een boeddhistische context te plaatsen van anderkracht (= ware compassie), niet zelfkracht. Het is niet uitgesloten dat seculiere mindfulness voor sommigen een opstapje is naar de dharma, maar de positie die ik vertegenwoordig is dat we als boeddhisten meer moeten opkomen voor een expliciete leer die context verschaft aan mindfulness.
Wie gaat zo’n expliciete leer specifiek voor onze tijd ontwikkelen? De enige kandidaten die ik tot dusver zie zijn Thich Nhat Hanh met zijn boek Understanding Our Mind en de Dalai Lama die diverse titels op zijn naam heeft staan die ook zo’n expliciete vertolking vormen van de boeddhistische leer. Er is, denk ik, een grote behoefte aan het verslaan van onze tijdgeest van soundbites en grote-stappen-snel-thuis meditatie in de vorm van een meer systematische uitleg van de leer. Dat hoeft overigens helemaal niet in boekvorm te zijn.
Als dit gebeurt, ja, dan kun je zeggen dat mindfulness heeft bijgedragen aan democratisering van het boeddhisme in onze tijd. Maar het gaat niet vanzelf door te hopen dat seculiere mindfulness de weg is naar of gelijkwaardig aan de dharma.
Ik schrijf dit als aanzet voor discussie, niet om mij in te graven op een standpunt. Wat ik al helemaal niet wil is de dharma in een dogma vatten. Er zijn gelijkwaardige alternatieven voor boeddhisme, alleen betwijfel ik of seculiere mindfulness zo’n alternatief is.
Edel Maex zegt
‘Het is niet uitgesloten dat seculiere mindfulness voor sommigen een opstapje is naar de dharma, maar de positie die ik vertegenwoordig is dat we als boeddhisten meer moeten opkomen voor een expliciete leer die context verschaft aan mindfulness.’
Wat mij zo fascineert is dat deze zin een parafrase lijkt van de kritiek van de Japanse zen op de praktijk van nembutsu.
Het antwoord op je vragen gaan we maar binnen een paar honderd jaar weten. Misschien zien we Kabat-Zinn dan als de moderne Shinran, misschien zijn we hem daartegen al lang vergeten. Ik heb geen flauw idee. In afwachting kunnen we enkel proberen er zo integer mogelijk mee om te gaan.
Olaf van Kooten zegt
Het blijft voorlopig een zoektocht. Momenteel proberen we seculiere mindfulness beoefening uit te breiden met compassie training waarin het juist gaat om de brokstukken van je eigen leven in relatie tot de rest van de wereld waar te hebben en als brandstof te gebruiken voor een meedogende houding. En we broeden op een uitbreiding richting inzicht/wijsheid als ultieme verdieping. Maar of dat allemaal seculier gaat lukken is de vraag. Wellicht zijn we dan al lang weer bij Gautama uitgekomen.
Sjoerd zegt
Commercieel aangeboden mindfulness,
geen moreel zuiver fundament.
Een fietspomp
in de handen van een moordenaar
een dodelijk wapen.
Eddy zegt
alle mensen bezitten de eigenschap van compassie. Compassie zit voor het concept bhoedisme.
Ook atheisten hebben een moreel fundament.
Waarom zou je op een waardevolle techniek blijven zitten? Terwijl er mensen behoefte hebben om naar hun geest te kijken. Die nooit een kerk of een tempel binnen zullen stappen.
Nadat ik al een paar jaar zen bhoedisme beoefende heb ik eens meegedaan aan een mindfullness-cursus gedaan waar ik ook onder psychiatrische behandeling ben.
Voor mij was het een bevestiging dat ik op de juiste weg was met mijn spiritualiteit. Maar voor andere was de cursus iets wat zichtbaar hun leven verreikte.
Omdat iets geld kost of commericeel is, is het niet meteen waardeloos.
Eddy zegt
Oh trouwens als je zelf geen mindfullness cursus hebt gedaan is het raar daar een mening over te hebben
Anne zegt
Natuurlijk. Zonder boeddhisme loop je het risico dat de mindfullness de zoveelste methode wordt voor het ego om de werkelijkheid te verdoezelen. Maar tegelijkertijd kan de kwaliteit van leven van veel mensen verbeterd worden op deze manier. Dat is ook wat waard.
Mindfullness als mode zingevingsdingetje op de libelle dagen en in de lifestyle glossies is iets anders als mindfullness binnen een therapeutische setting. Als wij beloven alle levende wezens te bevrijden dan hoort mindfullness in een therapeutische setting daar voor mij zeker bij.
Jules Prast zegt
Eens. Maar let op wat McMahan zegt, zie link in mijn artikel: de gangbare voorstelling dat mindfulness tot een spontane doorbraak van inzicht leidt is een westerse wensdroom; bevrijding is voor boeddhisme (mede) de resultante van mindfulness in een context met specifieke leerstellige inhoud die in de geest rijpt en oefeningen die deze transformeren.
En dan is de nembutsu hier zo’n heerlijk eenvoudig recept voor…
Edel Maex zegt
Voor de meeste boeddhistische tradities is het een wensdroom dat je door zo’n heerlijk eenvoudig recept als nembutsu tot een spontane doorbraak van inzicht zou kunnen komen.
Jules Prast zegt
Helaas verliezen tradities wel eens het zicht op het feit dat er naast hun eigen voordeur nog 83.999 andere zijn.
Het huis van zen heeft helemaal geen deuren en staat (vaak) toch open voor de nembutsu…
Sjoerd zegt
Is dit een voorbeeld van een gesprek over een poortloze poort?
Mensen, wegen, poorten?
Zichtbaar noch onzichtbaar, kenbaar noch onkenbaar, slechts beoefenbaar in de beoefening van het 8-voudig pad?
Hoe spreek je daarover?
Olaf van Kooten zegt
Ja, ja, wensdromen genoeg ;-)
Ron Sinnige zegt
Ooit had ik een kort gesprek met Kabat-Zinn over bevrijding. Hij kwam er wat mij betreft niet erg overtuigend uit. Zie ‘Gevangen in mindfulness’, http://www.ronsinnige.nl/05_2008_gevangen_in_mindfulness.html.
Edel Maex zegt
Grappig.
Vanuit Reine Land wordt mindfulness niet boeddhistisch genoeg bevonden wegens het ontbreken van de retoriek van anderkracht en vanuit een zentraditie wordt minfulness te licht bevonden vanwege het ontbreken van de retoriek van ‘het doorzien en definitief wegvallen van het zelf’, wat daar dan weer als de essentie en het bestaansrecht van het boeddhisme gezien wordt.
Misschien wordt juist daardoor mindfulness terug het boeddhistisch veld binnengetrokken want deze kritieken reflecteren de klassieke polemieken die ondertussen al eeuwen lang tussen de verschillende boeddhistische tradities onderling gevoerd worden.
En misschien is het juist dat wat mindfulness nu nodig heeft om niet helemaal te deterioreren.
Ron Sinnige zegt
Los van de rest van de gedachtegang: wegvallen van het zelf is geen retoriek maar realiteit.
Anne zegt
Het heeft wel wat weg van de farizeeërs al dat mijn weg is de enige weg en hoor mij eens goed in de leer zijn gepraat onder een online blogpost. Sommige mensen maken zich drukker om de correcte leer en of dingen wel boeddhistisch genoeg zijn dan om het welzijn van mensen die gebaat zijn bij mindfullness therapie.
Karin zegt
Zo komt het op mij ook wel over.
Jules Prast zegt
Jammer dat je deze indruk hebt. Dit is volgens mij niet de geest of de intentie waarmee er hier gediscussieerd wordt. We wisselen op deze plaats kritisch met elkaar van gedachten over een maatschappelijk verschijnsel. De vraag is niet of het een het welzijn van mensen dient en het ander niet; de vraag is wel over welk welzijn we het precies hebben en hoe dat in verschillende omstandigheden het beste wordt gediend. Volg de links aan het begin van mijn artikel en je ziet wat de aanleiding is voor deze discussie en hoe de vraag die aan de orde is, is ingekaderd. Als je kijkt naar mijn antwoord op Sjoerd dan zie je dat ik in de nadere gedachtenvorming mindfulnesstherapie (jouw voorbeeld) nadrukkelijk buiten haakjes heb geplaatst.
Anne zegt
Blijf voor mij toch de indruk dat een aantal mensen erg druk is met de heilige zaligmakende correct leer.
dhyan jager zegt
Wat een discussie, het roept ook bij mij het beeld op van de farizeeërs die zich alleen maar druk maakten om de correcte leer !
Nic zegt
Ik begrijp juist dat mindfulness bewúst ( wat een woord in deze discussie !) uit de Boeddhistische context is gehaald. Dus is het vreemd daar een Boeddhistische context aan te willen geven. Dan is er toch gewoon mindfulness en Boeddhisme. Het probleem van de discussie ontgaat me geloof ik.
Uit Wikipedia ‘Mindfulness’
De Amerikaan Dr. Jon Kabat-Zinn, Emeritus Hoogleraar aan de University of Massachusetts Medical School heeft als eerste het begrip mindfulness uit zijn boeddhistische context gehaald..
Jules Prast zegt
Zie ook Tricycle over de ‘wetenschap’ van meditatie en mindfulness:
Willoughby Britton on the dark side of meditation http://tricy.cl/1mrau7J | Read our interview with her here http://tricy.cl/1iSlM2G via @tricyclemag
Robert Keurntjes zegt
Je weet ook dat de meest problematische gevallen die Britton tegen gekomen is niet met ‘mindfulness’ te maken hadden maar in de context van traditioneel boeddhisme ontstaan zijn?
Nic zegt
Is meditatie goed of slecht lijkt meer de kwestie te worden.
Als iemand de indruk heeft dat het slecht voor hem of haar is waarom dan niet ermee stoppen ?
Het is goed om meditatie en alle gevolgen te onderkennen.
In ‘alle dagen zen’ zegt Joko Beck dat het goed is met zen te beginnen als je conditie in orde is en je geestelijke gezondheid. Je hebt een bepaalde mate van gelukkig zijn nodig voor je eraan begint.
Joko Beck stelt ook dat het een methode is die in alle eeuwen dat het word beoefend verfijnt is en dat de methode dus werkt.
Ik denk wel dat het handig is als je een levend voorbeeld hebt in de vorm van een leraar waardoor het wordt aangetoond wat mediteren kan doen.
Wat kun je doen aan de (overspannen ?) verwachtingen die beoefenaars hebben voor aanvang van meditatie ?
Aan de andere kant ;
Waarom moet alles fijn en heilzaam zijn ? Wie kan zeggen dat zijn leven alleen maar fijn en heilzaam is of is geweest ?
Moet je meteen stoppen als het tegenzit of juist doorgaan.
Ik denk dat hierbij een goede leraar uitkomst moet bieden.
Edel Maex zegt
Nu draai je de vraagstelling de facto om, Jules. Heeft het Westers boeddhisme mindfulness nodig? Er gebeuren inderdaad nogal wat ongelukken in het boeddhisme. In MBCT zit de ervaring om te werken met bij voorbeeld mensen die ernstig depressief geweest zijn. Dat wil zeggen dat er grote zorg besteed wordt aan veiligheid. Misschien kan het boeddhisme hier wat van leren.
Sjoerd zegt
Mij lijkt een fundamenteel verschil te bestaan tussen mindfulness in de context van een GGZ-behandeling, gericht op herstel en/of handhaving van een zo optimaal mogelijk mentaal en fysiek functioneren,
en,
Meditatie c.q. mindfulness in de context van het ontwikkelen/zoeken/gaan/volgen van een spirituele weg. Of dat boeddhistisch of anderszins is gekleurd is m.i. niet zo belangrijk, dat is slecht de taal van de culturele omgeving.
In deze discussie lijken deze twee dimensies met elkaar verward te worden.
Dat in het ontwikkelen van een spiritueel pad mensen soms merkwaardige mentale verschijnselen laten zien (om in onze culturele wortels te blijven, Hildegard v. Bingen bv.) doet niet zoveel ter zake.
Om zo’n weg te kunnen gaan is een bepaalde mate van mentale stabiliteit, mentale gezondheid en mentale standvastigheid m.i voorwaarde. Met andere woorden, een goed functionerende ego-functie.
Voor de toepassing van mindfulness-achtige trainingen binnen de GGZ ligt in de aantasting of bedreiging van deze ego-functie juist het indicatiegebied.
Het lijkt mij verhelderend om dat in het gesprek van elkaar te onderscheiden.
Jules Prast zegt
Je hebt helemaal gelijk, Sjoerd. Die twee dimensies moeten niet worden verward. Bij mindfulness in therapiesetting biedt de therapie de context, mits de professionaliteit van de verantwoordelijke zorgverlener in voldoende mate is gesecureerd.
Het enige wat ik mensen zou toewensen is een therapeut die het perspectief van de soiritualiteit (zo nodig) kan betrekken in het behandelplan. Ik ben geen deskundige op dit gebied maar als ik van mensen hoor dat ze in therapie zijn geweest bij psychosynthese of jungiaanse psychologie dan beluister ik tot mijn instemming dat er mogelijkheden zijn behandeling tot op zekere hoogte te verbinden met spiritualiteit.
Voor mij is boeddhisme een vorm, niet dé van spiritualiteit. Ik probeer als boeddhist alleen uit te vinden hoe wij aan context kunnen bijdragen. Het gaat mij er niet om andere mensen te beleren of boeddhisme ten koste van alles op te dringen. Uiteraard moet in psychotherapie het professionele perspectief prevaleren, ook wanneer mindfulness de werkvorm is.
Jules Prast zegt
Even back to basics. Mindfulness is voor mij een vorm van concentratie die ons helpt subtiliteit te ontwikkelen in het waarnemen en analyseren van onze ervaring. Mindfulness is altijd mindfulness van iets. Als er geen begeleidende boeddhistische (of gelijkwaardige spirituele) context wordt aangeboden, dan hangt het van het toeval en het natuurlijk talent van een mindfulnessdeelnemer af of deze ‘de weg weet te vinden’. Dan dreigt het gevaar dat zulke mindfulness de ‘droge spons’ van McMahan wordt waarin het ‘zelf’ wordt versterkt in plaats van doorzien.
Waar ik de zaak precies omkeer, weet ik niet, Edel. Ik heb a priori gezegd dat het mij gaat om een discussie om meer duidelijkheid te krijgen over het issue en dat ik me niet op een stelling wil ingraven. Wat ik van de discussie leer is in ieder geval hoe goed het is om meer te investeren in het ontwikkelen van een gemeenschappelijke taal en in begrip van wat wat hoe beïnvloedt. En verder heb je helemaal gelijk dat er ook aan de kant van het (westerse) boeddhisme ongelukken gebeuren.
Heeft westers boeddhisme mindfulness nodig? Zeker, iedereen heeft in zijn leven vormen van mindfulness nodig, maar dit betekent mijns inziens niet dat iedereen moet gaan mediteren. Er zijn andere vormen van mindfulness ontwikkelen, bijv. de periodieke klok van Thich Nhat Hanh, of zijn voorbeelden van aandacht bij het lopen, ademen, opnemen van de telefoon e.d. – vormen die makkelijker in het dagelijks leven van mensen te integreren zijn dan mindfulnessmeditatie.
Vandaar ook mijn belangstelling voor de nembutsu: boeddhisme hoeft niet gelijk te zijn aan meditatie, er bestaan ook ‘makkelijker’ vormen. Wie neemt het leiderschap om dit uit te dragen, opdat we niet berusten in wat McMahan schrijft, dat mindfulness de religie is van de culturele elite?
Ik probeer te ontdekken in hoeverre boeddhisme kan bijdragen aan het spiritualiseren van onze cultuur, aan het aanbieden en ingang doen vinden van perspectieven die mede mindfulness (beter) kunnen contextualiseren. Dat is mijn inzet.
Edel Maex zegt
Back to basics. Er is mindfulness als vertaling van sati en er is mindfulness zoals het nu gebruikt wordt om te verwijzen naar een traditie van werken met MBSR, MBCT, MBI e.d. Dat is een vreemde ontwikkeling maar het is nu eenmaal zo gelopen. Het is te vergelijken met zen als vertaling van jhana en zen als traditie. Waar mindfulness als traditie oorspronkelijk begonnen is in een medische context is het snel uitgebreid naar andere contexten zoals onderwijs, bedrijfsleven, gevangenissen. Tot mijn grote verbazing evolueert het ook naar een algemene (niet)boeddhistische spirituele traditie. Een Tibetaanse leraar suggereerde zelfs de term ’the fourth turning of the wheel’. De discussie die gevoerd wordt heeft voor mij enkel betekenis als het over het laatste gaat.
Door Britton in de discussie in te voeren introduceer je een heel nieuw element. Zoals Robert terecht opmerkt: de problematische gevallen die niet met ‘mindfulness’ te maken hadden maar in de context van traditioneel boeddhisme ontstaan zijn. Daar kan het traditionele boeddhisme misschien iets leren van de klinische mindfulnesstraditie.
Jules Prast zegt
Aha. Dat bedoel je. Dank voor de verduidelijking. Dan kunnen we beter de toegevoegde artikelen achterwege laten.
Bij het schrijven van mijn artikel had ik niet alleen mindfulness als ‘nieuwe spirituele traditie’ in het vizier maar ook de mindfulness in bedrijven e.d.
Overigens zou ik wel eens goed uitgezocht willen zien of ‘mindfulness als traditie oorspronkelijk begonnen is in een medische context’. Maar dit terzijde.
Arisia zegt
Is het hebben van verwachtingen sowieso niet in tegenspraak met de formule Boeddhisme/meditatie?
Arisia zegt
‘Het boeddhisme gaat ervan uit, zegt hij, dat inzichtsontwikkeling niet vanzelf komt, maar doordat zulke bouwstenen de tijd krijgen om in te dalen en te rijpen.’
Niet mee eens. Hier wordt gesuggereerd dat Boeddhisme de enige zaligmaker is en dat geloof ik niet. Ik denk dat je zonder geloof of overtuiging misschien juist wel eerder inzichtsontwikkeling krijgt omdat je dan vaker op ‘je bek’ gaat en daar proefondervindelijk vervolgens van kunt leren.
Arisia zegt
‘Wanneer ik de nembutsu aanraad als mindfulnessoefening dan bedoel ik daarmee mindfulness in een boeddhistische context te plaatsen van anderkracht (= ware compassie), niet zelfkracht.’
Misschien dat ik niet genoeg thuis ben in deze terminolgie maar waarom is anderkracht beter dan zelfkracht?
Dat klinkt wel enigszins calvinistisch.
Het ene is beter dan het andere?
Als we het dan toch hebben over het zuiver houden van de leer laten we er dan vooral voor zorgen dat deze gevrijwaard blijft van allerlei Calvinistische insluipsels. Ik denk dat dat een grotere zorg is; kijk maar om je heen: het gebeurt -onbewust :) – overal!
Arisia zegt
tot slot: misschien begrijp ik de term ‘zelfkracht’ verkeerd en ik heb ook geen cursus mindfulness gedaan, wel meditatie maar voor mij ís ware compassie zelfkracht want die begint bij mijzelf: wanneer ik begin met mijn compassie op de buitenwereld te richten [waar niets verkeerd mee is] is volgens mij de kans erg groot dat ik ook nu eigenlijk alleen maar compassie met mezelf heb, dwz omdat ik mezelf projecteer. Misschien is alle compassie uiteindelijk zelfcompassie en is het gevaar in het Westen dat nu juist dát verkeerd is. Zelkracht vertaald in termen van ego, ik weet niet of dat gebeurt in Mindfulness, maar dan nog: je hebt een gezond ego nodig om te kunnen functioneren, toch?
Jules Prast zegt
Volgens Shinran is bevrijding alleen te verwachten van jezelf toevertrouwen aan de compassie van Amida Boeddha (= anderkracht).
Zelf aan je bevrijding werken, bijv. door meditatie, achtte hij zinloos (= zelfkracht).
Lees mijn vertalingen van Shinran hier: http://blog.amidazen.nl/tag/shinran/
Arisia zegt
Ik heb het gelezen. Ik kende deze traditie niet en ik ben verbaasd over de gelijkenis met de leer van de christelijke kerk in het Westen: overgave aan een hogere instantie en een beter leven hiernamaals. Ik heb juist om deze gelijkenis hier grote moeite mee. Ik heb het boeddhisme juist altijd gezien als een levensovertuiging ipv een religie [want daar komt het hier op neer] en voelde mij daar erg goed bij. Ik heb persoonlijk erg grote moeite met verering van wat dan ook buiten het zelf. Ik denk dat de geschiedenis wel heeft laten zien dat een dergelijke houding leidt tot negatieve ontwikkelingen als verantwoordelijkheid buiten jezelf leggen en nog erger. In dat licht gezien kan het misschien helemaal geen kwaad wanneer goedwerkende technieken als mindfulness worden uitgelicht en worden geïncorporeerd in bestaande westerse opvattingen om te komen tot meer zelfinzicht; te weten psychologie?
Arisia zegt
Ik las ergens dat de Boeddha had gezegd dat bidden niet hielp. Ik vond dat prettig om te lezen omdat het ook mijn ervaring was dat bidden niet helpt. Dat de Boeddha daarvoor in de plaats technieken aanlevert om in plaats daarvan te komen tot zelfrealisatie vind ik zo ruimdenkend en progressief dat het bijna niet voor te stellen is dat deze gedachten al duizenden jaren oud zijn. De traditie waar u het over heeft staat daar m.i. haaks op en heeft naar mijn idee meer met religie te maken; een navolgen en vereren. Ik vind dat zelfs in tegenspraak met de leer van de Boeddha. Deze zei toch vooral zelf te blijven nadenken en niet blindelings anderen volgen?
De calvinistisch reuk die ik ontwaarde was dus wel terecht. Neemt niet weg dat ieder moet doen wat hij/zij denkt dat goed is voor hem/haar maar om deze ideëen gelijk te stellen met boeddhisme in zijn algemeenheid, daar maak ik absoluut bezwaar tegen.
Zou de Boeddha het erg gevonden hebben wanneer Hij zou zien dat mindfulness, zoals gebruikt in de westerse psychologische setting, mensen helpt om zichzelf en de realiteit beter te leren kennen?
Ik kan het mij bijna niet voorstellen.
Jules Prast zegt
Welkom in de wereld die boeddhisme heet. Boeddhisme heeft vele gezichten. Dat het geen ‘religie’ zou zijn is een westerse interpretatie ervan.
Volgens mij zou Gautama Boeddha vreemd hebben opgekeken bij de veel van de mindfulness van tegenwoordig, losgemaakt uit de context van de weg die leidt tot uitdoving van het lijden. Vergeet niet dat deze Boeddha in de Pali Canon een vorm van meditatie voorschrijft die met de bijbehorende hogere stadia (jnana’s) werk is voor vrijgestelde monniken.
Boeddhisme heeft zich in de loop van zijn geschiedenis geëvolueerd naar andere vormen die uitdrukking geven aan dezelfde inspiratie van de dharma.
De vergelijking van Reine Land met het christendom is wel vaker getrokken maar miskent de fundamentele boeddhistische nondualiteit die eraan ten grondslag ligt. Reine Land is met al zijn voorstellingen een volbloed boeddhistische stroming binnen de mahayanatraditie.
De kern van boeddhisme is, anders dan jij zegt, juist om het ‘zelf’ te relativeren en daarbuiten te kijken.
Eén van de uitdagingen om werkelijk te begrijpen wat boeddhisme is, is het eigene vreemd te laten worden, dus te onderkennen met welke bril je kijkt, deze af te zetten en open te staan voor nieuwe indrukken. Wie weet zie je dan iets anders dan ‘calvinisme’.
olaf zegt
Als de Boeddha vandaag de dag in welke Boeddhistische stroming dan ook zou binnen stappen, hij zou er niets van herkennen. Hij zou zich niet voor kunnen stellen dat iemand het op hem zou terugvoeren. En dat is precies wat hij bedoelde met een licht zijn voor jezelf, denk ik ;-)
Arisia zegt
‘Misschien is alle compassie uiteindelijk zelfcompassie en is het gevaar in het Westen dat nu juist dát verkeerd is.’
ik bedoel: als verkeerd wordt beschouwd’.
o zo calvinistisch.
Arisia zegt
citaat:’De kern van boeddhisme is, anders dan jij zegt, juist om het ‘zelf’ te relativeren en daarbuiten te kijken.’
Dit is een discussie over een ander onderwerp, namelijk: wat is eigenlijk het ‘zelf’. Dit is een filosofisch onderwerp en ik weet bijna zeker dat ik daar een heel ander idee en beeld bij heb dan jij, wat maakt dat een discussie op dit niveau al zinloos is.
citaat:’Eén van de uitdagingen om werkelijk te begrijpen wat boeddhisme is, is het eigene vreemd te laten worden, dus te onderkennen met welke bril je kijkt, deze af te zetten en open te staan voor nieuwe indrukken. Wie weet zie je dan iets anders dan ‘calvinisme’.
het is niet mijn bedoeling om kwetsend te zijn. Jouw reaktie hier laat zien dat jij op dit moment zélf -ook?- een bepaalde bril op hebt naar mijn standpunt [want anders zou je dit niet schrijven].
En het is natuurlijk een ware stelling maar ik vind het flauw om die hier te gebruiken; een manier om de bal door te blijven spelen, daar voer ik geen discussie voor.
Ikzelf heb moeite met navolgen en vereren en vind in het Boeddhisme de ultieme leer die mij daarin bevestigt. Jij staat hier heel anders in en vindt eveneens in het Boeddhisme jouw bevestiging. Mooi toch?
Ik kan jou het jouwe laten en mezelf het mijne laten.
Daar heb ik vrede mee want ik geloof niet dat er één waarheid is.
Ik heb alleen moeite met mensen die menen de waarheid voor anderen te weten.
Ja, dat is misschien een reaktie op de calvinistische cultuur van mijn achtergrond maar dat wil niet zeggen dat dat nu mijn ‘bril’ is.
Juist omdat ik mij er bewust van ben zou ik zeggen dat het daarom juist geen ‘bril’ meer zou kunnen zijn, want het idee van’bril’ zoals jij het formuleert is m.i. niets anders dan een bepaalde laag van onbewustheid.
[bovendien heb ik de idee van de calvinistische inslag in westers Boeddhisme niet alleen van mezelf, ik heb van andere boeddhisten die geen westerse achtergrond hebben ook gehoord dat zij vonden dat het westerse boeddhisme erg vaak een -onbewust?- calvinistisch kantje heeft].
Dus mijn visie heeft misschien niet zozeer te maken met een verkeerde bril…
Buiten dat: Je kunt een ander alleen maar respecteren in diens waarheid en that’s it, maar dat is dan ook al heel wat. Wanneer alle mensen op aarde dit zouden doen zou de wereld er al heel anders uit zien vermoed ik.
Nic zegt
“Er zijn gelijkwaardige alternatieven voor boeddhisme, alleen betwijfel ik of seculiere mindfulness zo’n alternatief is. ”
Ik weet niet of het mogelijk is deze discussie te voeren.
De toekomst moet uitwijzen of mindfulness een alternatief is als het al een alternatief is of het zich niet gewoon ontwikkeld als oude wijn in nieuwe zakken.
Ik vind het ook moeilijk om te zeggen dat andere wegen geen dharma wegen zijn.
In mijn opinie is alles dharma en om met Ton Lathouwers te spreken ‘ Je kunt er niet uitvallen ‘ of Dogen die stelt dat iedereen al verlicht is.
( Met daarna de belangrijke vraag; Waarom dan mediteren, waarom dan Boeddhisme desnoods)
Nic zegt
Het is natuurlijk wel goed om te proberen een complete indruk te krijgen van een ‘nieuwe’ weg.
Een eind antwoord zal er nooit komen maar een verrijking van de dharma kan het wel zijn.
Jules Prast zegt
Je kunt er inderdaad niet uitvallen. Maar oorspronkelijke verlichting moet wel worden gerealiseerd (= ontwaken in de zoheid). Dit is nu precies een voorbeeld van het soort boeddhistische context dat seculiere mindfulness behoeft. Je kunt erdoor tot rust komen, maar niet door ontwaken (tenzij bij een hoogst uitzonderlijk toeval).
Robert Keurntjes zegt
Het is inmiddels wel duidelijk dat dat jouw standpunt is, maar het is mij volslagen onduidelijk waarop je dat basseert. Misschien heb je gelijk, misschien niet.
Ik zit net zo vaak met verwondering te luisteren naar wat mensen ontdekken over hoe hun geest werkt door iedere dag 45 minuten bodyscan, als naar wat ‘boeddhisten’ vertellen over wat ze menen waar boeddhisme over gaat.
Maar misschien komt dat omdat ik mijn twijfels heb over ’toeval’ en denk dat bij alles zowel de toehoorder als het gehoorde een rol speelt.
Edel Maex zegt
When buddhas don’t appear,
And their followers are gone,
The wisdom of awakening
Bursts forth by itself.
Nagarjuna, MMK 18-12
Nic zegt
Het lijkt op een discussie tussen Rinzai-zen en Soto-zen.
Waarin de Rinzai-zen beoefenaar van mening is dan ‘zo zitten’ niet genoeg is dus hebben ze koans erbij en de Soto beoefenaar begrijpt niet waar die koans goed voor zijn.
Toch hebben beide wegen verlichtte meesters voortgebracht.
Jules Prast zegt
Beste Robert:
Dank voor je reactie.
Misschien dat je door de bomen van de discussie het bos niet meer ziet. Dat zou heel goed kunnen.
De kern van mijn betoog staat echter in mijn artikel:
1. Het gevaar bestaat dat seculiere mindfulness zonder expliciete boeddhistische context de illusie van het ‘zelf’ (‘zelfkracht’) instandhoudt.
2. Boeddhisme plaatst mindfulness in een context van het diep herprogrammeren van de geest.
3. Inzichtsontwikkeling ontstaat niet spontaan wanneer de geest zich heeft ontledigd.
Ik baseer mij mede op de analyse van David McMahan in het interview ‘Context Matters’ (zie de link in mijn artikel). Hierin ontleedt hij kritisch een aantal vraagstukken rond de receptie van boeddhisme in het Westen, in vervolg op zijn boek The Making of Buddhist Modernity (2008).
Ik geloof dat de boeddhadharma mensen een uitzicht geeft op bevrijding van lijden en de cyclus van geboorte en dood. Ik zie seculiere mindfulness als een uitdrukking van de spirituele hunkering van mensen naar heil. Ik geloof dat deelnemers aan mindfulness in meerderheid alleen de weg naar opheffing van hun lijden zullen vinden wanneer ze in aanraking komen met een volwaardige context die ze een expliciet spirituele richting uithelpt. Dit is altijd een richting van zelftranscendentie, van transcendentie van zelfkracht. In de boeddhadharma krijgt, bij verschillende tradities, die context op uiteenlopende manieren gestalte. Maar er zijn eveneens andere vormen van volwaardige context bij niet-boeddhistische tradities.
Zonder spirituele context kan mindfulness zin hebben wanneer deze bijv. een plaats heeft in een therapiesetting of bij het leren aanvaarden van beperkingen in geval van detentie of chronische ziekte. Dit is geen uitputtende opsomming.
In mijn ogen is de betekenis van McMahan tweeërlei: hij ontmaskert een aantal boeddhistische en quasi-boeddhistische mythes in het Westen zoals ‘boeddhisme = meditatie’ en ‘seculiere mindfulness kan tot spontaan ontwaken leiden’. En uit zijn analyse vloeit een appèl voort aan boeddhisten om, waar boeddhisme in het Westen landt zonder wortels in een boeddhistische culturele context, deze context duidelijker te articuleren. Dit is mijn interpretatie van zijn woorden en het appèl dat ik voel. Er bestaat een kloof tussen McMahans typering van mindfulness als de religie van de culturele elite hier en het potentieel van boeddhisme, in welke variant dan ook, om alle levende wezens te bevrijden.
Als boeddhistisch geëngageerd blogschrijver probeer ik naar beste kunnen vraagstukken met betrekking tot boeddhisme onder de aandacht te brengen van de boeddhistische gemeenschap en andere belangstellenden, maar ik heb niet alle antwoorden, hoewel ik gaandeweg mijn schrijven van de afgelopen twee jaar wel meer eigen richtingsgevoel begin te ontwikkelen. Dat mag hopelijk ook, eigen ideeën inbrengen in de discussie? Ik vertrouw erop dat de dialoog een bijdrage kan leveren aan het ontwikkelen van zicht op de voorwaarden om zulke antwoorden uiteindelijk te vinden.
Robert Keurntjes zegt
Waarde Jules,
Het is niet het niet zien van het bos dat mij in verwarring brengt maar de bomen die je plant.
Je begint je antwoord met 3 aannames en ik zal trachten mij beperken tot een reactie op die 3.
1. Dat zou kunnen, ik zie alleen geen reden om daarbij te spreken over ‘gevaar’. Wellicht levert mindfulness niet alles wat boeddhisme zou kunnen leveren, maar het heeft daarentegen ook heel wat minder risico op misverstanden. Hoe gemakkelijk is het niet voor een mens om zichzelf voor de gek te houden. Dat kan ook ten aanzien van vermeende ontwikkeling op het boeddhistisch pad. Het boeddhistisch pad herbergt meer ‘gevaren’ dan mindfulness.
2. Dat zou kunnen, maar voordat je geest door middel van mindfulness ‘herprogrammeerd’ wordt zul je eerst moeten oefenen. Of dat wat je oefent nu zo heel anders is dan de ‘seculiere mindfulness’ weet ik niet. We moeten allemaal vooraan beginnen en of je dat nu meteen doet met het vooruitzicht van de verlichting of eerst maar eens begint met zitten en je adem observeren, maakt niet zo veel uit lijkt me.
3. Dat zou kunnen, maar los van de vraag wat je precies bedoelt met ‘inzichtsontwikkeling’, ‘spontaan’ en ‘ontledigd’ is het misschien goed om te beseffen dat ten aanzien van dit soort stellingen binnen het boeddhisme alleen al, zeker 2000 jaar verschillende opvattingen bestaan.
Om dit soort aannames is het mij te doen. Zoals jij ze brengt lijkt de nuance zoek.
Daar komt dan nog bij dat ‘seculiere mindfulness’ ook in ontwikkeling is. Daar kijken ze nu heel erg naar compassie en ik heb ook al verwijzingen naar imprints gezien. Die ontwikkelingen komen niet zo zeer van Thich Nhat Hanh of de Dalai Lama, maar van mensen die in die mindfulness wereld staan of er mee in gesprek zijn. Christine Feldman, John Kabat-Zinn, Edel Maex, Ruby Wax, om maar een paar wat bekendere namen te noemen. Er zijn er nog veel meer die minder bekend zijn, maar wel met zorg voor de mensen waar ze voor werken bijdragen aan de ontwikkeling van mindfulness.
En ik weet niet hoe het voor jou is, maar ik ben best wel een beetje gehecht aan Boeddhisme waardoor ik de neiging heb kritischer te zijn naar mindfulness (ze halen immers iets uit het boeddhisme en verkopen dat zonder context) dan strikt noodzakelijk is.
olaf zegt
Ik ben nu op een conferentie over mindfulness/compassie in Samye Ling (het eerste Tibetaanse klooster in Europa, opgericht door Trungpa en Akong). Het is indrukwekkend om te horen wat er allemaal gebeurt op dit vlak. Onderzoek, onderwijs en therapie. Ik zou zeggen om je eerst op de hoogte te brengen van dit alles en wellicht is de discussie dan wat meer op niveau.
Jules Prast zegt
Dan zit je dus daar waar je moet zitten: daar waar er boeddhistische context wordt aangereikt.
Jules Prast zegt
Robert: er zijn altijd nuances en uitzonderingen en ontwikkelingen. Maar ik zie mindfulness in bedrijven waar het draait om productiviteitsverhoging en mindfulness in cursussen waar geen greintje compassie aan te pas komt. Ik zie mindfulness die aangeboden wordt door leraren over wiens competentie je kunt twijfelen en mindfulness die meer lijkt op modieuze welness. Compassie is zo’n beetje het nieuwe buzzword aan het worden.
Laten we de werkelijkheid niet verdoezelen. Je kunt ook zeggen: zachte heelmeesters maken stinkende wonden. Ik zie een wereld die bol staat van het materialisme en spiritualiteit goed zou kunnen gebruiken, heil zoeken in schijnoplossingen. Als het boeddhistische pad gevaren inhoudt, dan ook omdat boeddhisme zichzelf te veel met de wereld van het geld inlaat.
Vergeef me dat ik als boeddhist het echte heil zie komen van de dharma. Leven naar de dharma kan ook zonder het mediteren in de huidige vorm. De meeste boeddhisten in de wereld hebben historisch gezien niet gemediteerd. Boeddhisme als context betekent ook dat we dat onderkennen en er actie op ondernemen. En boeddhisme als context zou, ik herhaal het, goed zijn voor die mindfulness die nu het ‘zelf’ van mensen intact laat of versterkt.
Nee, ik denk dat het goed is om de zaken eens wat scherp te stellen als we echt geloven in het bevrijdende potentieel van de dharma voor alle levende wezens en niet alleen de mensen die vanzelf bij ons komen aanlopen.
Jules Prast zegt
En overigens, Robert, ben ik de enige niet die kritisch is over de seculiere mindfulnesspraktijk. Denk bijv. aan Ron Purser en David Loy en hun geruchtmakende artikel ‘Beyond McMindfulness’ vorig jaar in de Huffington Post. “Decontextualizing mindfulness from its original liberative and transformative purpose, as well as its foundation in social ethics, amounts to a Faustian bargain,” schrijven zij. “Rather than applying mindfulness as a means to awaken individuals and organizations from the unwholesome roots of greed, ill will and delusion, it is usually being refashioned into a banal, therapeutic, self-help technique that can actually reinforce those roots.”
Thanissaro Bhikkhu toont zich in zijn boek Right Mindfulness (2012) uitgesproken kritisch over de mindfulnesspraktijk van Amerikaanse leraren zoals Joseph Goldstein. Volgens de auteur reduceert de adaptatie van mindfulness voor een Amerikaans publiek deze tot een schim van de canonieke meditatie en zet deze daarmee hedendaagse beoefenaars op het verkeerde spoor.
Ik heb eerder in het Boeddhistisch Dagblad aandacht besteed aan zowel Beyond McMindfulness als Right Mindfulness. In het interview met David McMahan kun je van beide een echo beluisteren.
Jon Kabat-Zinn schrijft in een artikel uit 2011 dat hij MBSR bewust heeft losgemaakt uit de boeddhistische context en beroept zich op het leerstuk van de ‘upaya’ (vaardig middel): ‘Some Reflections on the Origins of MBSR, Skillful Means, and the Trouble with Maps’, in Contemporary Buddhism, vol. 12. Zoals ik in mijn discussie met Edel en Sjoerd heb aangegeven is mindfulness in een therapeutische setting uitgezonderd van mijn kritiek omdat daar de geneeskunde of de psychologie voor context zorgt. Maar anderen hebben in het voorbeeld van Kabat-Zinn c.s. wel aanleiding gezien hun eigen mindfulnesspraktijk eveneens als vaardig middel te legitimeren.
Wat je ziet aan mijn artikel en de bijdragen van anderen is dat er een koor van stemmen aanzwelt dat de balans tussen seculiere mindfulness en boeddhisme nog eens kritisch tegen het licht wil houden.
Edel Maex zegt
Jules, met alle respect: je wou je eerst niet ingraven in een standpunt maar nu begin je je wel te profileren als woordvoerder van de congregatie voor de geloofsleer. Eerst natuurlijk nog alle boeddhistische neuzen in de dezelfde richting krijgen.
Jules Prast zegt
Ja, Edel, daar heb je een punt. Maar ga er eens aanstaan om rolvast te blijven in het spervuur van vragen hier. Ik moet er maar op vertrouwen dat mensen in de letter nog de geest van de auteur zullen kunnen onderscheiden.
Robert Keurntjes zegt
Het enige waar het mij om gaat is dat het m.i. niet nodig is om het ontbreken van een boeddhistische context te problematiseren om te laten zien dat een boeddhistische context een verrijking kan zijn voor mindfulness. Al noem je nog tien mensen die er een probleem, of gevaar, in zien dat mindfulness zonder boeddhistische context het ‘zelf’ of de wortels van gehechtheid, afkeer en onwetendheid niet aanpakken. Los van de vraag of dat überhaupt waar is, dan denk ik nog ‘so what?’. Als de ‘seculiere mindfulness’ mensen helpt om de geest wat tot rust te brengen, wat makkelijker om te gaan met wat ze in het leven tegenkomen, wat minder vaak uit hun dak gaan tegen partner, kinderen of collega’s, dan is dat toch geweldig. Als ze daardoor een klein beetje gaan beseffen dat problemen toch wel veel te maken hebben met wat er tussen de oren zitten, en ze wat nieuwsgieriger worden naar wat er nog meer onder de zon is dan een puur materialistisch leven, dan zou jij als boeddhist toch blij moeten zijn dat ze een eerste stapje gezet hebben. Laat ze dan zien wat er nog meer mogelijk is i.p.v. ze te vertellen dat wat ze gedaan hebben niet goed is omdat hun ‘zelf’ nog intact is.
En ja, er zijn ook zaken die kritiek behoeven of verheldering. Dat gebeurt in ieder vakgebied. Dat roept bij mij zorgen op en soms ook wel enige frustratie, maar dat gaat over andere dingen dan de vraag of mindfulness wel tot de verlichting leidt.
Andreas van der Velde zegt
Zie http://www.jsri.jp/English/Honen/TEACHINGS/kamakurab.html voor nog een paar gedachten over “zelf-kracht” en “ander-kracht”.
Persoonlijk betwijfel ik het of inzicht in leegte (sunyata) danwel boeddha-natuur leidt tot een einde aan alle lijden. Brazier heeft een mooie “hertaling” gegeven van de vier edele waarheden, waarin hij er op wijst dat ze ook kunnen worden gelezen als volgt:
* Dukkha, onvolmaaktheid;
* Dukkha samudaya: tezamen met dukkha komt ook het verlangen op dat de werkelijkheid anders is; dit doet ons als kippen zonder kop rondrennen, om het lijden te ontlopen;
* Dukkha nirodha: het indammen (ipv opheffen) van dit verlangen, waardoor het gericht gebruikt kan worden, bijvoorbeeld om anderen te helpen;
* Dukkha magga, het pad om het verlangen in te dammen en te kanaliseren (nb: de Boeddha verwees naar vuur, dat centraal stond in het Vedische offer-ritueel; ik gebruik woorden die verwijzen naar water. Dit gebeurt zonder opzet; culturele achtergrond speelt toch wel mee).
“Verlichting” kan verwijzen naar inzicht in de vier edele waarheden, maar ook naar leegte of boeddha-natuur. Maar daarmee is het verlangen nog niet ingedamd! En uiteindelijk (gaat ‘ie weer) is de “echte” verlossing het geraakt worden door de ander, en bij die ander blijven. Zolang de hoop bestaat dat het lijden volledig wordt opgeheven (voor onszelf), zitten we nog steeds vast in “dukkha samudaya”. ’t Is jammer, de wereld is niet volmaakt, en de wereld wordt niet volmaakt – maar we kunnen wel geraakt worden door die onvolmaaktheid. En inderdaad (Eddy), dit is niet voorbehouden aan boeddhisme.
Jules Prast zegt
Zo, en dan wordt het nu tijd om de discussie af te ronden want de ‘spreker’ moet om zijn rust denken. Iemand nog een laatste vraag? En zo niet, dan sluiten we de bijeenkomst onder dankzegging aan allen voor hun waardevolle bijdragen…
Teska Seligmann zegt
Ja, Jules, ik heb nog wel een vraag :-). Die houdt mij n.l. al bezig sinds je dit stuk postte.
Ik krijg steeds het gevoel bij het lezen van je stuk dat je iets wilt beschermen, ergens voor wilt zorgen, dat je bezorgd bent. Klopt dat? en wie of wat geldt die bezorgdheid dan? En is dat werkelijk nodig? Ik merk dat ik zelf erg geneigd ben veel vertrouwen te hebben in de loop der dingen. En ja, wanneer er binnen mijn bereik zaken zijn waar ik iets kan bijdragen dan doe ik dat graag. Mij bekroop in deze discussie af en toe een “theoretiseer-weerstand”. Daarnaast bemerk ik bij jou soms nogal vaststaand lijkende overtuigingen. Zo schrijf je dat iedereen binnen het boeddhisme uit is op verlichting of heil, of hoe je het ook wilt noemen(althans dat meen ik te lezen). Misschien vind je mij een ketter, maar echt oprecht, Jules, ik ben boeddhist en ik streef niet naar verlichting.
Jules Prast zegt
Ik beschouw je niet als een ketter, Teska, en ik heb door wat ik heb geleerd (en leer) binnen Zen en Reine Land zelf ook vertrouwen in de loop der dingen. Het woord verlichting zul je mij vrijwel nooit zien gebruiken.
Ik schrijf niet dat iedereen binnen het boeddhisme uit is op verlichting of heil. Dat is een misverstand. Ik schrijf dat ik mensen die lijden en hunkeren naar heil zie vluchten in schijnoplossingen.
Het enige waar het mij om gaat, is dat we het makkelijker maken voor meer mensen om de weg naar de dharma te vinden. Een manier is om bij mindfulness de dharma niet buiten haakjes te plaatsen, maar juist meer te doen deze als context bij te betrekken.
Namu Amida Butsu.
Teska Seligmann zegt
ah, onze jukai-belofte om genereus te zijn met de dharma…… Ik vind het spannend om daar een goed evenwicht in te vinden. Met bezieling uitdragen zonder te zenden.
Waarom moet het makkelijker gemaakt worden voor meer mensen om de dharma te vinden? Wat is er mis met het aantal mensen dat nu de dharma vindt? En misschien is de dharma ook wel een schijnoplossing.Ik bedoel hoe kun jij weten wat een schijnoplossing is voor “mensen”?
Sjoerd Windemuller zegt
Beste Jules, is de dharma niet veel meer de manier van leven en omgaan met jezelf en anderen, dan het uitvogelen van een schijnbaar theoretisch dispuut over het wel en wee van mindfulness.
Het doet mij zo ontzettend denken aan de strijd die vroeger in de wereld van de psychotherapie woedde over de vraag wie de werkelijke wijsheid in pacht had.
Lijdende mensen werden daar in ieder geval geen spat beter van.
Nu is het allemaal eclectisch en cognitief georiënteerd, gericht op snel resultaat tegen lage kosten.
Dat verdient ook geen schoonheidsprijs.
Net als nu MBSR, zijn vroeger ook ander psychotherapeutische strategieën gebruikt om productiviteit in commerciële bedrijven te bevorderen. Jij zult als geen ander weten uit jouw ervaring in het bedrijfsleven hoe bureau’s als Berenschot e.a. daar in excelleerden.
Wie van ons herinnerd zich ook nog de aanloopfase van de groepstherapie/-training met ooit de sensitivitytrainingen?
Of de gestalttherapie experimenten met zijn slachtoffers in b.v. onderwijs?
Mindfulness valt met enige moeite te ontlenen aan het westers boeddhistisch gedachtegoed, maar valt net zo makkelijk te beschrijven in termen van cognitieve gedragsmodificatie of de cognitieve varianten uit de cliëntcentered (Rogeriaanse) hoek in combinatie met strategieën uit de hypnotherapietraditie.
Bij hun aanwending in het bedrijfsleven bleken ze zowel helpend als destructief als het commerciële resultaat teveel voorop stond.
Uiteindelijk gaat het toch om de intentie waarmee mensen iets ondernemen, ook mindfulness?
Om je weg te gaan is een goed functionerende zelf-functie toch een belangrijk aspect om de meditatieziekte van Hakuin te voorkomen?
Ook zelf-kracht is toch niet alleen maar verwerpelijk (en daarmee dualistisch)?
Zonder deze kracht hadden toch boeddha, Meister Eckhard en vele anderen ons niet voorgeleefd hoe onze eigen weg met de juiste intentie te gaan.
Gaat het er niet juist om de boeddha- en de mara-kanten van onze intentionaliteit en gedrag met elkaar in balans te brengen en ons daarvan te onthechten?
Ik was lang geleden een tijdje uit de running. De dood van een nabij familielid en de confrontatie met lijden in mijn eigen leven en in mijn werk hadden mij uit balans gebracht.
Mijn analfabete oude achterbuurman kwam ieder week kijken. Na 4 weken kwam hij met een spanzaag en vertelde mij dat hij mij dagelijks iedere ochtend een paar uur kwam ‘helpen’ om de enorme stapel brandhout kort te zagen en te stapelen die op mijn erf lag te wachten.
Hij sprak nauwelijks, wij zaagden en kloofden grotendeels in stilte, tot ik na nog 4 weken weer aan het werk kon.
Weer met beide benen op de grond, de moed en de wil om verder te gaan en 12 kubieke meter brandhout rijker.
Mindfulness avant la lettre, of gewoon een goed mens met zijn hart op de juiste plaats en levend in het hier en nu van zijn koeien en zijn buren?
Voor mij nog steeds een lichtend voorbeeld van compassie.
Laten we zo leven!
Andreas van der Velde zegt
Top! Je hebt geen academische titel nodig om empathisch te zijn en een ander bij te staan.
nic zegt
Natuurlijk niet !
Wie denkt dat een academische titel nodig is om empathisch te zijn moet nog veel leren misschien op een academie !
;)
Eddy zegt
Je hebt slechts een bewustzijn nodig om empathisch te zijn!
Mindfullness waar we het hier in deze discussie over hebben is een therapie vorm. Om midnfullness trainingen in de zorg te geven in de zorg moet je:
1)werk ervaring hebben in de zorg
2)de mindfullness trainer opleiding hebben gedaan
3)minimaal 1 sesshin van een week lang hebben bijgewoond
MINDFULLNESS is een therapie. MINDFULLNES is niet de nieuwe “the secret”
MINDFULLNESS is bloed serieuze therapie vorm die mensen met zware chronische psychiatrische klachten als chronische depressies kan helpen hun leven vanuit een ander perspectief te ervaren. Die ook nog even effectief is als anti-deppresiva keur.
Hou A.U.B. op met termen door elkaar te gebruiken.
Jules Prast zegt
Op een eerder punt in de discussie heb ik al aangegeven dat mindfulness als therapievorm is uitgezonderd van mijn kritiek.
Het lijkt verder wel alsof deze discussie zich heeft losgezongen van mijn artikel en het interview met David McMahan dat eraan ten grondslag ligt.
Ik wens het iedereen graag toe om in de dharma tot ontwaken te komen. Zonder dharma beoefend wijst mindfulness de weg echter niet naar de ‘leegte’.
Mindfulness die de weg naar de ‘leegte’ niet wijst, kan mensen misschien rust brengen, maar het blijft een gemiste kans wanneer het ‘zelf’ buiten schot blijft of zelfs versterkt uit de beoefening naar voren treedt.
Nic zegt
Heb je dharma-beoefenaars ontmoet die de weg naar de ‘leegte’ wijzen, heb je zelf de weg naar de ‘leegte’ al ontdekt ?
Je mag mindfulness als weg naar de ‘leegte’ verwerpen voor jezelf.
Het blijft me een raadsel hoe je kunt weten dat deze weg niet naar de ‘leegte’ zou wijzen.
Met vriendelijke groet,
guido zegt
Ik heb een zus (psychologe) die aan mindfulness doet. Even bevragend geeft ze aan dit niet voor inzicht te doen, maar om meer bewust in het leven te staan en wellicht ook wat rust.
Ik denk persoonlijk dat de intentie waarmee je iets doet allesbepalend is voor de richting die die weg uitgaat. Zo bezien is mindfulness in dit opzicht vrij onschuldig en als mijn zus eruit haalt wat ze ervan hoopt te krijgen..des te beter voor haar!
Meer zorgen maak ik me om de hype en de gehaaide commercie die immer op de loer ligt om dit fenomeen uit te melken.
Anderzijds vertrouw ik erop dat al het oneigenlijke uiteindelijk gedoemd is te verdwijnen naar de periferie..
Echt druk maak ik me alleen om mijn eigen oefenproces..dat dat eerst maar eens goed op de rails gezet wordt!
Nic zegt
Sommige mensen geloven er niet in dat als iets gratis is dat het dan wat het is.
Commercie werkt in veel gevallen gewoon zo.
Iets is duur of kost veel geld en daarom willen mensen het hebben.
Een zwager van me werkt bij een bedrijf dat medicijnen maakt.
Mensen voelen zich beter met duurdere medicijnen.
Zeker in China is dit een markt.
Ik ken iemand die niet gelooft dat een gratis virusscanner goed is.
Hoe dat werkt weet ik niet maar het werkt soms zo.
Wat kun je er aan doen ? Moet je er wat aan doen ?
Ik haal mijn schouders er maar over op.Wat moet je anders ?
guido zegt
Gaat er mij niet om wat anderen doen of geloven, maar wat doe/ geloof ik? En dat tegen het licht houden en onderzoeken.
Arisia zegt
‘Zonder dharma beoefend wijst mindfulness de weg echter niet naar de ‘leegte’
Er is geen weg.
Olaf van Kooten zegt
Ja Arisia, dat resoneert bij mij. Dank je wel. Heb je de blog van Edel Maex al gezien?
Arisia zegt
Dank je wel!
ja, heb ik gelezen en ik ervaar het als heel herkenbaar.
Arisia zegt
Een uitstekend artikel in Trouw vandaag over het nieuwste boek van Trudy Deheu over ADHD [doe normaal of slik een pil]
Motto [Foucault schreef het ook al]:
wetenschap [psychologie in dit geval], ontdekt niet de werkelijkheid maar vórmt deze.
Volgens mij is dit zó waar.
En toch zo moeilijk om naar te leven wanneer het collectieve idee iets anders beweert dan de waarheid van je eigen hart.
Is het toevallig dat juist een techniek uit het Boeddhisme als mindfulness, die het tegenovergestelde beoogt [de werkelijkheid ontdekken] nu in tegenstelling tot alle andere eclectische therapieën binnen de psychologie juist wél blijkt te werken?
Wel jammer voor de farma-industrie.